Công an TP Hà Nội mới ban hành thông báo kết luận giám định nguyên nhân vụ cháy xảy ra ngày 12/9/2023 tại số 37 ngõ 29/70 Khương Hạ, Khương Đình, Hà Nội. Theo đó, nguyên nhân gây cháy do chập mạch điện trên đường dây dẫn điện tại khu vực bình ắc quy thuộc phần đầu xe mô tô sử dụng động cơ xăng (loại xe tay ga) đặt giáp tường phía Nam tầng 1. Sau đó, cháy lan vào khu vực cáp điện, các hộp công tơ điện gắn trên tường và cháy lan ra xung quanh dẫn đến vụ cháy.

Vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng nói trên đã gây hậu quả hàng chục người thương vong, nguyên nhân đã được xác định, cơ quan chức năng đã khởi tố chủ đầu tư xây dựng công trình, nhiều tổ chức, cá nhân liên quan khác sẽ được xem xét, xử lý theo quy định. Thế nhưng, vấn đề sẽ không hoặc ít nghiêm trọng hơn nếu như vi phạm trật tự xây dựng tại công trình nhà ở riêng lẻ được xây dựng thành chung cư mini nơi xảy ra cháy được kiểm tra, xử lý dứt điểm ngay từ đầu.

Chung cư cần đảm bảo các phương án an toàn PCCC và thoát hiểm. Ảnh: T.A

Trên thực tế địa bàn quận Thanh Xuân là nơi có rất nhiều loại hình chung cư (bao gồm cả chung cư và chung cư mini), thậm chí Thanh Xuân còn được ví là “quận chung cư”, do đó, việc kiểm tra, kiểm soát, phát hiện vi phạm về trật tự xây dựng, an toàn PCCC phải được thực hiện thường xuyên, liên tục để ngăn chặn từ gốc. Tuy nhiên, trong trường hợp xảy ra vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng tại Khương Hạ thì chắn chắn có sự buông lỏng trong công tác thanh tra, kiểm tra, quản lý trật tự xây dựng.

Theo Luật Chính quyền địa phương và pháp luật liên quan, Chủ tịch UBND cấp xã (phường) có trách nhiệm hàng đầu trong chỉ đạo thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy, nổ trên địa bàn xã (phường). Như vậy, để xảy ra vụ cháy nói trên, không thể không có trách nhiệm của người đứng đầu địa phương nơi xảy ra vụ cháy. Không những buông lỏng quản lý để xảy ra hậu quả tại vụ cháy ở chung cư mini ở Khương Hạ, mà nhìn ở phạm vi rộng hơn, hoạt động vi phạm trật tự xây dựng nói chung trên địa bàn TP Hà Nội có nơi, có chỗ không loại trừ có biểu hiện tiêu cực. Thậm chí, mới đây, Nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị còn thẳng thắn “chung cư mini vượt tầng có thế lực chống lưng”.

Tòa nhà chung cư có hệ thống thang thoát hiểm ngoài trời. Ảnh: TA

Mới đây, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 25-CT/TU về tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối với công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ (CHCN) trên địa bàn TP Hà Nội trong tình hình mới. Trong đó, đưa ra nhận định: Gần đây, tình hình cháy, nổ, sự cố, tai nạn vẫn diễn biến phức tạp và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, nhất là cháy, nổ tại các khu dân cư, hộ gia đình, chung cư, nhà cao tầng, khu nhà trọ, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, cơ sở hoạt động vui chơi giải trí, karaoke, vũ trường, chợ, cụm điểm làng nghề truyền thống, khu, cụm công nghiệp... đặc biệt, vụ cháy xảy ra đối với nhà ở nhiều căn hộ tại phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội là vụ việc đặc biệt nghiêm trọng và rất đáng tiếc, gây hậu quả, thiệt hại nặng nề về người và tài sản của Nhân dân, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và đời sống của người dân.

Chỉ thị cũng nêu rõ: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, quản lý nhà nước của chính quyền địa phương ở một số nơi về PCCC và CNCH có lúc, có nơi còn buông lỏng, thiếu chặt chẽ, đồng bộ, công tác tổ chức triển khai thực hiện còn nhiều yếu kém, còn phó mặc cho các lực lượng chuyên trách; công tác quản lý trật tự xây dựng có nơi chưa tốt, vi phạm trật tự xây dựng không phép, sai phép còn xảy ra…

Trong khi đó, công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm chưa nghiêm, nhiều nơi làm “qua loa, chiếu lệ,” chưa quan tâm phân tích nguyên nhân các vụ cháy để rút kinh nghiệm, chỉ rõ trách nhiệm, có hình thức xử lý nghiêm khắc để phòng ngừa sai phạm; chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe; một bộ phận không nhỏ người dân chưa nhận thức, ý thức được tầm quan trọng đối với công tác phòng, chống cháy, nổ, phòng ngừa, ứng phó sự cố, tai nạn, còn chủ quan; kiến thức, kỹ năng về PCCC và CHCN còn hạn chế.

Do đó, công tác thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn các cơ sở trong diện quản lý cần phải thực hiện nghiêm ngặt, chặt chẽ và tuân thủ theo quy định pháp luật trên nguyên tắc “không có vùng cấm, không có ngoại lệ..."

Tới đây, việc điều tra vụ việc cháy chung cư mini tại Khương Hạ, Khương Đình, Hà Nội sẽ tiếp tục được các cơ quan chức năng điều tra, kết luận, làm rõ và có hình thức xử lý theo đúng quy định với tổ chức, cá nhân liên quan, đúng theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ. Đối với công tác thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm về trật tự xây dựng trên địa bàn quận Thanh Xuân, cũng như các địa bàn khác thuộc Hà Nội cần thiết phải tổng rà soát, kiểm tra lại, nhất là đối với loại hình chung cư mini một cách nghiêm túc. Tránh lặp lại tình trạng công trình vượt phép, sai phép, không có thang thoát hiểm khi hỏa hoạn dễ dẫn đến xảy ra hậu quả đáng tiếc như công trình chung cư mini trong thời gian qua.