Cơ quan Chống tham nhũng (ACC)

Cơ quan Chống tham nhũng (ACC) của Sierra Leone là cơ quan hàng đầu trong cuộc chiến chống tham nhũng tại quốc gia này. Được thành lập vào năm 2000 theo Đạo luật Chống tham nhũng (ACA 2000), ACC đã và đang thực hiện vai trò quan trọng trong việc điều tra và truy tố các hành vi tham nhũng.

Ban đầu, ACC gặp phải nhiều khó khăn do quyền hạn hạn chế, đặc biệt là thiếu quyền truy tố. Tuy nhiên, vào năm 2008, đạo luật này đã được sửa đổi, trao cho ACC quyền điều tra và truy tố các vụ án tham nhũng, một bước tiến lớn giúp cơ quan này hoạt động hiệu quả hơn.

Kể từ khi được trao thêm quyền hạn, ACC đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Chỉ riêng năm 2019, cơ quan này đã truy tố 31 người, kết án chín cá nhân và thu hồi hơn ba tỷ leone (tương đương 300.000 đô la Mỹ) từ các quan chức tham nhũng.

Những kết quả này cho thấy ACC đang hoạt động tích cực trong việc chống lại tham nhũng, góp phần không nhỏ vào việc cải thiện môi trường quản trị của Sierra Leone. Tuy nhiên, cơ quan này cũng đối mặt với những chỉ trích liên quan đến tính khách quan và độc lập trong hoạt động.

Ảnh minh họa (nguồn: idea.int)

Cơ quan phòng, chống tham nhũng của Tòa án Tối cao

Năm 2019, Sierra Leone đã thành lập Tòa án Chống tham nhũng của Tòa án Tối cao, một bước đi mang tính cách mạng trong hệ thống tư pháp của quốc gia này. Đây là một trong số ít các quốc gia có cơ quan tư pháp đặc biệt tập trung vào các vụ án tham nhũng.

Tòa án này có nhiệm vụ thụ lý và quyết định mọi vấn đề liên quan đến chống tham nhũng do ACC đưa ra. Sự ra đời của Tòa án Chống tham nhũng đã giúp đẩy nhanh tiến trình xử lý các vụ án tham nhũng, giải quyết những tồn tại trong hệ thống tư pháp truyền thống, như sự chậm trễ trong xét xử và tình trạng thiếu liêm chính trong một số nhân viên hành chính.

Một đánh giá gần đây cho thấy Tòa án Chống tham nhũng đã giúp tăng cường tần suất các phiên tòa và cải thiện chất lượng xét xử, góp phần đẩy nhanh quá trình điều tra và xét xử các vụ án tham nhũng. Tuy nhiên, tòa án này cũng đối mặt với những thách thức đáng kể, đặc biệt là sự thiếu minh bạch và chính trị hóa của hệ thống tư pháp, điều này có thể làm giảm hiệu quả của các nỗ lực chống tham nhũng.

Văn phòng Tổng Kiểm toán

Văn phòng Tổng Kiểm toán Sierra Leone, được thành lập theo đạo luật của Quốc hội năm 1998, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự minh bạch và trách nhiệm giải trình trong việc sử dụng quỹ công.

Cơ quan này chịu trách nhiệm kiểm toán các tài khoản công và các doanh nghiệp được thành lập từ quỹ công, đảm bảo rằng các khoản tiền này được sử dụng một cách hiệu quả và hợp pháp. Tuy nhiên, sự độc lập của Văn phòng Tổng Kiểm toán đã bị đặt dấu hỏi sau khi tổng kiểm toán bị cách chức vào năm 2021.

Cơ quan Thanh Tra

Cơ quan Thanh Tra, thành lập theo Đạo luật số 2 năm 1997, có nhiệm vụ điều tra các hành động hoặc thiếu sót trong quá trình thực hiện các chức năng hành chính của các cơ quan nhà nước và công ty được thành lập từ quỹ công.

Mặc dù không có thẩm quyền tư pháp, Cơ quan Thanh Tra đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ ACC điều tra các vụ án tham nhũng. Sự hợp tác chặt chẽ giữa hai cơ quan này đã giúp tăng cường hiệu quả của cuộc chiến chống tham nhũng tại Sierra Leone.

Cơ quan Mua sắm công quốc gia (NPPA)

Cơ quan Mua sắm công quốc gia (NPPA) của Sierra Leone, được thành lập vào năm 2004 theo một đạo luật của quốc hội. NPPA đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh và giám sát hoạt động mua sắm công.

Với chức năng tư vấn cho chính phủ về các vấn đề liên quan đến mua sắm công, NPPA góp phần hạn chế tham nhũng và cải thiện quản trị thông qua việc chuẩn hóa các quy trình mua sắm, đảm bảo rằng các nguồn lực công được sử dụng một cách hiệu quả và minh bạch.

Ngoài các cơ quan chính phủ, truyền thông và xã hội dân sự cũng đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống tham nhũng tại Sierra Leone. Quyền tự do báo chí và quyền tự do lập hội được bảo đảm theo hiến pháp, tạo điều kiện cho các tổ chức phi chính phủ và các cơ quan báo chí độc lập hoạt động như một cơ quan giám sát chống tham nhũng.

Tuy nhiên, các quy định mới về đăng ký tổ chức phi chính phủ và việc kiểm soát không chính thức của các chính trị gia đối với truyền thông đã đặt ra những thách thức đáng kể cho sự tự do và độc lập của các cơ quan này.

Tham nhũng vẫn là một thách thức lớn tại Sierra Leone, mặc dù đã có nhiều nỗ lực từ cả phía chính phủ và cộng đồng quốc tế. Hệ thống pháp lý và các thể chế chống tham nhũng của quốc gia này đã được thiết lập và sửa đổi để đối phó với tình trạng tham nhũng, nhưng vẫn còn phải đối mặt với những khó khăn, trở ngại lớn. Để đạt được sự thay đổi thực sự, cần có sự cam kết mạnh mẽ hơn từ tất cả các bên liên quan, bao gồm cả chính phủ, xã hội dân sự và cộng đồng quốc tế.