Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV thảo luận một số nội dung quan trọng, trong đó có Dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi). Dự án Luật này được Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày trước Quốc hội sáng ngày 7/5. Cùng ngày, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cũng trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật này.

Mục tiêu chính của việc sửa đổi Luật Cán bộ, công chức hiện hành là nhằm thực hiện chủ trương của Đảng về tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, gắn với yêu cầu tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức. Qua đó, góp phần xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, tập trung quản lý phát triển để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Ngày 7/5, Quốc hội thảo luận ở tổ về Dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi). (Ảnh: quochoi.vn)

Đổi mới căn bản phương thức quản lý: Chuyển từ "biên chế suốt đời" sang vị trí việc làm

Một trong những điểm sửa đổi, bổ sung quan trọng nhất được nêu trong dự thảo Luật là việc chuyển đổi phương thức quản lý cán bộ, công chức theo vị trí việc làm. Đây được xem là giải pháp để xóa bỏ tư duy "biên chế suốt đời", trong đó cụ thể hóa yêu cầu tinh giản biên chế theo hướng thực chất.

Theo phương thức quản lý mới, việc đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ, công chức sẽ căn cứ rõ ràng vào yêu cầu của vị trí việc làm và năng lực, kết quả thực thi nhiệm vụ của cá nhân. Điều này khác biệt so với việc dựa trên các tiêu chí chung, hình thức hay cảm tính như trước đây. Dự thảo Luật quy định việc đánh giá công chức phải căn cứ vào kết quả, sản phẩm công việc cụ thể theo yêu cầu của vị trí việc làm.

Kết quả đánh giá này sẽ là cơ sở quan trọng để thực hiện chế độ, chính sách đối với công chức, cũng như để sàng lọc, bố trí vào vị trí việc làm phù hợp hoặc cho thôi việc đối với những công chức không đạt yêu cầu của vị trí việc làm. Quy định này thể chế hóa tinh thần tại Kết luận số 121-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và góp phần khắc phục hạn chế trong công tác đánh giá cán bộ, công chức thời gian qua.

Cùng với đó, công tác tuyển dụng công chức cũng được đổi mới theo hướng người được tuyển chọn phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm, sau khi trúng tuyển được bổ nhiệm, xếp lương ở ngạch công chức tương ứng. Dự thảo Luật cũng bỏ quy định thi nâng ngạch, thay vào đó là cơ chế được bố trí vào vị trí việc làm nào thì xếp vào ngạch công chức tương ứng. Điều này nhằm bảo đảm nguyên tắc sử dụng đúng người, đúng việc.

Việc bỏ quy định về kiểm định chất lượng đầu vào công chức thống nhất ở cấp quốc gia cũng được đề cập để thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý công chức. Thẩm quyền tuyển dụng công chức được quy định rõ cho từng loại cơ quan, từ Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Văn phòng Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước, các Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, đến Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cơ quan của Đảng, Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương.

Dự thảo Luật cũng siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính. Các hình thức kỷ luật đối với cán bộ bao gồm: Khiển trách, Cảnh cáo, Cách chức, Bãi nhiệm, Xóa tư cách chức vụ, chức danh đã đảm nhiệm. Đối với công chức, các hình thức kỷ luật gồm: Khiển trách, Cảnh cáo, Cách chức, Buộc thôi việc, Xóa tư cách chức vụ, chức danh đã đảm nhiệm. Việc sàng lọc, loại bỏ công chức không hoàn thành nhiệm vụ được cụ thể hóa. Tuy nhiên, cán bộ, công chức sẽ được miễn trách nhiệm trong các trường hợp như phải chấp hành quyết định trái pháp luật của cấp trên nhưng đã báo cáo trước khi chấp hành, hoặc hành vi được cơ quan có thẩm quyền xác định là dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, hoặc do bất khả kháng.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi). (Ảnh: quochoi.vn)

Liên thông và thống nhất chế độ công vụ

Một thay đổi quan trọng khác trong dự thảo Luật là quy định về liên thông cán bộ, công chức cấp xã với cấp tỉnh, thống nhất một chế độ công vụ từ Trung ương đến cấp xã. Dự thảo Luật có quy định chuyển tiếp để cán bộ, công chức cấp xã được bầu hoặc tuyển dụng trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành, nếu đáp ứng đủ tiêu chuẩn, điều kiện thì được chuyển thành cán bộ, công chức theo quy định của Luật này. Trường hợp không đủ tiêu chuẩn, điều kiện sẽ được xem xét tinh giản biên chế.

Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, việc liên thông này đã đủ độ chín và là yêu cầu cấp thiết để thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhận định: "Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành việc sửa đổi các quy định để liên thông cán bộ, công chức cấp xã với cấp tỉnh, thống nhất một chế độ công vụ từ Trung ương đến cấp xã; đồng thời nhận thấy việc liên thông tại thời điểm hiện nay đã đủ độ chín và là yêu cầu cấp thiết để thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp".

Thu hút, trọng dụng người tài và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo

Chính sách thu hút, trọng dụng đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ được thể chế hóa trong dự thảo Luật. Nhà nước có chính sách thực hiện thu hút, trọng dụng và đãi ngộ xứng đáng đối với người có tài năng. Chính phủ được giao quy định khung cơ chế, chính sách ưu đãi và nguồn kinh phí để thu hút, trọng dụng người có tài năng có trọng tâm, trọng điểm, nhất là các ngành, lĩnh vực mũi nhọn phục vụ cho phát triển nhanh, bền vững.

Người đứng đầu cơ quan quản lý cán bộ, công chức có trách nhiệm xác định những ngành, lĩnh vực cần ưu tiên và quyết định việc thực hiện chính sách này, đảm bảo công khai, minh bạch, khách quan, đúng đối tượng, thẩm quyền, và chính sách xứng đáng với đóng góp của người có tài năng, gắn với đánh giá hàng năm thông qua sản phẩm, chất lượng công việc cụ thể.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng quy định việc bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Cán bộ, công chức có thành tích trong đổi mới, sáng tạo sẽ được khuyến khích, khen thưởng, bổ nhiệm vượt cấp và được miễn trừ trách nhiệm khi có sai sót, thiệt hại trong thực hiện được xác định là "dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung".

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày Tờ trình dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi). (Ảnh: quochoi.vn)

Việc sửa đổi Luật lần này còn hướng tới đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động công vụ. Dự thảo Luật quy định nguyên tắc xây dựng môi trường số phục vụ hoạt động công vụ và từng bước thực hiện, hướng tới quản lý đội ngũ cán bộ, công chức trong môi trường số dựa trên cơ sở nền tảng khoa học kỹ thuật và công nghệ hiện đại.

Dự thảo Luật gồm 7 Chương, 52 Điều, giảm 35 Điều so với Luật hiện hành. Nội dung của dự thảo Luật được đánh giá là phù hợp với quy định của Hiến pháp, tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên và cơ bản bảo đảm tính thống nhất với các luật có liên quan. Hồ sơ dự án Luật đầy đủ, đúng quy định, bảo đảm chất lượng, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, quyết định theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Tổng kết về ý nghĩa của lần sửa đổi này, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã khẳng định: "Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) là bước cụ thể hóa quan trọng nhằm đưa chủ trương, định hướng lớn của Đảng về công tác cán bộ, chế độ công vụ đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, góp phần xây dựng nền công vụ Việt Nam hiện đại, chuyên nghiệp, hoạt động vì sự phát triển của đất nước và phục vụ nhân dân".

Việc sửa đổi Luật Cán bộ, công chức không chỉ là sự điều chỉnh về mặt pháp lý mà còn là một bước chuyển đổi tư duy căn bản trong công tác quản lý nhân sự khu vực công, hướng tới một nền công vụ năng động, minh bạch, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, việc triển khai các quy định mới, đặc biệt là xác định vị trí việc làm và tiêu chí đánh giá theo kết quả công việc cụ thể, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và hướng dẫn chi tiết từ Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền. Quá trình chuyển đổi quản lý đội ngũ công chức theo vị trí việc làm sẽ được Chính phủ xây dựng lộ trình và ban hành quy định từng bước trong thời hạn 05 năm kể từ ngày Luật có hiệu lực.