Trụ sở Tập đoàn điện lực Việt Nam. Ảnh: ITN

Tiết kiệm “một trời một vực”

Tập đoàn điện lực Việt Nam (gọi tắt là EVN) hiện nay có 9 Tổng công ty trực thuộc, bao gồm: Tổng Công ty Phát điện 1, Tổng Công ty Phát điện 2, Tổng Công ty phát điện 3, Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC), Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC), Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC), Tổng công ty Điện lực TP Hà Nội (EVNHANOI), Tổng công ty Điện lực TP Hồ Chí Minh (EVNHCMC) và Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) phụ trách lĩnh vực truyền tải điện.

Những năm gần đây, các Tổng Công ty này của EVN đã được Nhà nước đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng để xây dựng, mua sắm trang thiết bị nhằm nâng cao chất lượng trong hoạt động kinh doanh, sản xuất. Để thực hiện công tác mua sắm, xây dựng đạt hiệu quả, tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước, các Tổng Công ty này đã thực hiện tổ chức đấu thầu nhằm lựa chọn nhà thầu có năng lực, chất lượng sản phẩm tốt, giá thành phù hợp.

Thế nhưng, không phải Tổng Công ty nào cũng đạt tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước thông qua hoạt động đấu thầu được tốt. Theo số liệu ThanhtraVietNam có được, những năm gần đây Tổng công ty Điện lực Miền Bắc đã tổ chức hàng trăm gói thầu thuộc lĩnh vực hàng hóa, xây lắp, tư vấn, phi tư vấn với tổng giá trị mời thầu hơn 7,7 nghìn tỷ đồng. Sau đấu thầu, tổng giá trị trúng thầu còn khoảng hơn 7,5 nghìn tỷ đồng, tương ứng với tỷ lệ tiết kiệm trung bình trong các gói thầu là khoảng 2,76%.

Tổng giá trị đấu thầu và tỷ lệ kiệm trung bình của Tổng Công ty điện lực miền Bắc.

Tương tự, những năm qua Tổng Công ty điện lực miền Nam cũng tổ chức hàng trăm gói thầu thuộc lĩnh vực hàng hóa, xây lắp, tư vấn và phi tư vấn với tổng giá trị mời thầu hơn 8,3 nghìn tỷ đồng. Sau đấu thầu, tổng giá trị trúng thầu giám xuống còn hơn 8,1 nghìn tỷ đồng, tương ứng đạt tỷ lệ tiết kiệm trung bình trong các gói thầu là khoảng 2,04%.

Tổng giá trị đấu thầu và tỷ lệ tiết kiệm trung bình của Tổng Công ty điện lực miền Nam.

Tại Tổng Công ty điện lực Hà Nội, đơn vị này những năm gần đây cũng tổ chức hàng nghìn gói thầu từ xây lắp đến mua sắm hàng hóa với tổng giá trị mời thầu là hơn 12,3 nghìn tỷ đồng, trong đó tổng giá trị trúng thầu đạt hơn 11,4 nghìn tỷ đồng, tương ứng với tỷ lệ tiết kiệm trung bình đạt 6,92%.

Tổng giá trị đấu thầu và tỷ lệ tiết kiệm trung bình của Tổng Công ty điện lực TP Hồ Chí Minh.

Tiếp đến là Tổng Công ty điện lực TP Hồ Chí Minh, với tổng giá trị mời thầu hơn 1,2 nghìn tỷ đồng, sau đấu thầu giảm còn hơn 1,1 nghìn tỷ đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm trung bình trong các gói thầu khoảng 7,6%. Còn tại Tổng công ty Điện lực miền Trung với tổng giá trị mời thầu là hơn 7,1 nghìn tỷ đồng, sau đấu thầu giảm còn hơn 6 nghìn tỷ đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm trung bình hơn 15,1%.

Đối với 3 Tổng Công ty phát điện gồm: Genco1, Genco2, Genco3 tỷ lệ tiết kiệm cũng ở mức đáng kinh ngạc. Cụ thể, Tổng Công ty phát điện 1 với mức tiết kiệm trung bình của các gói thầu đạt tỷ lệ hơn 16,4%, trong đó tổng giá trị mời thầu mà đơn vị đưa ra là hơn 7,8 nghìn tỷ đồng, sau đấu thầu tổng giá trị trúng thầu còn hơn 6,5 nghìn tỷ đồng.

Tổng giá trị đấu thầu và tỷ lệ tiết kiệm trung bình của Tổng Công ty phát điện 1.

Tổng Công ty phát điện 2 đạt tỷ lệ tiết kiệm trung bình của các gói thầu là 9,9%, trong đó tổng giá trị mà đơn vị mời thầu là hơn 301 tỷ đồng, sau đấu thầu tổng giá trị trúng thầu là hơn 271 tỷ đồng.

Riêng Tổng Công ty phát điện 3 tỷ lệ tiết kiệm trung bình của các gói thầu khiến các đơn vị khác vô cùng ngưỡng mộ đó là hơn 38,4%, trong đó tổng giá trị mời thầu là hơn 9,1 nghìn tỷ đồng, tổng giá trị trúng thầu sau đấu thầu còn hơn 5,6 nghìn tỷ đồng. Nghĩa là, giá trị trúng thầu trung bình của các gói thầu thấp hơn giá trị mời thầu mà chủ đầu tư đưa ra thấp hơn 1/3.

Cũng giống như các đơn vị nêu trên, tổng giá trị mời thầu của hàng trăm gói thầu trong những năm qua của Tổng Công ty truyền tải điện cũng đạt hơn 281 tỷ đồng, sau đấu thầu tổng giá trị trúng thầu còn hơn 261 tỷ đồng, đạt tỷ lệ tiết kiệm trung bình gần 7%.

Cần thanh tra, kiểm tra để tìm ra sự khác biệt

Nhìn vào những con số về tỷ lệ tiết kiệm trung bình trong các gói thầu mà 9 Tổng Công ty trực thuộc EVN đã tổ chức trong những năm qua, một chuyên gia trong lĩnh vực đấu thầu cho rằng: “Cùng là một đơn vị trực thuộc EVN nhưng tỷ lệ tiết kiệm sau đấu thầu chênh lệch quá lớn cũng là điều khiến nhiều người đặt nghi vấn về việc xây dựng giá của gói thầu”.

Bởi theo vị chuyên gia này, các thiết bị, hạng mục thi công mà các đơn vị đưa ra trong các gói thầu chắc chắn cũng tương tự nhau. Nên tỷ lệ tiết kiệm hoặc xây dựng giá có lẽ cũng phải tương tự, nếu có chệnh lệch cũng không thể lớn như vậy. Các cơ quan chức năng cần vào cuộc thanh tra, kiểm tra hoạt động đấu thầu cũng như các gói thầu của các đơn vị nêu trên để tìm ra sự khác biệt nếu có.

Thanh tra Chính phủ đã phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố xây dựng, ban hành Định hướng chương trình thanh tra năm 2025 đã được Thủ tướng phê duyệt. Định hướng cũng nêu rõ, hoạt động thanh tra phải thực hiện đúng thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trình tự, thủ tục pháp luật quy định; bảo đảm nội dung thanh tra có trọng tâm, trọng điểm, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước của các cấp, các ngành và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước; đổi mới trong tổ chức thực hiện kế hoạch thanh tra; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào hoạt động thanh tra với nhiều nội dung trọng tâm.

Chuyên đề Sai phạm trong hoạt động đấu thầu được ThanhtraVietNam thực hiện đã chỉ ra nhiều dạng sai phạm khác nhau trong hoạt động đấu thầu, chủ yếu đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, nhận được nhiều sự quan tâm của độc giả. Chính từ những dấu hiệu “không bình thường” ở các gói thầu, sau khi được thanh tra, kiểm tra, điều tra, cơ quan chức năng đã đưa ra ánh sáng những nhóm lợi ích đằng sau hàng loạt gói thầu “khủng”, xử nghiêm các cá nhân sai phạm, thu hồi triệt để tiền, tài sản sai phạm cho Nhà nước.

Trong những bài viết tiếp theo, ThanhtraVietNam sẽ thông tin đến bạn đọc chi tiết về những gói thầu do 9 Tổng Công ty nêu trên làm chủ đầu tư trong những năm qua.