1. Vai trò của tổ chức Công đoàn với việc lắng nghe, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của đoàn viên công đoàn và người lao động

Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu không chỉ là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, mà Người còn định hướng việc thành lập và phát triển tổ chức Công đoàn Việt Nam - một tổ chức quan trọng, đại diện cho lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động Việt Nam. Kể từ khi thành lập Tổng Công hội đỏ miền Bắc - năm 1929 (tiền thân của Công đoàn Việt Nam ngày nay), Hồ Chủ tịch đặc biệt quan tâm tới từng bước đi, bước trưởng thành của Công đoàn Việt Nam, coi đó là quá trình trưởng thành của cách mạng Việt Nam. Người đã ký Sắc lệnh ban hành Luật Công đoàn, trong đó chỉ rõ mục đích của tổ chức công đoàn: “Công đoàn là phải cải thiện đời sống công nhân, nâng cao đời sống vật chất, văn hóa của giai cấp công nhân nói riêng và Nhân dân nói chung” (1). Để thực hiện được mục đích cao cả ấy, Người thường xuyên quan tâm đến công tác Công đoàn và phong trào công nhân lao động; dành nhiều thời gian để đi thăm, nói chuyện và chỉ dẫn về công tác Công đoàn tại các nhà máy, xí nghiệp, lâm trường…  - Đó cũng chính là cách để Người lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên và người lao động.

Mới đây, ngày 27/4, tại Lễ phát động Tháng Công nhân, Tháng hành động về an toàn, vệ sinh lao động và năm 2023 diễn ra tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đề nghị các cấp tổ chức Công đoàn Việt Nam tập trung chăm lo, thực hiện tốt vai trò đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên; đại diện cho người lao động thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể; góp phần tích cực bổ sung, hoàn thiện các chính sách, pháp luật về lao động. Đặc biệt, cán bộ công đoàn phải thường xuyên quan tâm, lắng nghe, thấu hiểu, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người lao động; phải sống trong cuộc sống của người lao động; phải nói tiếng nói chân thành của người lao động; phải hành động quyết liệt, hiệu quả trước những vấn đề người lao động cần; phải có quan điểm đầu tư cho người lao động là đầu tư cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau; kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc bằng những việc làm thiết thực, hiệu quả nhằm nâng cao hơn nữa đời sống của công nhân, người lao động.

Công đoàn Thanh tra Chính phủ vinh dự được Công đoàn Viên chức Việt Nam trao tặng Cờ thi đua Công đoàn Xuất sắc năm 2021. Ảnh: K. Dung

Là tổ chức đại diện cho người lao động, theo lẽ đương nhiên, mọi hành động, chủ trương, quyết định, dù lớn hay nhỏ của công đoàn đều phải xuất phát và phục vụ ý chí, nguyện vọng của người người lao động; là cơ sở cho mọi quyết định, chương trình, kế hoạch, hành động của tổ chức công đoàn.

Để thực hiện được vai trò của tổ chức công đoàn như trên, các cấp công đoàn cần phải tổ chức tuyên truyền, phổ biến tới toàn thể cán bộ và các cấp công đoàn nhận thức rõ sự cần thiết, yêu cầu chú trọng đầu tư vào việc tổ chức lấy ý kiến, nắm bắt tâm tư, ý chí, nguyện vọng của đoàn viên công đoàn làm cơ sở ra quyết định của mình. Đây chính là một nội dung để thực hiện nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” như tinh thần của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022, đồng thời nó không chỉ là nội dung thiết yếu của hoạt động công đoàn, mà còn là phương thức tồn tại của công đoàn.

Các cấp Công đoàn cần bổ sung quy định và hướng dẫn cụ thể, xác định rõ và triển khai tổ chức thực hiện ở cấp công đoàn mình những trường hợp quan trọng nào, những việc chính nào, tập trung ở cấp cơ sở và cấp trên trực tiếp cơ sở, cần phải xin ý kiến đoàn viên, được đa số đoàn viên thông qua, thì mới được ban hành và thực thi. Đoàn viên công đoàn có quyền “phúc quyết” các chính sách của cấp trên.

2. Tăng cường các hình thức lấy ý kiến trực tiếp công chức, viên chức và người lao động trong cơ quan Thanh tra Chính phủ

Thực hiện Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và hướng tới kỷ niệm 133 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2023), Ban Cán sự Đảng, Đảng ủy, Lãnh đạo Thanh tra Chính phủ đã xây dựng Kế hoạch số 135-KH/ĐU.23 ngày 11/10/2021 thực hiện Kết luận; Hướng dẫn số 162-HD/ĐU.23 ngày 27/10/2021 về xây dựng kế hoạch cá nhân học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, có nhiều chương trình, kế hoạch, văn bản theo định kỳ hoặc hằng năm để lãnh đạo, chỉ đạo các đảng bộ, chi bộ, các tổ chức đoàn thể Công đoàn, Hội Cựu Chiến binh, Đoàn thanh niên, các đảng viên, đoàn viên công đoàn triển khai thực hiện Kết luận số 01, xây dựng kế hoạch học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với việc thực hiện Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.    

Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta các thời kỳ, cũng như hướng dẫn của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Công đoàn Viên chức Việt Nam, thời gian qua, Ban Chấp hành Công đoàn TTCP đã thực hiện tốt công tác lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên và người lao động, qua đó đã gặt hái được nhiều kết quả tích cực, được các tổ chức công đoàn cấp trên ghi nhận và biểu dương.

Cụ thể, Công đoàn TTCP là Công đoàn cơ sở trực thuộc Công đoàn Viên chức Việt Nam có 20 tổ chức công đoàn bộ phận tại 20 cục, vụ, đơn vị thuộc TTCP với trên 660 đoàn viên công đoàn. Tuyệt đại đa số công đoàn viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng nghề nghiệp; có vai trò quan trọng trong việc tham mưu, tổ chức thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Mỗi cán bộ công đoàn tại các tổ chức công đoàn bộ phận đều là cánh tay nối dài của Ban Chấp hành Công đoàn TTCP, là hạt nhân đoàn kết, chủ động lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên và người lao động tổ chức, đơn vị mình để từ đó báo cáo, đề xuất ý kiến kịp thời lên Ban Chấp hành Công đoàn cấp trên. Các nguyện vọng chính đáng, góp ý xây dựng tổ chức của đoàn viên đều được tiếp thu kịp thời và được giải quyết hợp tình, hợp lý, đúng quy định. Đối với những nguyện vọng, góp ý của đoàn viên công đoàn vượt thẩm quyền của BCH Công đoàn TTCP, BCH Công đoàn TTCP sẽ tổng hợp và đề xuất ý kiến với lãnh đạo Đảng ủy TTCP có phương án giải quyết, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động TTCP.

Như các đồng chí đã biết, tình hình xung đột giữa Nga - Ukriane đang diễn biến hết sức phức tạp và có nguy cơ ảnh hưởng tới an ninh, kinh tế, chính trị trên toàn thế giới. Dịch bệnh Covid-19 tuy đã được kiểm soát nhưng do đại dịch diễn ra trong thời gian dài, cộng với nhiều biến động của tình hình kinh tế, chính trị, xã hội trong nước đã ảnh hưởng lớn đến lao động, sản xuất, thu nhập, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân và đoàn viên công đoàn.

Thanh tra Chính phủ là cơ quan chuyên môn tập trung triển khai nhiều cuộc thanh tra do Chính phủ giao đột xuất, các cuộc thanh tra diện rộng trên phạm vi toàn quốc; triển khai xây dựng và hoàn thiện nhiều văn bản pháp luật trong đó có Luật Thanh tra sửa đổi; công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Áp lực công việc lớn, lực lượng cán bộ, công chức tham gia các đoàn thanh tra nhiều, lại phải thường xuyên cơ động xa cơ quan, đơn vị và gia đình thời gian dài. Những khó khăn trên cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc tâm tư của đoàn viên công đoàn và công tác chỉ đạo, điều hành, triển khai các hoạt động, các phong trào thi đua của Công đoàn TTCP.

Được sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Cán sự, Đảng ủy TTCP, sự quan tâm, lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên Công đoàn của Lãnh đạo cơ quan, của Công đoàn Viên chức Việt Nam và BCH Công đoàn TTCP; sự phối hợp của Thủ trưởng các đơn vị, các tổ chức đoàn thể như Đoàn Thanh niên TTCP, Hội Cựu chiến binh TTCP, đặc biệt là sự cố gắng của Ban Chấp hành Công đoàn, hoạt động Công đoàn của TTCP thời gian qua tiếp tục được đổi mới, có hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị.

Công đoàn TTCP đã luôn gắn, kết hợp giữa nội dung thực hiện nhiệm vụ chính trị với nội dung hoạt động công đoàn như: Thực hiện phong trào thi đua năm 2022 của TTCP phát động với chủ đề: “Siết chặt kỷ cương, tăng cường hiệu quả công tác thanh tra, thích ứng an toàn trong tình hình mới” và phong trào thi đua do Công đoàn Viên chức Việt Nam phát động với chủ đề: “Nâng cao trách nhiệm tham mưu, phục vụ; tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động, vượt mọi khó khăn, nỗ lực phấn đấu, hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ nghị quyết đại hội công đoàn các cấp nhiệm kỳ 2018-2023”; Công đoàn TTCP đã xây dựng Kế hoạch phát động thi đua hàng năm, chỉ đạo Công đoàn các bộ phận phối hợp với thủ trưởng đơn vị xây dựng mỗi CCVCLĐ luôn nhận thức về vai trò trách nhiệm của mình đối với thực hiện nhiệm vụ được giao, động viên, khích lệ CCVCLĐ tự giác, nhiệt tình tham gia phong trào thi đua do TTCP phát động.

Đồng thời, tích cực thực hiện văn hóa thanh tra; tổ chức cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đăng ký thi đua phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu phong trào thi đua đề ra như: Thi đua hoàn thành đạt chất lượng, hiệu quả nhiệm vụ thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo theo chương trình, kế hoạch đề ra; Thi đua đổi mới phong cách, phương pháp làm việc của cán bộ, công chức; Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức thanh tra theo 5 chuẩn mực đạo đức người cán bộ, công chức thanh tra theo tấm gương “Cần kiệm, Liêm chính, Chí công, Vô tư” của Chủ tịch Hồ Chí Minh; Xây dựng cơ quan vững mạnh toàn diện; Thi đua thực hành tiết kiệm, chống lãng phí ở cơ quan, đơn vị. Sau mỗi chương trình thi đua, công tác thi đua, khen thưởng được BCH Công đoàn quan tâm kịp thời ghi nhận và động viên sự cố gắng nỗ lực của các tập thể và cá nhân các công đoàn viên; đã phát hiện ra nhiều nhân tố điển hình mới, nhân rộng và lan tỏa trong tổ chức công đoàn, qua đó thu được nhiều kết quả trong hoạt động công đoàn cũng như thực hiện nhiệm vụ chính trị của mỗi đơn vị trực thuộc Công đoàn TTCP.

Các công đoàn bộ phận thuộc các Cục, Vụ, đơn vị và Công đoàn Thanh tra Chính phủ có điều kiện thuận lợi để tiến hành lấy ý kiến trực tiếp đoàn viên, bởi lẽ tổ chức công đoàn luôn gần gũi với đội ngũ công chức, viên chức, người lao động nhất và có thể huy động sự tham gia rộng rãi của đoàn viên công đoàn thông qua việc tận dụng tối đa các công cụ, cách thức phù hợp như: Lấy ý kiến bằng giấy, tự điền trên bảng tin, thông qua ứng dụng trên Internet/Webform (như Google forms), các chương trình trên điện thoại thông minh, kênh giao tiếp - mạng xã hội (Facebook, Zalo…); gặp gỡ trao đổi, tổ chức đối thoại trực tiếp quy mô từ cấp tổ trở lên; tiếp nhận thư, hộp thư góp ý, email, tin nhắn, điện thoại hotline…

Hiện nay các kênh tập hợp ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên rất đa dạng, phong phú, cần phát huy tối đa để phát huy quyền dân chủ trực tiếp của đoàn viên công đoàn - đó là cho ý kiến trực tiếp, phản ánh ý chí của người được đại diện, về những vấn đề lớn của công đoàn. Bên cạnh đó, tổ chức công đoàn cũng cần củng cố và xây dựng mạng lưới cộng tác viên, với nòng cốt là các tổ trưởng công đoàn và đoàn viên nòng cốt nhằm nắm bắt kịp thời tâm tư, tình cảm và những bức xúc trong thực hiện nhiệm vụ để tập hợp, phản ánh cùng các cấp công đoàn giải quyết.

Nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, giao lưu, tham quan, du lịch, từ thiện, tình nghĩa… được Công đoàn TTCP tổ chức thời gian qua đã tạo tinh thần phấn khởi rộng khắp, ấm cúng, lan tỏa không khí hăng hái thi đua để các đoàn viên công đoàn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao trong toàn cơ quan. Đồng thời, mỗi dịp gặp mặt nhau trực tiếp nói trên cũng là dịp để mỗi cán bộ công đoàn được gần gũi hơn, trực tiếp lắng nghe được nhiều hơn những tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên công đoàn và người lao động phản ánh những tâm tư, nguyện vọng của mỗi cá nhân đó về những hoạt động chung của cơ quan và những tâm tư, nguyện vọng về chế độ, chính sách của bản thân.

Có thể nói, với nhiều kết quả tích cực mà Công đoàn TTCP cũng như các tổ chức công đoàn cơ sở đạt được đã khẳng định được vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của việc lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên và người lao động. Đó không chỉ là cách thức mà còn là nhiệm vụ, mục tiêu của mỗi người cán bộ công đoàn nhằm xây dựng cơ quan, đơn vị mình thực sự là ngôi nhà chung cho mỗi công đoàn viên; qua đó, phát huy được hiệu quả phục vụ công vụ, phục vụ Nhân dân, hoàn thành sứ mệnh của tổ chức công đoàn các cấp./.

Chú thích:

(1) Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb CTQG, H.1996, Tập 8, trang 297.