Động thái này nhằm đảm bảo sự ổn định và nâng cao chất lượng giáo dục công lập trong bối cảnh sắp xếp lại đơn vị hành chính theo Kết luận 137-KL/TW năm 2025. Công văn 1581/BGDĐT-GDPT nhấn mạnh chuyển giao quản lý nhà nước về giáo dục cho cấp xã, đồng thời yêu cầu các địa phương triển khai ngay các biện pháp cụ thể để duy trì hiệu quả hệ thống giáo dục.

Hành động kịp thời để bảo vệ giáo dục

Công văn 1581 yêu cầu các địa phương giữ nguyên các cơ sở giáo dục công lập, tránh xáo trộn trong quá trình sáp nhập đơn vị hành chính. Chính quyền cấp xã sẽ tiếp nhận chức năng quản lý nhà nước về giáo dục từ cấp huyện, tập trung vào các trường mầm non, tiểu học và trung học cơ sở. Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) nhấn mạnh việc ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết, đảm bảo quá trình chuyển giao diễn ra suôn sẻ, không để xảy ra gián đoạn trong hoạt động giáo dục.

Các Sở GDĐT được giao tổ chức hội nghị quán triệt ngay sau khi mô hình chính quyền 2 cấp được áp dụng. Hội nghị nhằm phổ biến các nội dung quản lý nhà nước về giáo dục, đồng thời thành lập tổ công tác để xử lý các vấn đề phát sinh. Các tổ này sẽ tiếp nhận thông tin, tư vấn và báo cáo kịp thời những nội dung vượt thẩm quyền lên cơ quan cấp trên, đảm bảo tính liên tục và hiệu quả.

Một điểm nhấn của Công văn 1581 là yêu cầu đẩy mạnh tuyên truyền để người dân, doanh nghiệp hiểu rõ chủ trương giữ nguyên trường học và nâng cao chất lượng giáo dục. Các địa phương cần phổ biến rộng rãi chính sách của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và hướng dẫn của Bộ GDĐT, tạo sự đồng thuận trong xã hội. 

Song song đó, công tác thanh tra, kiểm tra được yêu cầu thực hiện nghiêm túc. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động giáo dục sẽ được giám sát chặt chẽ để kịp thời phát hiện và chấn chỉnh sai phạm. Bộ GDĐT khuyến khích UBND cấp tỉnh chủ động triển khai, đồng thời báo cáo mọi vướng mắc về Vụ Giáo dục Phổ thông (số 35 Đại Cồ Việt, Hà Nội) để nhận hỗ trợ kịp thời.

Công văn 1581/BGDĐT-GDPT nhấn mạnh chuyển giao quản lý nhà nước về giáo dục cho cấp xã, đồng thời yêu cầu các địa phương triển khai ngay các biện pháp cụ thể để duy trì hiệu quả hệ thống giáo dục.

Triển khai đồng bộ và bền vững

Công văn 1581 xác định rõ các nguyên tắc nhằm duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục công lập. Trọng tâm là đồng bộ hóa với cải cách hành chính, tài chính công và chuyển đổi số, hướng tới giảm đầu mối trung gian, tăng trách nhiệm giải trình và nâng cao hiệu quả quản lý. Các lĩnh vực then chốt như chương trình giảng dạy, đội ngũ giáo viên, tài chính, cơ sở vật chất và thanh tra phải được quản lý chặt chẽ, không để xảy ra khoảng trống hay chồng chéo.

Nhiệm vụ và quyền hạn được phân định rõ ràng giữa các cấp chính quyền. Sở GDĐT chịu trách nhiệm chính về các nhiệm vụ chuyên môn, trong khi UBND cấp xã đảm nhận các công việc hành chính, địa bàn. Quá trình phân cấp cần đồng bộ với các dự thảo luật như Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục sửa đổi, và Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, nhằm đáp ứng đặc thù của ngành giáo dục – đa dạng cấp học, môn học và phục vụ số lượng học sinh lớn.

Quan trọng hơn, việc giao chức năng quản lý giáo dục phải dựa trên nguồn lực thực tế của từng cấp chính quyền. Chỉ những cấp có đủ cơ sở vật chất, tài chính và nhân lực mới được phân công, đảm bảo duy trì và phát triển giáo dục bền vững. Cơ chế kiểm tra, giám sát được nhấn mạnh để nâng cao chất lượng giáo dục trong điều kiện tốt nhất tại địa phương.

Công văn 1581 ra đời trong bối cảnh Việt Nam thực hiện Kết luận 137-KL/TW, hướng tới tinh gọn bộ máy nhà nước thông qua mô hình chính quyền 2 cấp. Giáo dục, với vai trò cốt lõi trong nâng cao dân trí và đào tạo nhân lực, đòi hỏi sự ổn định để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Việc giữ nguyên các trường học không chỉ giúp tránh xáo trộn mà còn đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục của mọi học sinh.

Phân cấp quản lý giáo dục theo Công văn 1581 được xây dựng dựa trên thực tiễn, với mục tiêu giảm thiểu chồng chéo, tăng cường hiệu quả và phát huy tính tự chủ của địa phương. Các quy định này tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của hệ thống giáo dục công lập, đồng thời đáp ứng nhu cầu đa dạng của học sinh và xã hội.

Giáo dục, nền tảng cho tương lai

Ngành giáo dục Việt Nam vốn đặc thù với số lượng học sinh đông đảo và yêu cầu đa dạng về chương trình giảng dạy. Việc giữ nguyên các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở giúp đảm bảo sự ổn định, đặc biệt ở các địa phương chịu ảnh hưởng từ việc sắp xếp đơn vị hành chính. Phân định rõ nhiệm vụ giữa Sở GDĐT và UBND cấp xã giúp tối ưu hóa quản lý, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập.

Ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý giáo dục cũng là một hướng đi được Công văn 1581 khuyến khích. Các địa phương cần tận dụng công nghệ để quản lý hiệu quả hơn, từ theo dõi chương trình học đến quản lý đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất. Cơ chế giám sát chặt chẽ sẽ đảm bảo tính minh bạch, giúp hệ thống giáo dục hoạt động trơn tru trong mô hình chính quyền mới.

Công văn 1581/BGDĐT-GDPT không chỉ là một văn bản hành chính, mà còn là kim chỉ nam để đảm bảo chất lượng giáo dục trong giai đoạn chuyển đổi. Với việc giữ nguyên các trường học, phân cấp quản lý rõ ràng và tăng cường giám sát, công văn đặt nền móng cho một hệ thống giáo dục công lập ổn định và phát triển. 

Các địa phương cần nhanh chóng triển khai các chỉ đạo, từ tổ chức hội nghị, thành lập tổ công tác đến đẩy mạnh tuyên truyền và thanh tra. Sự phối hợp chặt chẽ giữa UBND cấp tỉnh, Sở GDĐT và Bộ GDĐT sẽ là chìa khóa để vượt qua thách thức, đảm bảo giáo dục tiếp tục là động lực cho sự phát triển bền vững của đất nước./.