Tất cả chuyên mục

Chống tham nhũng ở Ukraine: 5 bài học từ quá trình cải cách

Thứ tư, 19/03/2025 - 21:26 (GMT+7)

(ThanhtraVietNam) - Quá trình tái thiết Ukraine sau chiến tranh cho thấy rằng việc đáp ứng các điều kiện viện trợ có thể thúc đẩy cải cách quan trọng và mở đường cho nước này gia nhập EU.

Chống tham nhũng là một phần cốt lõi trong tiến trình hội nhập châu Âu của Ukraine, kết hợp giữa nhu cầu cải cách trong nước và sự hỗ trợ từ quốc tế. Để thúc đẩy cải cách, các đối tác quốc tế thường ràng buộc viện trợ tài chính với các điều kiện cụ thể, buộc Ukraine phải đạt được những cột mốc nhất định trước khi giải ngân. Tuy nhiên, cơ chế này đôi khi chưa đạt hiệu quả tối ưu do tiêu chí chưa rõ ràng, việc thực thi thiếu nhất quán, thậm chí có thể làm suy yếu động lực cải cách trong nước.

Trước thực tế này, các tổ chức xã hội dân sự Ukraine kêu gọi gắn viện trợ với một chương trình cải cách toàn diện nhằm tái cân bằng quyền lực, trong đó chống tham nhũng là một phần quan trọng của tiến trình dân chủ hóa.

Ràng buộc điều kiện sẽ hiệu quả nhất khi không chỉ là một công cụ áp đặt từ bên ngoài mà trở thành một khuôn khổ hợp tác, gắn kết hỗ trợ quốc tế với lực lượng cải cách trong nước. Đồng thời, quá trình này cần đảm bảo trách nhiệm giải trình thông qua các tiêu chuẩn minh bạch, có thể đo lường và được xây dựng trên cơ sở tham vấn với các cơ quan chủ chốt tại Ukraine.

Về bản chất, điều kiện viện trợ đòi hỏi sự cam kết và đầu tư chính trị để phát huy hiệu quả. (Ảnh: The U4 Anti-Corruption Resource Centre)

Việc thiếu áp lực đồng bộ đối với cải cách đã gây ra nhiều hệ lụy. Cuộc khủng hoảng Tòa án Hiến pháp Ukraine năm 2020 là minh chứng rõ nét: chỉ khi EU và IMF ràng buộc viện trợ tài chính với yêu cầu khôi phục hệ thống chống tham nhũng, chính quyền Ukraine mới vào cuộc.

Tuy nhiên, với các vấn đề tinh vi hơn, như bất thường trong đấu thầu hay lỗ hổng trong cơ quan chống tham nhũng, phản ứng quốc tế lại thiếu quyết liệt dù báo chí và tổ chức xã hội Ukraine đã nhiều lần cảnh báo. Điều này làm suy yếu áp lực cải cách và giảm trách nhiệm giải trình của chính phủ. Do đó, để cải cách thực sự đem lại hiệu quả, cần sự cam kết chính trị mạnh mẽ, thay vì chỉ trông chờ vào các điều kiện ràng buộc bên ngoài.

Kinh nghiệm từ Kế hoạch Marshall sau Thế chiến II cho thấy rằng việc xây dựng một câu chuyện tích cực là chìa khóa để định hình dư luận. Do đó, các đối tác quốc tế cần tài trợ nhiều hơn cho các chương trình truyền thông nhằm giúp công chúng hiểu rõ về những thành tựu và thách thức trong cải cách của Ukraine.

Thay vì những câu chuyện phiến diện về thành công hay thất bại, cần tập trung vào việc chống tham nhũng góp phần thúc đẩy hội nhập châu Âu như thế nào và lợi ích của một Ukraine cải cách đối với toàn khu vực.

Các đối tác quốc tế cần phối hợp với Cơ quan Quốc gia về Phòng chống Tham nhũng (NACP) và các tổ chức lớn khác tại Ukraine để xây dựng các tiêu chí đánh giá minh bạch, có thể đo lường và xác minh độc lập.

Các báo cáo tiến độ hàng năm cần phản ánh sự đồng thuận giữa các tổ chức xã hội dân sự, nhóm nghiên cứu và cộng đồng học thuật trong nước. Định nghĩa của Liên Hợp Quốc về các tổ chức chống tham nhũng độc lập cũng có thể là một tiêu chuẩn tham chiếu hữu ích để xây dựng hệ thống đánh giá phù hợp với thông lệ quốc tế.

Các tổ chức xã hội dân sự (CSO) tại Ukraine đóng vai trò quan trọng trong quá trình cải cách, điển hình như sáng kiến đấu thầu công Prozorro. Tuy nhiên, nhiều cảnh báo từ CSO về tham nhũng và quản trị yếu kém vẫn chưa được quốc tế chú ý đúng mức, như trường hợp chương trình "Great Construction," vốn bị chỉ trích nặng nề nhưng không có phản ứng đáng kể từ các đối tác nước ngoài.

CSO không chỉ có nguồn lực mà còn hiểu rõ bối cảnh chính trị - hành chính trong nước, giúp họ đưa ra đề xuất cải cách thực tế. Để tận dụng triệt để vai trò này, cần xây dựng một cơ chế đối thoại chính thức, trong đó các đối tác quốc tế có trách nhiệm phản hồi công khai ý kiến của CSO, đặc biệt là trong các báo cáo đánh giá hàng năm. Điều này sẽ nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và hiệu quả giám sát trong nỗ lực chống tham nhũng của Ukraine.

Tham nhũng không diễn ra đồng đều mà thường bám rễ trong từng lĩnh vực cụ thể như tư pháp, y tế, giáo dục hay mua sắm công. Vì vậy, thay vì chỉ áp dụng các tiêu chí chung về thể chế, các đối tác quốc tế nên thiết kế điều kiện cải cách chuyên biệt cho từng ngành nhằm đảm bảo hiệu quả thực tế.

Cách tiếp cận này giúp giám sát chặt chẽ hơn và tạo động lực cải cách mạnh mẽ hơn, thay vì chỉ dừng lại ở những thay đổi mang tính hình thức. Đồng thời, việc gắn cải cách theo ngành với lộ trình hội nhập châu Âu sẽ giúp Ukraine không chỉ củng cố thể chế trong nước mà còn nâng cao vị thế quốc tế, khẳng định cam kết với các tiêu chuẩn minh bạch và quản trị hiệu quả.

Thảo Phạm (Theo The U4 Anti-Corruption Resource Centre)

Ý kiến bình luận:

Ý kiến của bạn sẽ được xét duyệt khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu.

Hiện chưa có bình luận nào, hãy trở thành người đầu tiên bình luận cho bài biết này!

Việt Nam và Singapore: Mở ra chương mới trong quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện

(ThanhtraVietNam) - Trong không khí hữu nghị và hợp tác, Thủ tướng Singapore Lawrence Wong đã có chuyến thăm chính thức Việt Nam, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quan hệ song phương giữa hai quốc gia.

TH

Việt Nam đẩy nhanh sáp nhập tỉnh, xã, hành trình tinh gọn bộ máy chính trị đến tháng 8/2025

(ThanhtraVietNam) - Theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo Trung ương, các đề án sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang được gấp rút hoàn thiện để trình Trung ương trước ngày 1/4/2025. Quốc hội dự kiến thông qua nghị quyết trước 30/6 và việc triển khai thực tế sẽ hoàn tất trong tháng 8.

Lan Anh

Chống tham nhũng ở Ukraine: 5 bài học từ quá trình cải cách

(ThanhtraVietNam) - Quá trình tái thiết Ukraine sau chiến tranh cho thấy rằng việc đáp ứng các điều kiện viện trợ có thể thúc đẩy cải cách quan trọng và mở đường cho nước này gia nhập EU.

Thảo Phạm (Theo The U4 Anti-Corruption Resource Centre)

Xây dựng văn hóa liêm chính: Ghana hướng tới mô hình quản trị minh bạch

(ThanhtraVietNam) - Không chỉ dừng lại ở các biện pháp hành chính, Ghana đang đặt nền móng cho một nền văn hóa liêm chính và trách nhiệm giải trình bền vững. Việc thành lập Ủy ban Phòng chống tham nhũng và triển khai kế hoạch giám sát chặt chẽ là minh chứng cho cam kết mạnh mẽ của quốc gia này trong cuộc chiến chống tham nhũng.

Dương Nguyễn (Theo UNODC)

Tổng Bí thư Tô Lâm kết thúc tốt đẹp chuyến thăm Singapore: Hợp tác toàn diện, phát triển bền vững

(ThanhtraVietNam) - Chuyến thăm chính thức Singapore của Tổng Bí thư Tô Lâm đã kết thúc thành công, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ song phương. Việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện cùng hàng loạt thỏa thuận hợp tác cho thấy cam kết mạnh mẽ của hai nước trong việc thúc đẩy hợp tác toàn diện, bền vững.

Dương Nguyễn (TH)

Việt Nam và Singapore nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện

(ThanhtraVietNam) - Tổng Bí thư Tô Lâm thăm chính thức Singapore, đánh dấu bước tiến mới trong quan hệ hai nước. Việt Nam và Singapore đã chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện, mở ra không gian hợp tác sâu rộng hơn.

Dương Nguyễn (TH)

Dấu ấn Việt Nam tại ASEAN: Tổng Bí thư Tô Lâm và tầm nhìn chiến lược

(ThanhtraVietNam) - Nhân kỷ niệm 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài phát biểu chính sách quan trọng tại Ban Thư ký ASEAN ở Jakarta, khẳng định vai trò của Việt Nam và vạch ra những định hướng chiến lược cho tổ chức khu vực.

TH

Việt Nam - Indonesia nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện

(ThanhtraVietNam) - Việt Nam và Indonesia chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện, đánh dấu bước phát triển mới trong quan hệ song phương. Việt Nam trở thành Đối tác Chiến lược toàn diện đầu tiên của Indonesia trong ASEAN, khẳng định vai trò quan trọng của Việt Nam trong khu vực.

TH

Tổng Bí thư Tô Lâm bắt đầu thăm cấp Nhà nước Indonesia và thăm chính thức Ban Thư ký ASEAN

(ThanhtraVietNam) - Chuyên cơ chở Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân Ngô Phương Ly cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến thủ đô Jakarta, bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Indonesia và thăm chính thức Ban Thư ký ASEAN theo lời mời của Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto và Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn.

TH

Giáo dục liêm chính: Chìa khóa chống tham nhũng ở Haiti

(ThanhtraVietNam) - Không chỉ tập trung vào việc điều tra và truy tố tham nhũng, Haiti còn đặt trọng tâm vào giáo dục, trang bị cho thế hệ trẻ những giá trị đạo đức và trách nhiệm giải trình. Các câu lạc bộ liêm chính tại trường học đang dần hình thành, góp phần thay đổi nhận thức và tạo nền tảng cho một xã hội minh bạch hơn.

Dương Nguyễn (Theo UNODC)

Ukraine đẩy mạnh cuộc chiến chống tham nhũng: Tiến bộ và thách thức

(ThanhtraVietNam) - Báo cáo gần đây từ GRECO ghi nhận những cải cách đáng kể của Ukraine trong việc tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình. Tuy nhiên, một số khuyến nghị vẫn chưa được thực hiện đầy đủ, đòi hỏi nỗ lực bền bỉ để giải quyết các điểm yếu còn tồn tại.

Dương Nguyễn (Theo JURISTnews)

Việt Nam tham luận về phòng, chống tham nhũng trong khuôn khổ SOM1 APEC 2025

(ThanhtraVietNam) - Các tham luận của Việt Nam tập trung vào nội dung như tiến triển trong công tác phòng, chống rửa tiền gắn với phòng, chống tham nhũng (giai đoạn 2023-2024); việc thực thi Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng; cơ cấu quản trị, hệ thống tổ chức các cơ quan phòng, chống tham nhũng và cơ chế phối hợp giữa các cơ quan này ở Việt Nam.

Ngọc Vân - Hoàng Minh

Xem thêm