Những bước tiến mới trong cải cách chống tham nhũng tại Jordan

Jordan đã thực hiện một loạt cải cách nhằm tăng cường liêm chính như một yếu tố trọng tâm trong các chính sách chính trị, kinh tế và hành chính công. Các nỗ lực này được cụ thể hóa thông qua Chiến lược Quốc gia về Liêm chính và Chống tham nhũng (NIACS) 2020-2025, đánh dấu cam kết mạnh mẽ của quốc gia trong việc đối mặt với các thách thức tham nhũng.

Báo cáo của OECD nhấn mạnh rằng Jordan cần tiếp tục cải thiện khung thể chế để thúc đẩy liêm chính, đặc biệt trong việc nâng cao tính độc lập tài chính và hành chính của Ủy ban Liêm chính và Chống tham nhũng Jordan (JIACC). Bên cạnh đó, việc hài hòa hóa các quy định về liêm chính cũng như đưa chính sách liêm chính vào từng cấp hành chính, từ trung ương đến địa phương, là điều cấp thiết.

Ảnh minh hoạ (nguồn: OECD)

Định hướng chiến lược và thiết kế chính sách dựa trên bằng chứng

Jordan đã triển khai các chiến lược chống tham nhũng qua nhiều giai đoạn, từ 2008-2012, 2013-2017 đến giai đoạn hiện tại 2020-2025. Theo OECD, để đảm bảo hiệu quả, Jordan cần thực hiện quy trình tham vấn toàn diện với sự tham gia của nhiều bên, đồng thời định hình kế hoạch hành động cụ thể cho giai đoạn mới.

OECD khuyến nghị rằng NIACS tiếp theo nên được xây dựng dựa trên các chỉ số liêm chính quốc gia và đánh giá những nguy cơ tiềm tàng. Ngoài ra, cần một khung theo dõi và đánh giá chặt chẽ nhằm đo lường tác động cũng như tăng cường trách nhiệm giải trình trong thực thi chính sách.

Xây dựng văn hóa liêm chính trong khu vực công

Mặc dù Jordan đã ban hành các nguyên tắc và giá trị để thúc đẩy văn hóa liêm chính trong khu vực công, nhưng vẫn cần làm rõ hơn những kỳ vọng đối với cán bộ, công chức. OECD gợi ý rằng cần tăng cường các quy định về xung đột lợi ích, đặc biệt là tại cấp địa phương, cũng như tổ chức các chiến dịch nâng cao nhận thức để thay đổi hành vi.

Quá trình hiện đại hóa quản lý nguồn nhân lực công tại Jordan cũng mở ra cơ hội lồng ghép các giá trị minh bạch và liêm chính. Việc bổ sung các quy định cụ thể về tuyển dụng, quảng bá vị trí công việc rộng rãi và minh bạch hóa quy trình đánh giá là cần thiết để giảm thiểu nguy cơ thiên vị.

Thúc đẩy văn hóa liêm chính trong toàn xã hội

Jordan đã triển khai nhiều sáng kiến nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của tham nhũng. Đặc biệt, JIACC đã hợp tác với các tổ chức xã hội và khu vực tư nhân để tổ chức các chiến dịch giáo dục hướng tới thanh niên và người dân. Tuy nhiên, cần mở rộng phạm vi đầu tư vào các giá trị liêm chính để khôi phục niềm tin của công chúng vào các tổ chức nhà nước.

OECD đề xuất tăng cường đối thoại giữa người dân và khu vực công nhằm xác định các giá trị chung và khuyến khích sự tham gia của các tổ chức xã hội, doanh nghiệp vào công tác liêm chính. Đồng thời, sự phối hợp giữa các nhà tài trợ quốc tế và Jordan cũng cần được cải thiện để tránh trùng lặp và đáp ứng ưu tiên quốc gia.

Tăng cường kiểm soát rủi ro và năng lực giám sát

Khung pháp lý hiện tại của Jordan đã quy định rõ vai trò của các cơ quan như Bộ Tài chính, Cục Kiểm toán và JIACC trong quản lý rủi ro và giám sát nội bộ. Tuy nhiên, OECD nhận định rằng quản lý rủi ro liêm chính chưa được thực hiện đồng bộ trong các tổ chức công.

Jordan cần xây dựng một hệ thống quản lý rủi ro tích hợp với sự cam kết từ lãnh đạo cấp cao, phân công trách nhiệm rõ ràng và thúc đẩy hợp tác giữa các bên. Ngoài ra, việc nâng cao độc lập của Cục Kiểm toán, từ tuyển dụng nhân sự đến đề xuất ngân sách, cũng sẽ củng cố vai trò của cơ quan này trong việc bảo đảm trách nhiệm giải trình.

Củng cố cơ chế bảo vệ tố giác và thực thi pháp luật

Jordan là quốc gia đầu tiên tại khu vực MENA ban hành luật bảo vệ người tố giác từ năm 2014. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng trống trong việc cải thiện các kênh báo cáo vi phạm liêm chính. OECD khuyến nghị cần đơn giản hóa quy trình báo cáo, cung cấp hướng dẫn rõ ràng và cho phép báo cáo ẩn danh.

Đồng thời, để tăng cường thực thi pháp luật, Jordan nên thiết lập các kênh phối hợp thường xuyên giữa các cơ quan điều tra quốc gia và quốc tế, đồng thời nâng cao năng lực cho các điều tra viên và thẩm phán trong xử lý các vụ việc tham nhũng.

Jordan đang trên hành trình xây dựng một hệ thống công minh bạch và liêm chính. Những cải cách hiện tại không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo dựng niềm tin nơi công chúng, mở đường cho sự phát triển bền vững của quốc gia. Việc tiếp tục thực hiện các khuyến nghị từ OECD sẽ giúp Jordan khắc phục những thách thức còn tồn tại và tiến gần hơn đến mục tiêu xây dựng một xã hội công bằng, không tham nhũng.