Hành trình 40 năm hội nhập quốc tế

Trong 40 năm đổi mới, Việt Nam đã thực hiện những bước đột phá mang tính lịch sử trong tiến trình hội nhập quốc tế. Từ một quốc gia bị cô lập về ngoại giao và kinh tế, Việt Nam hiện đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia trên toàn cầu. Đặc biệt, đất nước ta đã xây dựng quan hệ Đối tác chiến lược và Đối tác toàn diện với 34 quốc gia, bao gồm tất cả các thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và nhiều cường quốc khác. Việt Nam cũng tham gia tích cực vào hơn 70 tổ chức khu vực và quốc tế, phát triển quan hệ chính trị, quốc phòng và an ninh một cách sâu rộng, thực chất.

Về phương diện kinh tế, từ một nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu và bị cấm vận, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong 34 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Quy mô kinh tế đã tăng gần 100 lần so với năm 1986, thu nhập bình quân đầu người tăng từ chưa đầy 100 USD lên gần 5.000 USD. Việc tham gia vào các thỏa thuận hợp tác và liên kết kinh tế quốc tế đa tầng nấc, đặc biệt là 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), đã kết nối Việt Nam với hơn 60 nền kinh tế trọng điểm trên thế giới. Qua đó, Việt Nam ngày càng tham gia sâu vào các chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu, đưa đất nước vào nhóm 20 quốc gia có quy mô thương mại lớn nhất thế giới, đồng thời nằm trong nhóm 20 nền kinh tế thu hút nhiều vốn đầu tư nước ngoài nhất kể từ năm 2019 đến nay. Việt Nam cũng là một trong 10 quốc gia có lượng kiều hối lớn nhất toàn cầu.

Thực hiện chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, những năm qua, tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam đã đạt một tầm cao mới. Ảnh: ITN

Thành tựu nổi bật trong tham gia các FTA thế hệ mới

Thành tựu hàng đầu trong hội nhập quốc tế của Việt Nam giai đoạn hiện nay là việc tham gia và thực thi hiệu quả các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) thế hệ mới. Bên cạnh các FTA truyền thống, việc triển khai các hiệp định mang tính toàn diện và tiến bộ như CPTPP, EVFTA, RCEP đã mở ra không gian kinh tế rộng lớn, tạo cầu nối giữa Việt Nam với những nền kinh tế phát triển hàng đầu. Điều này không chỉ phản ánh cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đối với tự do hóa thương mại và đầu tư, mà còn tạo động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.

Các số liệu thực tế đã minh chứng rõ nét cho hiệu quả của quá trình hội nhập. Năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt mức kỷ lục khoảng 800 tỷ USD, tăng trưởng ấn tượng 17% so với năm 2023. Hoạt động xuất khẩu sang các thị trường đối tác FTA ghi nhận kết quả tích cực, giúp đa dạng hóa thị trường và giảm thiểu tác động tiêu cực từ những biến động của một số thị trường truyền thống. Khả năng duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều thách thức chính là minh chứng cho sức chống chịu và khả năng thích ứng linh hoạt của nền kinh tế Việt Nam trong môi trường hội nhập quốc tế.

Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài

Quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng đã biến Việt Nam thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Trong giai đoạn hiện nay, Việt Nam không chỉ chú trọng vào lượng vốn FDI thu hút được mà còn đặc biệt quan tâm đến chất lượng và hiệu quả của những dòng vốn này, ưu tiên các dự án công nghệ cao, thân thiện với môi trường và tạo giá trị gia tăng lớn.

Theo số liệu cập nhật đến hết quý I năm 2025, tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt gần 11 tỷ USD, tăng 32,7% so với cùng kỳ năm trước. Vốn FDI thực hiện trong năm 2024 ước đạt 25,35 tỷ USD, tăng 9,4% so với năm 2023. Sự tăng trưởng ấn tượng này phản ánh niềm tin vững chắc của các nhà đầu tư quốc tế vào triển vọng kinh tế và môi trường đầu tư ngày càng cải thiện của Việt Nam. Dòng vốn FDI đã đóng góp quan trọng vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy hoạt động xuất khẩu, tạo việc làm chất lượng cao và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong nước.

Thành tựu trong đối ngoại và ngoại giao

Hoạt động đối ngoại của Việt Nam trong những năm gần đây thể hiện sự chủ động, linh hoạt và cân bằng, góp phần tạo dựng môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển kinh tế và nâng cao vị thế quốc tế. Chiến lược "ngoại giao cây tre" – vừa mềm dẻo vừa kiên cường – đã được vận dụng hiệu quả trong việc xử lý quan hệ với các cường quốc và giải quyết những vấn đề phức tạp trên trường quốc tế.

Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng trong công tác đối ngoại. Ảnh: ITN

Điểm nhấn nổi bật trong công tác đối ngoại gần đây là việc nâng cấp quan hệ với nhiều đối tác chiến lược. Chỉ trong khoảng thời gian từ năm 2024 đến đầu năm 2025, Việt Nam đã liên tiếp nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện với nhiều quốc gia quan trọng: Australia (tháng 3/2024), Pháp (tháng 10/2024), Malaysia (tháng 11/2024), New Zealand (tháng 2/2025), Indonesia (tháng 3/2025) và Singapore (tháng 3/2025). Việc thiết lập và làm sâu sắc thêm các mối quan hệ này đã mở ra những cơ hội hợp tác toàn diện trên nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, chính trị, an ninh quốc phòng đến văn hóa, giáo dục và khoa học công nghệ.

Song song với ngoại giao song phương, Việt Nam cũng tích cực tham gia và đóng góp vào các cơ chế đa phương. Việc hoàn thành xuất sắc vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021, tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, và đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch luân phiên ASEAN... đã khẳng định vị thế của Việt Nam là một thành viên có trách nhiệm và chủ động trong cộng đồng quốc tế.

Mở rộng hội nhập sang các lĩnh vực phi truyền thống

Tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay không dừng lại ở các lĩnh vực truyền thống mà còn mở rộng sang những lĩnh vực phi truyền thống. Việt Nam tích cực tham gia các công ước quốc tế về quyền con người, lao động, môi trường; đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm xuyên quốc gia, ứng phó với biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh nguồn nước, an ninh mạng và các thách thức an ninh phi truyền thống khác.

Hội nhập văn hóa cũng được đặc biệt chú trọng thông qua việc quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới, đồng thời tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, làm phong phú thêm đời sống văn hóa trong nước.

Bước ngoặt mới trong tiến trình hội nhập

Đất nước ta đang bước vào kỷ nguyên vươn mình tới thịnh vượng, hùng cường, hướng tới mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh". Điều này đòi hỏi phải có tầm nhìn, vị thế mới cùng tư duy và cách tiếp cận đổi mới về hội nhập quốc tế. Sự ra đời của Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị về "Hội nhập quốc tế trong tình hình mới" được xem là "quyết sách đột phá", đánh dấu bước ngoặt có tính lịch sử trong tiến trình hội nhập của đất nước, định vị hội nhập quốc tế là động lực quan trọng đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới. Trong đó, hội nhập quốc tế chuyển từ tiếp nhận sang đóng góp, từ hội nhập sâu rộng sang hội nhập đầy đủ, từ vị thế quốc gia đi sau sang trạng thái quốc gia vươn lên, tiên phong trong những lĩnh vực mới.

Những thành tựu về hội nhập quốc tế trong giai đoạn hiện nay là minh chứng sinh động cho thấy Việt Nam đang đi đúng hướng trên con đường hội nhập và phát triển. Từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, Việt Nam đã chuyển mình trở thành một nền kinh tế thị trường năng động, hội nhập sâu rộng vào dòng chảy kinh tế toàn cầu. Những chỉ số ấn tượng về thương mại, đầu tư và sự tham gia tích cực vào các hoạt động quốc tế là minh chứng rõ ràng nhất cho những nỗ lực và thành quả của quá trình hội nhập. Tuy nhiên, để phát huy tối đa lợi ích từ hội nhập và ứng phó hiệu quả với các thách thức mới, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và chủ động thích ứng với những biến đổi nhanh chóng của bối cảnh quốc tế trong thời gian tới.