Dự lễ khánh thành Đền thờ có nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, nguyên Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng, Phó Tổng Tham mưu trưởng Bộ Quốc phòng, Nguyễn Minh Triết - Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam, cùng lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Kiên Giang và gần 600 đại biểu là các cựu Thanh niên xung phong.

Các đồng chí Lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước tham dự Lễ khánh thành

Các đại biểu thực hiện nghi thức cắt băng khánh thành Đền thờ

Theo các tài liệu lịch sử, tuyến đường 1C được hình thành trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ đầy cam go ở miền Tây Nam bộ. Con đường này tiếp nối đường Hồ Chí Minh trên bộ, từ miền Đông Nam bộ đi qua đất bạn Campuchia, qua biên giới Việt Nam tại Vĩnh Điều (nay thuộc huyện Giang Thành), băng qua rừng tràm Hà Tiên, vượt kinh Tám Ngàn, qua lộ Cái Sắn về đến Cái Nứa, Ba Đình rồi đến tận mũi Cà Mau. Tại đây, Ban Chỉ huy Liên đội 1 được thành lập giữa tháng 7/1967 do đồng chí Bùi Tấn Sĩ (Bí danh Năm Đoàn) làm Liên đội trưởng. Có hơn 500 TNXP rồi dần tăng lên đến gần 800 cán bộ chiến sĩ ở độ tuổi từ 15 đến ngoài 20 tuổi với hơn 2/3 là nữ, làm nhiệm vụ vận chuyển vũ khí, lương thực, đón bộ đội từ miền Bắc vào chi viện chiến trường miền Tây Nam Bộ từ năm 1967 tới ngày thống nhất đất nước.

Các đại biểu tham dự buổi Lễ

Cung đường vận chuyển chủ yếu là từ tỉnh Kam Pốt, Campuchia và trên tuyến đường 1C từ kinh Vĩnh Tế, Hà Tiên, Kiên Lương, Hòn Đất, Cái Sắn, Ba Đình qua sông Cái Lớn về đến Cà Mau. Lực lượng TNXP tuyến đường 1C vừa phải bảo vệ hàng, đảm bảo an toàn cho cán bộ, bộ đội qua tuyến đường này, vừa phải luôn sát cánh chiến đấu cùng bộ đội, phải đảm bảo bằng mọi giá, người và hàng không thể lọt vào tay giặc và kịp đưa về cho chiến trường. Tuyến đường này từng bị kẻ thù phát hiện và tìm mọi cách hủy diệt, ác liệt đến mức được ví như “Nơi sắt thép chảy tan ra nhưng con người đã đi qua được”. Chính những chàng trai, cô gái TNXP anh dũng ấy đã tạc nên huyền thoại con đường 1C lịch sử bằng tuổi thanh xuân và xương máu của mình. Cùng với chiến tranh ác liệt, địch còn tiến hành chiến tranh tâm lý, ngày đêm chúng phát loa chiêu hồi; chúng gọi đúng tên tuổi, quê hương của một số đồng chí để chiêu hồi, nhưng lực lượng TNXP của ta vẫn bền gan, vững chí, quyết bám chiến trường phục vụ và chiến đấu. Sự thông minh, mưu trí, anh dũng của các LLVT ND và TNXP trên tuyến đường 1C đã góp phần cùng với cả nước làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975, thống nhất đất nước. Lực lượng TNXP miền Tây Nam bộ, những người đã đem tuổi thanh xuân vượt qua chiến tranh ác liệt để thực hiện lý tưởng “Tuổi trẻ sống ngang tầm thời đại”, cống hiến tất cả xương máu mình, “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, đã làm nên sức mạnh và linh hồn của tuyến đường huyền thoại ấy.

Toàn cảnh Đền thờ Anh hùng liệt sỹ nhìn từ trên cao. Ảnh TPO

Hơn 2.000 ngày hoạt động trên tuyến đường bom đạn ác liệt, chiến đấu cả ngày lẫn đêm, 399 TNXP hy sinh, 327 đồng chí bị thương tật, đơn vị TNXP Liên đội 1 đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Năm 1997, để tưởng nhớ sự hy sinh, mất mát và những chiến công thầm lặng của lực lượng TNXP đã từng hoạt động trên Tuyến đường 1C đoạn đường từ biên giới Việt Nam - Campuchia đến vùng U Minh - Cà Mau, nhằm giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho nhân dân, cho các thế hệ trẻ, UBND tỉnh Kiên Giang đã cho phép xây dựng Bia tưởng niệm TNXP Tuyến đường 1C tại ấp Tà Êm, xã Vĩnh Điều, huyện Giang Thành. Bia tưởng niệm khởi công vào ngày 26/3/1997, hoàn thành ngày 26/5/1997, đến năm 2009, có trùng tu lại Bia do xuống cấp. Năm 2018 được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử cách mạng cấp tỉnh.

Được động thổ, khởi công vào ngày 08/01/2024, sau hơn 4 tháng tích cực triển khai xây dựng, đến nay Đền thờ Anh hùng liệt sĩ lực lượng vũ trang nhân dân và Thanh niên xung phong hy sinh trên tuyến đường 1C tại huyện Giang Thành hôm nay đã hoàn thành, khang trang, sạch đẹp, tôn nghiêm.
Đền thờ nằm trên khu đất có diện tích hơn 7.400 m²; do Công ty cổ phần đầu tư và phát triển hạ tầng Donacoop (tỉnh Đồng Nai) tài trợ và trực tiếp thi công với tổng nguồn vốn đầu tư xây dựng khoảng 50 tỷ đồng. Cùng với đó, Di tích lịch sử cách mạng Bia tưởng niệm Thanh niên xung phong hy sinh trên tuyến đường 1C cũng được khẩn trương thực hiện, tôn tạo, tu bổ bia, phù điêu, chỉnh trang khuôn viên, bãi đổ xe, hàng rào… với tổng kinh phí hơn 3 tỷ đồng.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái phát biểu tại lễ khánh thành Đền thờ. Ảnh TPO

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh: “Đảng, Nhà nước luôn quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt phong trào “Đền ơn đáp nghĩa", "Uống nước nhớ nguồn" bằng các cơ chế, chính sách cũng như các công trình, dự án cụ thể để tri ân các anh hùng, liệt sĩ, thanh niên xung phong...".
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái khẳng định, Đền thờ Anh hùng liệt sĩ, lực lượng vũ trang nhân dân và Thanh niên xung phong hy sinh trên tuyến đường 1C tại huyện biên giới Giang Thành là công trình mang ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc, thể hiện tình cảm, lòng biết ơn to lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân cả nước đối với các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trên tuyến đường 1C, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân cả nước, các cựu chiến binh, người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ khi đến Giang Thành.

Ông Bùi Thanh Trúc, Tổng Giám đốc Donacoop đại diện nhà tài trợ phát biểu tri ân các Anh hùng liệt sỹ

Tại buổi Lễ, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang tặng bằng khen cho 2 tập thể và 2 cá nhân đã có thành tích xuất sắc, đột xuất trong xây dựng Đền thờ Anh hùng liệt sĩ, lực lượng vũ trang nhân dân và thanh niên xung phong hy sinh trên tuyến đường 1C tại huyện Giang Thành./.