Vai trò của hệ thống quản lý rủi ro trong việc nâng cao tính liêm chính của khu vực công
Việc nhận diện các rủi ro liên quan đến tính liêm chính trong khu vực công là điều thiết yếu để ngăn chặn tham nhũng. Quản lý rủi ro không phải để loại bỏ hoàn toàn các nguy cơ, mà là nhằm giảm thiểu rủi ro xuống mức có thể chấp nhận được. Hệ thống quản lý rủi ro đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, đánh giá và kiểm soát các mối nguy tiềm ẩn.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) nhấn mạnh rằng hệ thống quản lý rủi ro hiệu quả giúp định hình các chính sách kiểm soát nội bộ, giúp các cơ quan nhà nước xác định và quản lý rủi ro một cách có chiến lược. Khuyến nghị của OECD về Liêm chính công nhấn mạnh sự liên quan của việc thúc đẩy liêm chính trong toàn bộ khu vực công và toàn xã hội, đồng thời thiết lập một cách tiếp cận phụ thuộc vào bối cảnh, hành vi và dựa trên rủi ro.
Thực tiễn quản lý rủi ro trong Kế hoạch chống tham nhũng của Slovakia giai đoạn 2019-2023
Cộng hòa Slovakia đã thực hiện một loạt các biện pháp trong những năm gần đây để đối phó với tham nhũng, được cụ thể hóa trong Kế hoạch chống tham nhũng giai đoạn 2019-2023. Kế hoạch này công nhận tầm quan trọng của cách tiếp cận dựa trên rủi ro và bằng chứng đối với tính liêm chính, đồng thời đưa ra các biện pháp để củng cố khung pháp lý nhằm ngăn chặn tham nhũng trong toàn bộ bộ máy hành chính công.
Cục Phòng, chống tham nhũng (CPD) của Văn phòng Chính phủ Slovakia chịu trách nhiệm quản lý và giám sát việc phát triển và thực hiện các thực tiễn quản lý rủi ro tham nhũng. Mỗi bộ ngành đều phải bổ nhiệm một Điều phối viên chống tham nhũng (ACC) để giám sát các hoạt động liên quan. Ngoài ra, CPD đã phát triển các hướng dẫn và tổ chức các cuộc khảo sát về rủi ro tham nhũng để giúp các bộ ngành xác định và đánh giá các nguy cơ tiềm ẩn.
Trong một cuộc khảo sát do CPD tiến hành vào năm 2020, các kết quả chỉ ra rằng việc nhận diện và đánh giá rủi ro vẫn còn hạn chế do thiếu sự hỗ trợ từ các lãnh đạo cấp cao và cảm giác không an toàn khi thảo luận về rủi ro. Điều này cho thấy cần phải có sự cải thiện trong việc truyền thông về rủi ro tham nhũng trong khu vực công.
Phân tích hành vi trong hệ thống quản lý rủi ro của Slovakia
OECD đã tiến hành một phân tích chẩn đoán để xác định các rào cản hành vi trong việc quản lý rủi ro tham nhũng ở Slovakia. Kết quả cho thấy, một trong những vấn đề chính là các nhân viên không thường xuyên trao đổi về các rủi ro tiềm ẩn. Các lý do bao gồm: thiếu sự hỗ trợ từ lãnh đạo, cảm giác không an toàn khi chia sẻ và thiếu nhận thức về cách thức truyền đạt thông tin liên quan đến rủi ro.
OECD nhấn mạnh rằng việc thiết lập một hệ thống quản lý rủi ro tham nhũng phải bao gồm các bước: từ nhận diện, đánh giá, phân tích, đến đánh giá mức độ khả thi và tác động của các rủi ro được nhận diện. Sau đó, hệ thống phải thiết kế chiến lược giảm thiểu rủi ro và kiểm soát kết quả của các biện pháp này, cũng như tiến hành đánh giá định kỳ để cập nhật quy trình khi có rủi ro mới xuất hiện.
Ứng dụng khoa học hành vi trong giảm thiểu tham nhũng
Việc hiểu rõ các yếu tố hành vi ảnh hưởng đến quản lý rủi ro tham nhũng có thể hỗ trợ trong việc thiết kế và phát triển các chính sách quản lý rủi ro hiệu quả hơn. OECD nhấn mạnh rằng yếu tố đạo đức và chuẩn mực xã hội đóng vai trò quan trọng trong hành vi của con người, và việc tăng cường các biện pháp chế tài hay kiểm soát không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả nếu không xem xét tới các yếu tố hành vi này.
Nghiên cứu của OECD đã chỉ ra rằng các công cụ truyền thống như kiểm soát nội bộ và tăng cường hình phạt không đủ để giảm thiểu tham nhũng. Thay vào đó, các chính sách chống tham nhũng sẽ hiệu quả hơn nếu dựa trên bằng chứng thực tế về cách con người hành xử trong bối cảnh cụ thể.
Đề xuất tăng cường quản lý rủi ro tham nhũng tại Slovakia
Để cải thiện quản lý rủi ro tham nhũng tại Cộng hòa Slovakia, OECD đề xuất rằng cần phải tăng cường nhận thức về cách thức trao đổi thông tin và tạo ra một môi trường an toàn hơn cho các công chức khi thảo luận về các rủi ro tiềm ẩn. Điều này bao gồm việc tổ chức các khóa đào tạo nâng cao nhận thức về tham nhũng, khuyến khích sự lãnh đạo gương mẫu và xây dựng một văn hóa doanh nghiệp hỗ trợ các cuộc trao đổi thẳng thắn về rủi ro.
Ngoài ra, việc áp dụng các công cụ khoa học hành vi để tăng cường sự cảnh giác và nhận thức về các rủi ro trong toàn bộ bộ máy hành chính công cũng là một biện pháp cần thiết. Điều này giúp phát hiện và giảm thiểu những lỗi do con người gây ra, từ đó giảm thiểu tối đa các rủi ro có thể dẫn đến tham nhũng.
Những nỗ lực này là một phần của dự án "Cải thiện tính liêm chính của Quản lý Nhà nước Slovakia", được đồng tài trợ bởi Quỹ Khu vực Kinh tế Châu Âu (EEA) và cơ chế Tài trợ của Na Uy, cùng với Chính phủ Slovakia.