Thời gian gần đây, trên địa bàn một số tỉnh, thành đã xảy ra tình trạng phá rừng quy mô lớn hoặc có tính chất phức tạp, đối tượng phá rừng rất tinh vi, manh động. Tại tỉnh Đắk Lắk, đầu tháng 4/2022, các lực lượng chức năng đã phát hiện vụ phá rừng quy mô lớn tại xã Ya Tờ Mốt, huyện Ea Súp. Qua kiểm tra hiện trường xác định diện tích rừng bị phá là 382,07ha.

Sau khi xảy ra vụ việc, Đoàn công tác của Thường trực Tỉnh ủy Đắk Lắk và lãnh đạo các sở, ngành liên quan đã kiểm tra, chỉ đạo xử lý nghiêm vụ việc, đến nay, vụ việc đã được khởi tố.

Trước đó, vụ việc đáng chú ý khác xảy ra tại vùng giáp ranh tỉnh Lâm Đồng, khi Ban quản lý rừng phòng hộ Lâm Hà, phát hiện phương thức phá rừng khá mới, manh động và đặc biệt nguy hiểm. Cụ thể, các đối tượng cưa quanh gốc bằng máy cưa pin không gây tiếng động, chỉ cưa gần hết thân cây. Sau khi cưa xong, cây vẫn đứng nên rất khó phát hiện. Khi gió nổi lên, cả đám rừng đồng loạt đổ xuống theo hiệu ứng domino. Tình trạng này có thể gây nguy hiểm cho những người đi tuần tra bảo vệ rừng hoặc du khách vô tình cắm trại, tổ chức các hoạt động du lịch dưới tán rừng...

Theo đánh giá của các cơ quan chức năng, thời gian qua các bộ, ngành đã tích cực chỉ đạo triển khai, hỗ trợ các địa phương tăng cường công tác bảo vệ và phát triển rừng, ổn định đời sống nhân dân. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm các quy định về bảo vệ rừng trên địa bàn một số tỉnh có diễn biến phức tạp, nhiều vụ vi phạm phá rừng trái pháp luật với quy mô lớn đã xảy ra, gây thiệt hại đến tài nguyên rừng, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, gây bức xúc trong xã hội.

Bảo vệ cảnh quan và môi trường rừng là trách nhiệm của cộng đồng. Ảnh: T.A

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã Chỉ thị Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quản lý chặt chẽ diện tích rừng, đất rừng theo đúng quy hoạch đã được cấp thẩm quyền phê duyệt; tích hợp đầy đủ thông tin về rừng, đất rừng trong quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong quá trình xây dựng, hoàn thiện Quy hoạch Lâm nghiệp quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, để quản lý, bảo vệ chặt chẽ, hiệu quả đối với diện tích rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất. Kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác, tránh tình trạng lợi dụng việc chuyển mục đích sử dụng rừng để phá rừng trái pháp luật.

Đồng thời, chỉ đạo, kiểm tra, chấn chỉnh tình trạng và xử lý nghiêm các trường hợp san ủi đồi núi để phân lô, bán nền, xây dựng trên đất rừng trái quy định của pháp luật. Khẩn trương kiểm tra hiện trường, xác minh, điều tra làm rõ các vụ phá rừng trái pháp luật đã được các cơ quan chức năng thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và địa phương kiểm tra, phát hiện để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Các địa phương còn có trách nhiệm đẩy nhanh tiến độ điều tra, làm rõ đối tượng vi phạm để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật các vụ án phá rừng, lấn chiếm đất rừng trong thời gian qua nhằm răn đe, giáo dục, phòng ngừa chung. Xử lý trách nhiệm của chủ rừng và các tổ chức, cá nhân có liên quan khi để xảy ra tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái pháp luật trên địa bàn quản lý nhưng không có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời.

Nội quy yêu cầu tổ chức, cá nhân phải thực hiện tại khu vực rừng phòng hộ, Sóc Sơn, Hà Nội. Ảnh: T.A

Chỉ thị về tăng cường công tác quản lý bảo vệ rừng, xử lý tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng trái pháp luật của Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu các tỉnh, thành phố thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp quản lý, bảo vệ và phát triển rừng theo Chỉ thị số 13-CT/TW ngày 12 tháng 01 năm 2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng; Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 08 tháng 8 năm 2017 của Chính phủ về việc ban hành chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Chỉ thị số 13-CT/TW ngày 12 tháng 01 năm 2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, trong đó tập trung đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý các vụ án trọng điểm về phá rừng, lấn chiếm đất rừng đã được các cơ quan báo chí phản ánh trong thời gian qua...

Đối với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cần tiếp tục tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành các cơ chế, chính sách để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng; nâng cao đời sống, thu nhập người làm nghề rừng; huy động các nguồn lực hợp pháp để đầu tư phát triển sản xuất lâm nghiệp, tiêu thụ nông, lâm sản tại các tỉnh nhằm giảm áp lực lên rừng. Phối hợp với cơ quan chức năng ở trung ương và địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý, bảo vệ rừng có quy mô lớn, phức tạp. Lưu ý giải pháp đẩy mạnh chuyển đổi số; ứng dụng công nghệ cao, hiện đại trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, phát hiện sớm mất rừng, cháy rừng đảm bảo hiệu quả.

Trong khi đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường khẩn trương rà soát, hoàn thiện các quy định nhằm quản lý chặt chẽ đất đai, tăng cường kiểm tra, ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp sử dụng đất sai mục đích, chuyển mục đích sử dụng đất rừng trái quy định của pháp luật.

Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các cơ quan chức năng điều tra, xử lý nghiêm tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng trái pháp luật, nhất là trên địa bàn các tỉnh khu vực Tây Nguyên. Chỉ đạo hỗ trợ các địa phương điều tra, xử lý nghiêm các vụ án hình sự trong lĩnh vực lâm nghiệp đặc biệt là các hành vi hủy hoại rừng.

Như vậy, với việc yêu cầu các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài nguyên và Môi trường, Công an; UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan, tổ chức có liên quan thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp trên, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ kịp thời chỉ đạo, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất rừng trái pháp luật. Đây là hoạt động thiết thực góp phần thực hiện cam kết quốc tế, đặc biệt là cam kết tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26).