Tạp chí Thanh tra nhận được đơn của các hộ gia đình: Hoàng Thị Đảm, Hoắc Thị Cù, Nguyễn Thị Sơn, Hoắc Thị Tấp, Hoắc Thị Lâm, Hoắc Thị Mằn, Nguyễn Thị Mau, Vũ Thị Khuyên, cùng trú tại thôn Trung Đồng, phường Vân Trung, thị xã Việt Yên, tỉnh Bắc Giang phản ánh về việc năm 2022 UBND thị xã Việt Yên (thời điểm đó là UBND huyện Việt Yên) ban hành quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đã gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của người dân.

Những hộ dân này cho biết, ngày 1/10/2022, ông Lê Hoàng Bách – Phó Chủ tịch UBND huyện Việt Yên ký ban hành Quyết định số 1827/QĐ-UBND thu hồi đất để thực hiện dự án Khu dân cư Trúc Tay, Trung Đồng, xã Vân Trung (địa phận Trung Đồng – đợt 1).

Hiện trạng khu đất dự kiến sẽ thực hiện Dự án.

Theo quyết định này, huyện Việt Yên đã thu hồi 8.347,5m2 đất để thực hiện dự án, trong đó: Có 8.152,7m2 đất nông nghiệp (đất trồng lúa nước) của 12 hộ gia đình, cá nhân trú tại thôn Trung Đồng đang sử dụng ổn định không tranh chấp, không thuộc quỹ đất tập thể, công ích do UBND xã quản lý; 194,8m2 đất phi nông nghiệp (đất thủy lợi) do UBND xã quản lý.

Cũng trong ngày 1/10/2022, ông Lê Hoàng Bách – Phó Chủ tịch UBND huyện Việt Yên đã ký ban hành Quyết định số 1828/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng (GPMB) khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án Khu dân cư Trúc Tay (địa phận Trung Đồng – đợt 1).

Nội dung Quyết định 1828 nêu rõ tổng giá trị phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB là 2.536.609.502 đồng, trong đó: Kinh phí bồi thường về đất là 407.635.000 đồng; Kinh phí bồi thường tài sản, công trình, hoa màu trên đất là 661.234.502 đồng; Kinh phí hỗ trợ các loại là 1.304.432.000 đồng; Dự toán kinh phí hỗ trợ bàn giao mặt bằng sớm (khuyến khích tiến độ bàn giao mặt bằng) là 163.308.000 đồng.

Trước đó, vào tháng 4/2022, UBND huyện Việt Yên đã ban hành quyết định kiểm đếm bắt buộc đối với một số hộ dân có đất bị thu hồi. Ngay sau quyết định của UBND huyện thì UBND xã Vân Trung cũng ra thông báo gửi đến một số hộ dân về việc kiểm đếm bắt buộc để thực hiện dự án Khu dân cư Trúc Tay. Tháng 5/2022, UBND huyện Việt Yên tiếp tục ban hành quyết định về việc cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc.

Sau khi có quyết định thu hồi đất để thực hiện dự án Khu dân cư Trúc Tay của UBND huyện Việt Yên, ngày 14/11/2022, UBND xã Vân Trung có thông báo gửi đến các hộ nêu trên về việc thu dọn tài sản, cây cối, hoa màu trên đất để thực hiện dự án.

Đại diện các hộ dân bị thu hồi đất.

Theo các hộ dân này, trong quá trình nghiên cứu Quyết định cũng như tìm hiểu thông tin dự án họ nhận thấy vị trí đất bị thu hồi đất không thuộc ranh giới dự án Khu dân cư Trúc Tay, Trung Đồng, xã Vân Trung, huyện Việt Yên (địa phận Trung Đồng – đợt 1). Thời điểm có Quyết định thu hồi đất là tháng 10/2022, thời điểm thực hiện cưỡng chế GPMB là ngày 7-8-9/2/2023 nhưng đến ngày 27/3/2023 UBND tỉnh Bắc Giang mới ban hành Quyết định số 291/UBND điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất huyện Việt Yên từ năm 2030: Bổ sung khu đất cưỡng chế của các hộ dân vào dự án Khu dân cư Trúc Tay, Trung Đồng.

Trao đổi với Tạp chí Thanh tra, những hộ dân này cho biết họ hoàn toàn ủng hộ và tuân thủ các quy định pháp luật về việc thu hồi đất để thực hiện dự án. Tuy nhiên, việc thực hiện phải đảm bảo quyền và lợi ích của người dân, họ không chống đối, nhưng đề nghị các cơ quan có thẩm quyền thực hiện đúng quy định.

Đặc biệt, việc xác định nguồn gốc đất bị thu hồi, bởi theo những hộ dân này, năm 2005 UBND huyện Việt Yên có quyết định về việc chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất từ đất nông nghiệp trồng lúa sang đất nuôi trồng thủy sản. Theo đó, cho phép chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất với diện tích 281.730m2 là đất 1 vụ lúa của 94 hộ (trong đó có các hộ bị thu hồi đất thực hiện dự án Khu dân cư Trúc Tay) để sử dụng vào mục đích nuôi trồng thủy sản. Thời hạn sử dụng đến ngày 15/10/2013, các hộ chỉ được đắp bờ khoanh vùng, không được đào đất vận chuyển đi nơi khác và làm vườn.

“Quá trình sử dụng, khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án, chúng tôi cũng bàn giao. Nay còn 8.152,7m2 là đất mô hình trang trại VAC của chúng tôi liền kề với đất ở mà chúng tôi sử dụng ổn định từ năm 2005 tới nay. Vậy mà khi UBND huyện thu hồi để làm dự án khu dân cư lại xác định là đất chuyên trồng lúa nước. Trong khi đó, cùng một diện tích, cùng tờ bản đồ số 37, nhưng UBND huyện lại xác định 194,8m2 là đất thủy lợi tức là đất phi nông nghiệp, còn diện tích đất của chúng tôi bị thu hồi lại được xác định là đất chuyên trồng lúa nước với mức đền bù rẻ mạt chỉ 50.000 đồng/m2” – người dân chia sẻ.

Cũng theo những hộ dân, khi thực hiện việc kiểm đếm bắt buộc, UBND huyện Việt Yên và UBND xã Vân Trung đã tự tiến hành kiểm đếm mà không lắng nghe ý kiến của người dân về những công trình và cây cối trên đất.

Cũng từ năm 2022 đến nay, những hộ dân này đã nhiều lần gửi đơn đến các cấp chính quyền của tỉnh Bắc Giang cũng như thị xã Việt Yên, nhưng đến nay họ vẫn chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng.

Luật sư Lê Thuý An – Giám đốc Công ty Luật TNHH TMA Hợp Lưu.

Trao đổi với về vấn đề này, Luật sư Lê Thuý An – Giám đốc Công ty Luật TNHH TMA Hợp Lưu nêu quan điểm: Về vấn đề quy hoạch, căn cứ quy định tại Điều 43 Luật Đất đai năm 2013, UBND cấp huyện có trách nhiệm lấy ý kiến đóng góp của cộng đồng dân cư về quy hoạch sử dụng đất, việc này được thực hiện bằng hình thức tổ chức hội nghị, lấy ý kiến trực tiếp và công khai. Trường hợp dự án phê duyệt khi chưa chưa được lấy ý kiến về quy hoạch sử dụng đất của cộng đồng thì trình tự thực hiện phê duyệt dự án chưa đảm bảo quy định pháp luật.

Điều 63 Luật Đất đai năm 2013 quy định: Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt là một trong những căn cứ để thu hồi đất. Trường hợp có việc thu hồi, cưỡng chế thu hồi đất của các hộ trước khi dự án được phê duyệt quy hoạch theo quy định thì các cơ quan có thẩm quyền cần xem xét lại sự việc theo phản ánh của người dân để đảm bảo quyền và lợi ích của người dân, xử lý, giải quyết, khắc phục các sai phạm nếu có.

Về phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, căn cứ Điều 74 Luật Đất đai năm 2013, nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất là: “Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi”. Trường hợp thu hồi đất tại dự án Khu dân cư Trúc Tay, Trung Đồng, xã Vân Trung, huyện Việt Yên (địa phận Trung Đồng – đợt 1) nêu trên, cần xem xét xác định mục đích sử dụng diện tích đất thu hồi căn cứ Điều 11 Luật Đất đai năm 2013, Quyết định 60/QĐ-CT ngày 24/01/2025 của UBND huyện Việt Yên về chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất và thực tế canh tác, sử dụng đất để xác định đúng mục đích sử dụng đất trong quá trình bồi thường, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân./.