Gia tăng tranh chấp đất đai, gây áp lực lên hệ thống quản lý

Thanh tra tỉnh Tuyên Quang vừa công bố Kết luận thanh tra số 14/KL-TTr, làm rõ trách nhiệm của Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) trong việc thực hiện pháp luật về xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu quản lý đất đai tại huyện Sơn Dương giai đoạn 2011-2018.

Qua thanh tra tại 32 xã và thị trấn, cơ quan chức năng phát hiện 13.957 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) đang tồn tại tại Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Sơn Dương và UBND các xã. Đáng chú ý, 9.363 Giấy chứng nhận trong số này phải thu hồi theo quy định của Luật Đất đai 2013 do các lỗi nghiêm trọng như cấp trùng đất lâm nghiệp, đất công ích hoặc cấp không đúng hiện trạng đất.

Các sai phạm này không chỉ gây thiệt hại lớn về tài chính mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân. Theo kết quả thanh tra, hơn 1,7 tỷ đồng đã được chi để cấp các giấy chứng nhận sai quy định, buộc cơ quan chức năng phải ra quyết định thu hồi.

Trước tình hình này, Thanh tra tỉnh kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của Giám đốc Sở TNMT trong giai đoạn thực hiện dự án; đồng thời, xử lý trách nhiệm UBND huyện Sơn Dương và các tổ chức, cá nhân liên quan. Ngoài ra, Thanh tra tỉnh đã chuyển hồ sơ đến Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Tuyên Quang để xem xét các vi phạm của đảng viên thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy quản lý, trong đó có hành vi ký 9 Giấy CNQSDĐ trái quy định pháp luật.

Những sai phạm này không chỉ làm gia tăng tranh chấp đất đai, gây áp lực lên hệ thống quản lý mà còn tạo ra những hệ lụy xã hội sâu sắc. Việc thu hồi hàng nghìn giấy chứng nhận khiến nhiều hộ dân phải chịu thêm gánh nặng về thời gian và chi phí pháp lý. Bên cạnh đó, tình trạng lãng phí hơn 1,7 tỷ đồng từ ngân sách đã phơi bày rõ ràng lỗ hổng lớn trong công tác quản lý đất đai của các cơ quan chức năng tại địa phương.

Vụ việc này không phải là cá biệt trong công tác quản lý đất đai ở Việt Nam. Thực tế, từ lâu, các sai phạm liên quan đến cấp Giấy CNQSDĐ đã trở thành một vấn đề nhức nhối, không chỉ tại Tuyên Quang mà còn ở nhiều địa phương khác. Việc cấp trùng, cấp sai hiện trạng đất đã làm tăng tình trạng tranh chấp, mất niềm tin trong cộng đồng dân cư và ảnh hưởng đến phát triển kinh tế địa phương. Một vấn đề lớn cần giải quyết là công tác quản lý hồ sơ đất đai, đặc biệt là ở cấp cơ sở, nơi mà sự giám sát và kiểm tra còn yếu, dẫn đến việc cấp Giấy CNQSDĐ thiếu chính xác.

Một góc huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Ảnh chỉ mang tính minh họa: ITN

Sự minh bạch, nghiêm minh trong xử lý sẽ là cách thiết thực nhất để khôi phục lòng tin của người dân

Hệ quả của những sai phạm này không chỉ dừng lại ở việc thiệt hại tài chính mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ thống quản lý nhà nước và sự minh bạch trong quản lý đất đai. Các sai phạm này đã làm giảm hiệu quả công tác quản lý đất đai, tạo ra những bất cập lớn về mặt pháp lý, làm tổn thương quyền lợi chính đáng của người dân, đặc biệt là những hộ gia đình có Giấy CNQSDĐ bị thu hồi.

Để giải quyết tình trạng này, Thanh tra tỉnh Tuyên Quang đã kiến nghị các biện pháp cụ thể để khắc phục sai phạm. Ngoài việc yêu cầu xử lý kỷ luật các cá nhân liên quan, cần thiết phải hoàn thiện và nâng cao chất lượng công tác quản lý đất đai. Các cơ quan chức năng phải làm rõ trách nhiệm của Giám đốc Sở TNMT, đồng thời rà soát lại toàn bộ hệ thống hồ sơ đất đai, đảm bảo không xảy ra tình trạng cấp giấy chứng nhận sai lệch trong tương lai.

Sự việc tại Sơn Dương là bài học lớn, đặt ra yêu cầu cấp bách phải tăng cường trách nhiệm trong quản lý đất đai. Để khắc phục, cần thực hiện các biện pháp mạnh mẽ như xử lý nghiêm sai phạm, hoàn thiện quy trình thẩm định cấp giấy chứng nhận và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ ngành TNMT. Đồng thời, công tác thanh tra, giám sát cần được thực hiện thường xuyên để phát hiện sớm những bất cập, tránh lặp lại sai lầm.

Sự minh bạch, nghiêm minh trong xử lý vụ việc tại Sơn Dương sẽ là cách thiết thực nhất để khôi phục lòng tin của người dân, đồng thời góp phần đảm bảo nguồn lực đất đai được quản lý hiệu quả, phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Cùng với đó, việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai sẽ giúp tăng cường hiệu quả giám sát và quản lý, từ đó hạn chế những sai sót và tiêu cực trong công tác cấp Giấy CNQSDĐ.

Ngoài việc xử lý sai phạm tại cấp cơ sở, vụ việc này còn đặt ra câu hỏi lớn về trách nhiệm của các cơ quan quản lý cấp trên trong việc theo dõi, kiểm tra và giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật. Sự thiếu sót trong công tác kiểm tra đã tạo ra môi trường dễ dàng cho các sai phạm diễn ra. Việc cần thiết phải nâng cao trách nhiệm của Giám đốc Sở TNMT và các cán bộ liên quan trong việc xây dựng, duy trì và cập nhật hồ sơ đất đai một cách chính xác là điều không thể bỏ qua.

Với những sai phạm được chỉ ra, việc cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Tuyên Quang là cần thiết, không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, mà còn giúp ngăn chặn những hiện tượng tiêu cực, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân và doanh nghiệp. Sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng và trách nhiệm được làm rõ sẽ là nền tảng quan trọng để tạo ra một môi trường quản lý đất đai minh bạch, công bằng, đóng góp vào sự phát triển bền vững của tỉnh Tuyên Quang nói riêng và cả nước nói chung.

Ngoài ra, việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai tại Tuyên Quang không chỉ giúp giảm thiểu tình trạng cấp trùng giấy chứng nhận mà còn góp phần nâng cao tính chính xác trong quản lý đất đai, hỗ trợ quá trình giải quyết tranh chấp đất đai nhanh chóng và hiệu quả hơn. Điều này không chỉ giúp khôi phục niềm tin của người dân đối với chính quyền mà còn mở ra cơ hội để tỉnh Tuyên Quang trở thành hình mẫu trong công tác quản lý đất đai, tạo ra bước chuyển lớn trong công cuộc cải cách hành chính.

Với một môi trường quản lý minh bạch và hiệu quả, người dân sẽ có thể yên tâm hơn khi giao dịch đất đai, đồng thời nhà nước cũng có thể đảm bảo việc sử dụng tài nguyên đất đai một cách hợp lý và có trách nhiệm, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững./.