Quy hoạch không gian công cộng phía Đông hồ Hoàn Kiếm: Tầm nhìn mới cho Hà Nội
Thứ năm, 20/03/2025 20:26 (GMT+7)
(ThanhtraVietNam) - Khu vực Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục (1,2 ha) và không gian công cộng phía Đông hồ Hoàn Kiếm (2,14 ha) đang được Hà Nội quy hoạch để bảo tồn giá trị lịch sử, mở rộng không gian công cộng và phát triển đô thị hiện đại.
Dự kiến, giải phóng mặt bằng (GPMB) tòa nhà “Hàm cá mập” hoàn tất trước 30/4/2025, khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm trước 2/9/2025, theo các cơ chế đặc thù của Quốc hội và Luật Thủ đô 2024.
Hà Nội đang đẩy nhanh tiến độ y hoạch khu vực Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục và không gian công cộng phía Đông hồ Hoàn Kiếm, nhằm bảo tồn di sản văn hóa, cải thiện cảnh quan và tạo không gian lý tưởng cho người dân và du khách. Đây là một phần trong chiến lược phát triển Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn 2065, với sự kết hợp giữa bảo tồn truyền thống và hiện đại hóa đô thị.
Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục có diện tích dự kiến khoảng 1,2 ha, với ranh giới: phía Bắc giáp phố Hàng Gai và Cầu Gỗ, phía Nam giáp hồ Hoàn Kiếm và nhà Thủy Tạ, phía Đông giáp phố Hồ Hoàn Kiếm, phía Tây giáp tòa nhà Hồng Vân - Long Vân. Hiện tại, khu vực này chủ yếu là đất giao thông, cùng với tòa nhà Trung tâm thương mại - dịch vụ - ăn uống Hồ Gươm (do Tổng công ty Vận tải Hà Nội - Transerco quản lý). Tòa nhà này, xây dựng từ năm 1991-1993, có diện tích đất 390 m² và diện tích sàn sử dụng 1.600 m², thường được người dân gọi là “Hàm cá mập”.
Khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm có diện tích khoảng 2,14 ha, với ranh giới: phía Tây giáp hồ Hoàn Kiếm và đường Đinh Tiên Hoàng, phía Bắc giáp khu dân cư hiện có, phía Đông giáp phố Lý Thái Tổ, phía Nam giáp phố Trần Nguyên Hãn. Hiện trạng khu vực bao gồm 54 chủ sử dụng nhà đất, trong đó có 12 tổ chức (như Sở Văn hóa và Thể thao, Tổng công ty Điện lực Hà Nội, Viện Văn học…) và khoảng 42 hộ dân. Số liệu này là kết quả điều tra sơ bộ, sẽ được xác định chính xác sau khi hoàn tất khảo sát và thu thập hồ sơ nhà đất. GPMB khu vực này dự kiến hoàn thành trước ngày 2/9/2025.
Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2050 (Quyết định 1259/QĐ-TTg ngày 26/7/2011), khu vực hồ Gươm và phụ cận được xác định là đất phố cũ, với trọng tâm bảo tồn hình ảnh đặc trưng, cải thiện cảnh quan và quản lý theo Luật Di sản văn hóa. Các công trình giá trị như đền Ngọc Sơn, đền Bà Kiệu, Bưu điện Hà Nội, trung tâm thương mại Tràng Tiền… sẽ được bảo tồn, tôn tạo.
    |
 |
| Theo kế hoạch, tòa nhà sẽ được giải phóng mặt bằng trước ngày 30/4/2025 để mở rộng không gian công cộng. |
Đồng thời, một số cơ quan sẽ được di dời để mở rộng trụ sở Thành ủy, UBND, HĐND TP, bổ sung tiện ích công cộng phục vụ du lịch và văn hóa.
Quy hoạch phân khu đô thị H1-1B (tỷ lệ 1/2.000, phê duyệt ngày 19/3/2021) nhấn mạnh khu vực này là không gian giao thoa văn hóa Đông - Tây, kết nối phố cổ và phố cũ. Hồ Gươm cùng cụm di tích đền Ngọc Sơn - Tháp Bút là trung tâm, với mục tiêu tạo cảnh quan thống nhất và không gian đi bộ lý tưởng tại đường Đinh Tiên Hoàng. Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn 2065 (Quyết định 1668/QĐ-TTg ngày 27/12/2024) tiếp tục định hướng tăng cường không gian công cộng quanh hồ Gươm, kết hợp trụ sở các cơ quan thành phố.
Dọc đường Đinh Tiên Hoàng, tuyến đường sắt đô thị số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo) dài 11,5 km (2,6 km trên cao, 8,9 km ngầm) sẽ đi ngầm, với 10 ga (3 ga trên cao, 7 ga ngầm). Ga C9, nằm dưới đường Đinh Tiên Hoàng phía trước khu đất của Tổng công ty Điện lực Hà Nội và UBND TP, đã được Thường trực Chính phủ thống nhất vị trí tại Thông báo 328/TB-VPCP ngày 14/10/2022. Dự án này (phê duyệt năm 2008) là một phần trong hệ thống giao thông hiện đại hóa Hà Nội.
Việc GPMB và triển khai dự án được thực hiện theo cơ chế đặc thù tại Nghị quyết 188/2025/QH15 (19/2/2025) và Luật Thủ đô 2024 (Điều 31). Các sở, ngành, UBND quận Hoàn Kiếm, Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội cùng các chuyên gia đang khẩn trương lập quy hoạch, hoàn thiện thủ tục đầu tư. Cơ chế bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bố trí tạm cư cho các tổ chức, hộ dân cũng đang được nghiên cứu để đảm bảo tiến độ: GPMB “Hàm cá mập” trước 30/4/2025 và khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm trước 2/9/2025.
Quy hoạch này không chỉ bảo tồn giá trị lịch sử - văn hóa của hồ Gươm mà còn mở ra không gian công cộng hiện đại, kết nối với phố cổ, Hoàng thành Thăng Long và sông Hồng. Với các tiểu cảnh, vườn hoa, lối đi bộ và hệ thống đường sắt đô thị, khu vực hứa hẹn trở thành điểm nhấn văn hóa - du lịch, góp phần nâng tầm diện mạo Thủ đô trong tương lai gần./.
Lan Anh