Nhận thức được tầm quan trọng của việc bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, ngày 01/02/2013, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 164-QĐ/TW về chế độ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp với mục đích: Bồi dưỡng, cập nhật thông tin, kiến thức mới và kỹ năng nghiệp vụ nhằm nâng cao nhận thức chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, năng lực công tác cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp trong hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Đảng trong tình hình mới. Thực hiện Quy định số 164-QĐ/TW, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương đặc biệt quan tâm đến công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ lãnh đạo, quản lý diện Ban Thường vụ quản lý. Đến nay, sau gần 10 năm thực hiện Quy định số 164-QĐ/TW của Bộ Chính trị, các đảng bộ trực thuộc Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương và các đơn vị được giao nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới đã tăng cường chỉ đạo tổ chức học tập, đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên.

Ngay sau khi Quy định số 164-QĐ/TW được ban hành, các đảng ủy trực thuộc đã tiến hành phổ biến, quán triệt và thực hiện trong toàn thể, cán bộ, đảng viên của các đảng bộ, đồng thời phổ biến, quán triệt và triển khai các nghị quyết liên quan đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ, đảng viên như: Kết luận số 57-KL/TW, ngày 08/3/2013 của Ban Bí thư về tiếp tục đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; Nghị quyết số 32-NQ/TW, ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý.

Cùng với đó, để góp phần nâng cao cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị trong Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương, cụ thể hóa Quy định số 164-QĐ/TW, ngày 20/11/2013, Đảng ủy Khối đã ban hành Kết luận số 120-KL/ĐUK về “đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị trong Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương”. Theo đó, mỗi cấp ủy đảng tiếp tục nâng cao nhận thức và tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo với công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp trong các cơ quan Trung ương. Mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng bộ Khối coi học tập lý luận chính trị là nghĩa vụ, trách nhiệm và quyền lợi của chính mình trước Đảng, trước nhân dân; có kế hoạch thường xuyên học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị, kiến thức chuyên môn và năng lực hoạt động thực tiễn; phòng chống âm mưu “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và sự lôi kéo của các thế lực thù địch. Chế độ học tập lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Khối thống nhất thực hiện theo quy định, kết luận của Trung ương. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải bám sát vào yêu cầu, định hướng của chiến lược cán bộ, gắn kết chặt chẽ với quy hoạch cán bộ. Nội dung, phương pháp, hình thức đào tạo, bồi dưỡng phải được đổi mới đồng bộ, toàn diện. Kết luận số 120-KL/ĐUK ban hành kịp thời đảm bảo thực hiện tốt chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng đồng thời đáp ứng yêu cầu, nhu cầu về học tập, bồi dưỡng, nâng cao trình độ lý luận chính trị của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các ban, Bộ, ngành Trung ương. Năm 2021, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối chỉ đạo tổng kết 08 năm thực hiện Kết luận số 120-KL/ĐUK. Kết quả cho thấy số lượng cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị tăng nhanh không chỉ đáp ứng yêu cầu về chuẩn hóa cán bộ mà còn góp phần nâng cao chất lượng công tác, chất lượng tham mưu của cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Khối. Đồng thời, nội dung, chương trình đào tạo bồi dưỡng lý luận chính trị cũng dần được đổi mới theo hướng tinh giản, thiết thực, phù hợp với trình độ của học viên, khơi gợi nhu cầu học tập của cán bộ, đảng viên, công chức trong các cơ quan Trung ương…

Đồng thời, nhằm tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới, ngày 26/7/2021, Đảng ủy Khối đã ban hành Nghị quyết số 03-NQ/ĐUK về “tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng lý luận chính trị trong Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”. Trên cơ sở tình hình, thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới, với những mục tiêu và quan điểm đề ra, Nghị quyết số 03-NQ/ĐUK đã đưa ra 05 nhiệm vụ, giải pháp để tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng lý luận chính trị trong Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Nhìn chung, công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Khối những năm qua được triển khai bảo đảm đúng các quy định của Đảng và Nhà nước nói chung, thực hiện nghiêm Quy định số 164-QĐ/TW nói riêng; trên cơ sở kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đảng viên đã ban hành theo nhiệm kỳ hoặc theo năm; cán bộ đảng viên được cử đi đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đúng đối tượng, tiêu chuẩn, có tinh thần, thái độ, ý thức học tập nghiêm túc; phần lớn cán bộ, đảng viên qua đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới đã vận dụng lý luận và những kiến thức đã học vào công tác không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc tại cơ quan, đơn vị. Chất lượng, hiệu quả công việc của cán bộ, đảng viên được nâng lên thể hiện qua chất lượng tham mưu xây dựng chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước ngày càng đúng đắn, hợp lòng dân, có lợi cho đất nước, cho nhân dân.

Đối với chế độ học tập, lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới của cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương, các đảng ủy trực thuộc Đảng ủy Khối đã chủ động phối hợp với ban cán sự Đảng, Đảng đoàn, lãnh đạo cơ quan, đơn vị chỉ đạo vụ (ban) tổ chức cán bộ, văn phòng đảng ủy và các đơn vị có liên quan thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quan tâm đặc biệt đến đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên các cơ quan Trung ương. Theo quy định về phân cấp trong bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên của Quy định số 164-QĐ/TW, một số đảng ủy cấp trên cơ sở thuộc Đảng ủy Khối đã chủ động tổ chức thực hiện hoặc phối hợp liên kết với các trường, học viện mở lớp hoặc cử cán bộ, đảng viên theo học các lớp đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ lãnh đạo quản lý thuộc đối tượng 4 của Bộ, ngành như: Đảng bộ Bộ Tài chính, Đảng bộ Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đảng bộ Đài Truyền hình Việt Nam, Đảng bộ Đài Tiếng nói Việt Nam, Đảng bộ Bộ Công Thương, Đảng bộ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam… Việc phân cấp trong bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho mới cán bộ, đảng viên đã kịp thời giúp một bộ phận lớn cán bộ, quản lý thuộc đối tượng 4 trong các cơ quan Trung ương kịp thời và thường xuyên được bổ sung, cập nhật những kiến thức mới, qua đó không ngừng nâng cao chất lượng công tác tham mưu, công tác lãnh đạo, chỉ đạo sát thực tế, phù hợp với tình hình thực tiễn đồng thời đảm bảo tầm nhìn chiến lược lâu dài của cán bộ từ cấp cơ quan, đơn vị đến cấp ban, ngành Trung ương.

Đặc biệt, sau khi Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số 1979-QĐ/HVCTQG ngày 19/5/2021 ban hành khung chương trình bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho cán bộ thuộc diện ban thường vụ huyện ủy, quận ủy, thị ủy, thành ủy thuộc tỉnh và tương đương quản lý (đối tượng 4); Trung tâm Bồi dưỡng chính trị đã ban hành Công văn số 95-CV/TTBDCT ngày 16/02/2022 về việc tổ chức bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho đối tượng diện ban thường vụ đảng ủy trực thuộc Đảng ủy Khối quản lý. Công văn số 95-CV/TTBDCT của Trung tâm Bồi dưỡng chính trị nêu rõ nội dung chương trình, thời lượng, hình thức bồi dưỡng, đội ngũ giảng viên, báo cáo viên của lớp học. Qua đó, hướng dẫn các đảng ủy trực thuộc thực hiện nghiêm túc công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ lãnh đạo quản lý đối tượng 4 của cán ban, Bộ, ngành Trung ương. Trước khi khung chương trình bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới dành cho đối tượng 4 được ban hành, Trung tâm Bồi dưỡng chính trị phối hợp với Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối tham mưu với Thường trực Đảng ủy Khối định kỳ hằng quý tổ chức các hội nghị thông tin chuyên đề về các lĩnh vực kinh tế - chính trị, an ninh - quốc phòng, văn hóa - xã hội… của quốc tế và đất nước, kịp thời cập nhật thông tin, kiến thức mới cho cán bộ lãnh đạo, quản lý thuộc đối tượng 4 của các cơ quan Trung ương.

Có thể khẳng định, trong 10 năm qua, kể từ khi Bộ Chính trị ban hành Quy định số 164-QĐ/TW, các đảng bộ trực thuộc Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương và các đơn vị được giao nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới đã tăng cường chỉ đạo tổ chức học tập, đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên. Vì vậy, số lượng cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới tăng nhanh không chỉ đáp ứng yêu cầu về chuẩn hóa cán bộ mà còn góp phần nâng cao trình độ lý luận chính trị, chất lượng công tác, chất lượng tham mưu của cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ Khối. Đồng thời, nội dung, chương trình đào tạo bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới vừa đảm bảo bám sát yêu cầu của Trung ương vừa mang tính thực tiễn cao, khơi gợi nhu cầu học tập của cán bộ, lãnh đạo các cơ quan Trung ương… Riêng đối với Trung tâm Bồi dưỡng chính trị Đảng ủy Khối - cơ quan chuyên môn, nghiệp vụ về công tác đào tạo, bồi dưỡng của Đảng ủy Khối, thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, trong những năm qua Trung tâm Bồi dưỡng chính trị đã tích cực, chủ động tham mưu với Ban Thường vụ Đảng ủy Khối chủ trì và phối hợp với các ban của Đảng ủy Khối tổ chức thành công 09 lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới cho 919 cán bộ lãnh đạo, quản lý diện Ban Thường vụ Đảng ủy Khối quản lý. Trên cơ sở các quy chế, quy định và định hướng nội dung, giáo trình giảng dạy của Trung ương, Ban Thường vụ Đảng ủy Khối chỉ đạo lựa chọn các chuyên đề bồi dưỡng, cập nhật hằng năm cơ bản đảm bảo phù hợp tính chất, đặc điểm công việc chuyên môn, nhiệm vụ chính trị của cán bộ lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương. Các chuyên đề được lựa chọn vừa mang tính lý luận vừa mang tính thực tiễn cao. Bên cạnh đó, quá trình học tập, học viên được cập nhật nhiều vấn đề mang tính thời sự trong nước và quốc tế hiện nay. Người học được trang bị hệ thống những kiến thức cơ bản về lý luận, cập nhật những nội dung trong các văn kiện, nghị quyết của Trung ương và một số kỹ năng về lãnh đạo, quản lý; tư duy nhận thức; kỹ năng quản lý nhân sự; kỹ năng tư duy liên quan đến tầm nhìn của người lãnh đạo, quản lý và cách tiếp cận của các nhà lãnh đạo, quản lý cần phải đạt đến tầm chiến lược, tổng thể, hệ thống để đảm bảo khả năng phát triển của tổ chức chứ không phải đơn thuần là việc thực hiện các nhiệm vụ được giao phó; xây dựng tác phong, trách nhiệm công vụ và phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng của người cán bộ lãnh đạo, quản lý đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng mới.

Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy, hiện nay, vẫn còn tình trạng, một số cấp ủy nhận thức chưa đầy đủ về vai trò, tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên nên dẫn tới tình trạng “quên” cử cán bộ tham gia các lớp học trên; hoặc cũng có đảng ủy chỉ quan tâm, tập trung vào công tác bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lơ là, thờ ơ với việc bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ lãnh đạo, quản lý. Việc đổi mới phương thức, chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới trong Đảng bộ Khối tuy đã có những chuyển biến tích cực, xong chưa thực sự chủ động, kết quả đạt được còn khiêm tốn. Chất lượng tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới tại các đảng bộ trực thuộc Đảng bộ Khối chưa được kiểm soát, kiểm tra chặt chẽ dẫn đến tình trạng nhiều đảng bộ cấp trên cơ sở tổ chức lớp theo kinh nghiệm (hoặc lối mòn), chưa đảm bảo thực hiện đúng quy định của Trung ương. Tại nhiều đảng bộ, kinh phí dành cho công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới còn eo hẹp, không đáp ứng được nhu cầu học tập của cán bộ, đảng viên…

Đánh giá về tình hình thế giới, Đại hội XIII đã nhận định “thế giới đang trải qua những biến động to lớn, diễn biến rất nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo”. Những tháng qua, tình hình thế giới, khu vực diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, tính bất ổn gia tăng. Có thể nói, cục diện thế giới đang ở giai đoạn điều chỉnh sâu sắc nhất kể từ sau Chiến tranh lạnh cả về địa chính trị, địa kinh tế, tập hợp lực lượng cũng như tư duy và mô hình phát triển. Việt Nam đang nỗ lực duy trì, phục hồi và thúc đẩy phát triển kinh tế với nhiều điểm sáng tích cực. Nền kinh tế nước ta tiếp tục được đánh giá là nền kinh tế phát triển ổn định, có sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị tiếp tục được đẩy mạnh, đạt nhiều kết quả nổi bật, ấn tượng, có sự chuyển biến rất tích cực, nâng cao rõ rệt về chất. Tình hình trên càng đòi hỏi phải liên tục, thường xuyên bồi dưỡng, cập nhật kiến thức đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp. Do đó, để tiếp tục thực hiện hiệu quả Quy định số 164-QĐ/TW, trong thời gian tới, các cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên cần quán triệt một số nội dung sau:

Một là, cấp ủy các cấp cần nhận thức đầy đủ, sâu sắc về ý nghĩa, tầm quan trọng, mục đích và nội dung Quy định số 164-QĐ/TW, luôn bám sát các định hướng, hướng dẫn Trung ương để từ đó tổ chức, triển khai kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý phù hợp, sát với yêu cầu thực tiễn của cơ quan, đơn vị, đồng thời đảm bảo tính chiến lược lâu dài.

Hai là, chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị và nâng cao trình độ của cán bộ lãnh đạo, quản lý trong Đảng bộ Khối, qua đó không ngừng nâng cao nhận thức và ý thức tự giác của cán bộ lãnh đạo, quản lý trong học tập lý luận chính trị, cập nhật kiến thức mới. Mỗi cán bộ lãnh đạo quản lý đều cần xác định nhiệm vụ học tập suốt đời, không ngừng nghỉ. Học tập không phải chỉ để hoàn thiện bản thân mà còn để cống hiến được nhiều hơn cho sự phát triển của cơ quan, đơn vị, rộng ra là cho đất nước, cho nhân dân.

Ba là, tiếp tục nghiên cứu đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị theo hướng hiện đại, thiết thực, phù hợp với cán bộ, đảng viên thuộc Đảng bộ Khối Các cơ quan Trung ương. Chú trọng mời các giảng viên là những người vừa chuyên sâu học thuật vừa là chuyên gia thực tiễn, có năng lực trình bày, thuyết giảng, đối thoại, thảo luận.

Bốn là, đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong quy hoạch theo chức danh cán bộ, gắn lý thuyết với thực hành và kỹ năng xử lý những tình huống nảy sinh trong thực tiễn đối với từng chức danh, ở từng cấp, từng đơn vị, từng lĩnh vực công tác; đặc biệt chú trọng bồi dưỡng bản lĩnh chính trị của cán bộ, đảng viên, bảo đảm có đủ phẩm chất, tri thức, kỹ năng và các điều kiện cần thiết khác cho các trọng trách được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Năm là, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát gắn đánh giá kết quả hoàn thành các lớp đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới với việc đánh giá kết quả phấn đấu, rèn luyện, tu dưỡng của cán bộ lãn đạo, quản lý xếp loại chất lượng chi bộ, đảng viên, bình xét thi đua, khen thưởng hằng năm…