Trên toàn cầu, nhiều quốc gia đã nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý, kết hợp với các chính sách quốc gia để phát hiện và xử lý tham nhũng. Các nỗ lực này nhận được sự hỗ trợ từ các tổ chức xã hội dân sự, học viện, khu vực tư nhân, và báo chí điều tra, biến các vấn đề chống tham nhũng thành trọng tâm của thảo luận công khai.
Tuy nhiên, hiệu quả của các chính sách này vẫn chưa được làm rõ do thiếu dữ liệu đáng tin cậy. Dù có sự phát triển vượt bậc trong công nghệ và trí tuệ nhân tạo, việc theo dõi và phân tích tham nhũng vẫn đối mặt với nhiều thách thức do thiếu các hệ thống đồng bộ.
Thách thức trong đo lường tham nhũng
Hiện nay, có hàng trăm sáng kiến đo lường tham nhũng, từ các chỉ số toàn cầu như Chỉ số Nhận thức Tham nhũng (CPI), đến các khảo sát quốc gia đo lường trải nghiệm tham nhũng của công dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, các phương pháp và kết quả thường không đồng nhất do sự khác biệt về định nghĩa, cách tiếp cận và nguồn dữ liệu, khiến việc phân tích tổng thể trở nên phức tạp.
Vai trò của UNCAC và UNODC
Điều 61 của UNCAC nhấn mạnh sự cần thiết của việc thu thập và chia sẻ dữ liệu thống kê, thống nhất định nghĩa và phương pháp đo lường tham nhũng, phân tích và giám sát hiệu quả các chính sách phòng chống tham nhũng.
Với mục tiêu này, vào năm 2023, UNODC đã phát triển một khung thống kê toàn diện, hỗ trợ các quốc gia trong việc thu thập, phân tích, và phổ biến dữ liệu liên quan đến tham nhũng, nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của các biện pháp chống tham nhũng.
Khuôn khổ thống kê UNODC: Công cụ toàn diện
Khung thống kê của UNODC bao gồm 153 chỉ số, tập trung vào bốn khía cạnh chính: (1) Trực tiếp: Đo lường trải nghiệm thực tế về tham nhũng; (2) Gián tiếp: Đánh giá nhận thức và rủi ro tham nhũng; (3) Theo pháp luật: Xác định sự hiện diện của các quy định pháp lý; (4) Trên thực tế: Đánh giá mức độ thực thi các quy định.
Ví dụ, trong lĩnh vực hối lộ, khung này đề xuất đo lường tỷ lệ hối lộ, nhận thức về tham nhũng, giá trị tài sản thu hồi được, và hiệu quả của các cơ chế pháp lý.
Hợp tác quốc tế và triển vọng tương lai
Từ năm 2021 đến 2023, UNODC đã phối hợp với 149 tổ chức từ 81 quốc gia để phát triển khuôn khổ này. Các quốc gia được khuyến khích sử dụng cơ chế phối hợp do UNODC cung cấp, đồng thời nhận hướng dẫn kỹ thuật trong việc lập bản đồ dữ liệu hiện có.
Trong tương lai, các nền tảng quốc gia được kỳ vọng sẽ cung cấp dữ liệu công khai về tham nhũng, giúp đánh giá hiệu quả các chính sách chống tham nhũng. Dữ liệu từ khuôn khổ này không chỉ đáp ứng các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), mà còn mở rộng phạm vi đo lường, đảm bảo trách nhiệm giải trình và ra quyết định dựa trên dữ liệu.
Dù việc chuẩn hóa đo lường tham nhũng toàn cầu còn nhiều thách thức, khuôn khổ thống kê của UNODC là bước khởi đầu quan trọng, tạo nền tảng để các quốc gia tiến hành theo dõi và cải thiện hiệu quả các chính sách chống tham nhũng. Với sự hợp tác và cam kết mạnh mẽ, mục tiêu chuẩn hóa đo lường tham nhũng toàn cầu có thể trở thành hiện thực.