Những cuộc điều tra này không phải mới, một số đã bắt đầu từ năm 2018, và tất cả đều được Đơn vị Điều tra đặc biệt (SIU) đề cập trong báo cáo gửi đến Ủy ban Quốc hội để cập nhật về tình hình điều tra.

Các cuộc điều tra này liên quan đến sáu doanh nghiệp nhà nước: công ty cảng và đường sắt Transnet, công ty vũ khí Denel, công ty điện lực Eskom, Ủy ban Xổ số Quốc gia, hãng hàng không quốc gia South African Airways, và công ty đường sắt chở khách PRASA. Báo cáo cho biết riêng Transnet đã bị điều tra khoảng 60 hợp đồng đáng ngờ và hàng trăm trường hợp xung đột lợi ích cùng các cáo buộc tham nhũng khác, với tổng trị giá gần 4 tỷ đô la từ ngân sách nhà nước.

Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa (Ảnh: AP)

Ngoài ra, còn gần 40 cuộc điều tra khác đang diễn ra về các cáo buộc tham nhũng liên quan đến các doanh nghiệp nhà nước khác nhau và các sở ban ngành của chính quyền trung ương và tỉnh, với giá trị lên đến hàng tỷ đô la. Nhiều cuộc điều tra khác cũng đã được SIU hoàn tất trước khi được công bố.

Công trình của SIU đã tiết lộ phần nào quy mô của vấn nạn tham nhũng tại Nam Phi trong 15 năm qua. Có những cáo buộc về tham nhũng tràn lan liên quan đến các hợp đồng chính phủ trong thời kỳ cựu Tổng thống Jacob Zuma cầm quyền. Ông Zuma đã lãnh đạo nền kinh tế tiên tiến nhất châu Phi trong chín năm trước khi từ chức vào năm 2018 do những cáo buộc này.

Một cuộc điều tra tư pháp về tham nhũng cấp cao trong giai đoạn đó đã phát hiện nhiều quan chức chính phủ và giám đốc điều hành tại các doanh nghiệp nhà nước nhận hối lộ và quà cáp từ các doanh nhân để đổi lấy các hợp đồng hoặc ưu đãi của chính phủ. Theo các cáo buộc, văn hóa tham nhũng đã lan tràn khắp mọi cấp chính quyền. Hầu hết những người liên quan vẫn chưa phải đối mặt với các cáo buộc hình sự.

Tham nhũng đã gây ra những tác động tàn phá đối với nền kinh tế Nam Phi, bao gồm cả việc gần như làm sụp đổ nguồn cung cấp điện do tham nhũng và quản lý yếu kém tại Eskom, công ty điện lực là trung tâm của nhiều vụ bê bối. Nam Phi đã rơi vào tình trạng mất điện kỷ lục trên toàn quốc vào năm ngoái do cuộc khủng hoảng tại Eskom. Hơn 270 hợp đồng tại Eskom, trị giá khoảng 2,2 tỷ đô la, đang bị giám sát trong một cuộc điều tra của SIU đã diễn ra trong sáu năm.

Các nhà điều tra tin rằng 540 triệu đô la đã bị mất do tham nhũng tại công ty đường sắt PRASA, một phần thông qua kế hoạch mà tiền bị cáo buộc bị đánh cắp thông qua các khoản thanh toán cho hơn 1.200 "nhân viên ma" không tồn tại, theo báo cáo của SIU. Một hợp đồng đang bị điều tra trị giá hơn 300 triệu đô la liên quan đến giải bóng đá World Cup năm 2010 mà Nam Phi đăng cai.