Nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trong phòng, chống hối lộ quốc tế

Theo báo cáo mới đây của Nhóm Công tác về chống hối lộ của OECD, quốc gia này cần mở rộng phạm vi các quy định xử phạt hối lộ quốc tế và tăng cường các biện pháp chế tài. Bên cạnh đó, Romania cũng nên thực hiện các biện pháp đảm bảo rằng mọi hành vi hối lộ nước ngoài đều được báo cáo kịp thời để phục vụ công tác điều tra và truy tố.

Romania trở thành thành viên của Công ước Chống hối lộ quốc tế với nhiều kỳ vọng từ cộng đồng quốc tế, đặc biệt là trong việc tăng cường các quy định về phòng, chống tham nhũng và bảo vệ người tố giác. Tuy nhiên, theo kết quả đánh giá Giai đoạn 2 của Nhóm Công tác OECD được công bố vào ngày 10/10/2024, Romania vẫn cần điều chỉnh và mở rộng các quy định xử phạt liên quan đến hối lộ quốc tế.

Điều này đòi hỏi quốc gia phải xây dựng các chiến lược nhằm phát hiện và báo cáo kịp thời những hành vi hối lộ, đồng thời áp dụng các chế tài nghiêm ngặt đối với các vi phạm. Báo cáo đánh giá của Nhóm Công tác OECD cũng đã đưa ra một số khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trong phòng, chống hối lộ quốc tế của Romania.

Một trong những ưu tiên hàng đầu là đảm bảo rằng hành vi hối lộ nước ngoài tại Romania sẽ được điều chỉnh phù hợp với các quy định trong Công ước OECD. Việc gia tăng chế tài và tịch thu các khoản lợi bất chính trong các vụ hối lộ quốc tế được xem là những yếu tố quan trọng nhằm răn đe các đối tượng vi phạm.

Ảnh minh họa (nguồn: OECD)

Nhóm Công tác OECD cũng kêu gọi Romania xây dựng một chiến lược phát hiện và báo cáo những vụ việc hối lộ nước ngoài, đồng thời nhấn mạnh đến sự cần thiết của việc bảo vệ người tố giác, nhất là trong các trường hợp tố giác liên quan đến hối lộ xuyên biên giới. Mặc dù Romania đã thực hiện một số bước tiến bộ trong lĩnh vực này, đặc biệt là với vụ truy tố hối lộ nước ngoài đầu tiên vào cuối năm 2020, vẫn còn những khoảng trống về mặt pháp lý và thực tiễn cần được lấp đầy.

Ngoài việc điều chỉnh luật pháp để phù hợp với Công ước, Romania cần thúc đẩy nhận thức trong khu vực tư nhân, nhất là đối với các đối tượng như kế toán và kiểm toán viên, nhằm giúp họ nhận diện và báo cáo các vi phạm hối lộ quốc tế. Việc phát triển các chương trình kiểm soát nội bộ, đạo đức và tuân thủ pháp luật trong các doanh nghiệp là bước đi quan trọng để ngăn ngừa rủi ro liên quan đến hành vi tham nhũng và gian lận. Romania cũng nên cân nhắc áp dụng các cơ chế giải quyết không thông qua tòa án hoặc các biện pháp khuyến khích tự báo cáo vi phạm. Những biện pháp này không chỉ giúp phát hiện và xử lý vi phạm kịp thời mà còn góp phần nâng cao trách nhiệm tự giác của các tổ chức và cá nhân trong việc phòng, chống tham nhũng.

Khung pháp lý và thể chế hiện tại của Romania, mặc dù đã phần nào đáp ứng yêu cầu của Công ước OECD, vẫn chưa đủ mạnh để kiểm soát và xử lý toàn diện các trường hợp hối lộ nước ngoài. Vụ truy tố đầu tiên về hối lộ quốc tế đối với một công ty Romania vào tháng 12 năm 2020 là minh chứng cho sự tiến bộ trong nỗ lực chống tham nhũng của quốc gia này. Tuy nhiên, để tiến xa hơn, Romania cần tiếp tục cải cách luật pháp để mở rộng phạm vi xử lý các hành vi vi phạm, nâng mức hình phạt đối với cá nhân và tổ chức vi phạm. Để làm được điều này, các cơ quan của Romania đã bắt đầu thảo luận về một dự thảo luật nhằm giải quyết những vấn đề pháp lý còn tồn đọng. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng mà Nhóm Công tác OECD đánh giá cao.

Một số khuyến nghị nhằm thực thi Công ước Chống hối lộ quốc tế tại Romania

Trong bối cảnh các thách thức liên quan đến hối lộ quốc tế ngày càng phức tạp, theo OECD, Romania cần xây dựng một chiến lược toàn diện để bảo đảm các cơ quan liên quan như Cơ quan Tình báo Tài chính, Bộ Ngoại giao và Cơ quan Thuế có đủ năng lực và phương tiện để nhận diện các trường hợp hối lộ nước ngoài.

Bên cạnh đó, Romania cũng cần thiết lập cơ chế liên kết chặt chẽ giữa các cơ quan này và cơ quan thực thi pháp luật, nhằm đảm bảo mọi thông tin liên quan đến hành vi hối lộ quốc tế được truyền đạt kịp thời để hỗ trợ cho công tác điều tra và truy tố. Đặc biệt, các cơ quan chức năng cần có biện pháp bảo vệ người tố giác để đảm bảo họ không gặp rủi ro hoặc bị trả đũa khi cung cấp thông tin về hành vi tham nhũng.

Ngoài ra, Romania cũng nên tập trung vào việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của các chương trình kiểm soát nội bộ và tuân thủ pháp luật. Đối với các doanh nghiệp, việc triển khai các biện pháp này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ vi phạm mà còn góp phần củng cố uy tín và trách nhiệm xã hội. Nhóm Công tác OECD khuyến nghị Romania cải thiện các quy định xử phạt hành vi gian lận trong kế toán, đảm bảo rằng các vi phạm đều được phát hiện và xử lý kịp thời, góp phần ngăn chặn các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến hành vi hối lộ quốc tế.

Nhóm Công tác OECD cũng đã đưa ra một loạt các khuyến nghị nhằm giúp Romania mở rộng phạm vi áp dụng Công ước Chống hối lộ bằng cách huy động sự tham gia của nhiều bên liên quan từ cả khu vực công và tư. Đặc biệt, OECD kêu gọi Romania thu hút sự quan tâm của các doanh nghiệp trong việc xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và không khoan nhượng với hành vi tham nhũng.

Đồng thời, các cơ quan chức năng cần phát huy vai trò của các tổ chức xã hội và truyền thông trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về hậu quả nghiêm trọng của hối lộ và tham nhũng. Nhóm Công tác OECD đã đề ra kế hoạch đánh giá tiếp theo đối với Romania vào tháng 10/2026, khi đó Romania sẽ phải nộp một báo cáo chi tiết về các nỗ lực đã triển khai và những biện pháp đã thực hiện nhằm tăng cường việc thực thi Công ước, đặc biệt là trong lĩnh vực hối lộ quốc tế.

Với cam kết và nỗ lực cải thiện khung pháp lý, Romania đang cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong cuộc chiến chống hối lộ quốc tế. Việc tăng cường cam kết chống tham nhũng không chỉ giúp Romania củng cố vị thế trong cộng đồng quốc tế mà còn là bước đi quan trọng để xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh và tạo nền tảng phát triển bền vững cho quốc gia.