Rà soát, điều chỉnh chính sách dân số

Văn phòng Trung ương Đảng vừa có văn bản báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng thời gửi đến các cơ quan liên quan như Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Bộ Y tế để sơ kết việc thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới.

Tại phiên họp ngày 14/2/2025, Bộ Chính trị đã xem xét báo cáo từ Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Ban cán sự Đảng bộ Y tế về việc thực hiện Nghị quyết 21 sau 7 năm triển khai. Trên cơ sở đó, Bộ Chính trị giao Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì tham mưu, sửa đổi các quy định liên quan, trong đó có Hướng dẫn số 05 ngày 22/11/2022, theo hướng không xử lý kỷ luật đối với trường hợp sinh con thứ ba trở lên.

Ngoài ra, Bộ Chính trị cũng thống nhất chủ trương không áp dụng hồi tố đối với những trường hợp đã bị xử lý kỷ luật trước đây.

Để đảm bảo hệ thống pháp luật phù hợp với thực tiễn, Bộ Chính trị chỉ đạo: Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo Đảng ủy Bộ Y tế hoàn thiện kết luận của Bộ Chính trị về chính sách dân số, trình Thường trực Ban Bí thư xem xét, ban hành;

Đảng ủy Quốc hội và Đảng ủy Chính phủ đẩy nhanh tiến độ xây dựng, trình Quốc hội Luật Dân số theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, dự kiến thông qua trong năm 2025;

Rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật có quy định về số con, hoàn thành trong quý I/2025.

Bên cạnh đó, Bộ Chính trị giao Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Công an Trung ương xây dựng, kết nối đồng bộ dữ liệu dân cư, giúp đánh giá chính xác sự biến động dân số, phục vụ công tác hoạch định chính sách hiệu quả.

Bộ Chính trị cũng thống nhất chủ trương không áp dụng hồi tố đối với những trường hợp đã bị xử lý kỷ luật trước đây.

Hướng tới chính sách dân số bền vững

Trước đó, Bộ Y tế đã trình cấp có thẩm quyền thông qua chủ trương bãi bỏ quy định xử lý vi phạm chính sách dân số không còn phù hợp. Trong dự thảo Luật Dân số, Bộ Y tế đề xuất các chính sách nhằm: Duy trì mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ); giảm mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao sức khỏe dân số và lồng ghép yếu tố dân số vào phát triển kinh tế - xã hội.

GS. Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM, là người nhiều lần đề xuất bỏ kỷ luật đối với đảng viên sinh con thứ ba để khuyến khích tăng tỷ suất sinh. Ông cho rằng mức sinh của Việt Nam đang giảm nhanh. Năm 2023, tổng tỷ suất sinh chỉ đạt 1,96, trong khi mức sinh thay thế lý tưởng là 2,1 con/phụ nữ. Do đó, ông đề nghị Chính phủ bổ sung chỉ số tỷ suất sinh vào báo cáo kinh tế - xã hội, nhằm có biện pháp điều chỉnh kịp thời.

Theo quy định hiện hành, đảng viên sinh con thứ ba có thể bị xem xét kỷ luật khiển trách, trừ một số trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, với chủ trương mới của Bộ Chính trị, chính sách dân số sẽ được điều chỉnh theo hướng phù hợp với thực tế, tạo điều kiện cho cán bộ, đảng viên và người dân trong việc xây dựng gia đình./.