Quốc gia Đông Nam Phi này đã kiện Privinvest và người chủ sở hữu quá cố Iskandar Safa, cáo buộc họ hối lộ các quan chức Mozambique và chủ các ngân hàng Credit Suisse để có được các điều khoản ưu đãi cho ba dự án vào năm 2013 và 2014. Một trong những dự án này nhằm khai thác vùng nước ven biển giàu cá ngừ của Mozambique.

Thẩm phán Robin Knowles đã ra phán quyết "có lợi đáng kể" cho Mozambique. Ông cho rằng quốc gia này đã bị các tổ chức và tập đoàn đa quốc gia khai thác, và đáng lẽ phải nhận thức rõ hơn về tình hình.

Một người đánh cá trở về thuyền của mình khi thủy triều xuống ở Maputo. (Ảnh: Reuters)

Trong phán quyết bằng văn bản của mình, thẩm phán cho biết Mozambique có quyền nhận hơn 825 triệu đô la từ Safa và các công ty trong Tập đoàn Privinvest, cộng với khoản bồi thường liên quan lên đến 1,5 tỷ đô la mà nước này đã phải trả cho các chủ nợ và chủ trái phiếu, trừ đi khoảng 420 triệu đô la mà Mozambique đã thu hồi được.

Phiên tòa tập trung vào các thỏa thuận giữa các công ty nhà nước và Privinvest liên quan đến các khoản vay và trái phiếu từ các ngân hàng, bao gồm Credit Suisse, để tài trợ cho các dự án tàu đánh cá và an ninh hàng hải.

Tuy nhiên, hàng trăm triệu đô la đã bị thất thoát, và khi khoản nợ của chính phủ được công khai vào năm 2016, các nhà tài trợ như Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã tạm thời ngừng hỗ trợ. Điều này đã dẫn đến sự sụp đổ của đồng tiền, vỡ nợ và tình trạng hỗn loạn tài chính.

"Quy mô và bản chất của sự việc trong vụ án này đã tạo ra mối đe dọa mang tính hệ thống đối với nền kinh tế Mozambique," Thẩm phán Knowles cho biết trong phán quyết của mình, mặc dù ông cũng chỉ trích các quan chức của quốc gia này.

Vụ kiện của Mozambique được khởi kiện chống lại Credit Suisse, hiện đã được UBS tiếp quản. Vụ kiện cũng nhằm vào ba cựu nhân viên của Credit Suisse, những người đã nhận tội tại Hoa Kỳ, cùng với Privinvest, Safa và các bên liên quan khác.

Credit Suisse đã đồng ý giải quyết vụ kiện với Mozambique vào phút chót trong tháng 10, trước khi đạt được thỏa thuận với Privinvest trong phiên tòa. Điều này cho phép ngân hàng này kết thúc vụ bê bối đã khiến họ phải chi trả hàng trăm triệu đô la.

Một phát ngôn viên của Văn phòng Tổng chưởng lý Mozambique cho biết, Chính phủ sẽ tiếp tục nỗ lực xóa bỏ tham nhũng và tội phạm có tổ chức, xuyên quốc gia, đồng thời truy cứu trách nhiệm những người liên quan.

Trong một tuyên bố, một phát ngôn viên của Privinvest cho biết họ dự định kháng cáo phán quyết về việc hối lộ và cho rằng việc phải chịu gánh nặng bồi thường thiệt hại lên tới hàng trăm triệu đô la là không công bằng.

Vụ án “trái phiếu cá ngừ”, hay còn gọi là "nợ ẩn," đã dẫn đến các cuộc điều tra hình sự từ Maputo đến New York./.