Trong bối cảnh các tổ chức công đóng vai trò then chốt trong việc củng cố niềm tin, nơi người dân kỳ vọng vào sự minh bạch và hiệu quả của việc sử dụng nguồn lực công, Ghana đã cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc đối phó với nguy cơ tham nhũng. Theo Văn phòng Liên hợp quốc về Chống ma túy và tội phạm (UNODC), nỗ lực này không chỉ đơn thuần là các cải cách mà còn đòi hỏi ý chí chính trị kiên định. Chính vì lẽ đó, UNODC đang tích cực hỗ trợ các tổ chức công của Ghana trong việc xây dựng một hệ thống liêm chính vững mạnh.

Ảnh minh họa (nguồn: UNODC)

Đánh giá rủi ro tham nhũng: “Bản đồ” chi tiết định hướng đến sự minh bạch

UNODC tiếp cận vấn đề tham nhũng một cách thực tế, không chỉ dừng lại ở các khái niệm trừu tượng mà tập trung vào các hành động và thủ đoạn cụ thể. Tổ chức này nhận định rằng, tham nhũng không còn xa lạ với các cơ quan quyền lực ở bất kỳ quốc gia nào, biểu hiện dưới nhiều hình thức và ngày càng nới rộng khoảng cách giữa người có quyền lực và người dân.

Việc giải quyết các nguy cơ tham nhũng trong các tổ chức công không chỉ là một yếu tố của quản trị tốt mà còn là điều kiện tiên quyết để đạt được sự phát triển bền vững. Tham nhũng có thể làm suy yếu nền tảng quản trị, xói mòn lòng tin và cản trở tiến bộ. Để giải quyết vấn đề này, UNODC áp dụng một phương pháp có cấu trúc, được gọi là đánh giá rủi ro tham nhũng.

Dựa trên tiêu chuẩn quốc tế ISO 31000 về quản lý rủi ro, phương pháp này giúp xác định các điểm yếu dễ bị tổn thương trước tham nhũng trong các tổ chức và đề xuất các biện pháp cụ thể để giảm thiểu chúng. Như vậy, các tổ chức sẽ có được một "bản đồ" chi tiết để định hướng và phòng tránh những cạm bẫy tham nhũng.

Năm bước then chốt trong quy trình đánh giá rủi ro tham nhũng

Quy trình đánh giá rủi ro tham nhũng được UNODC triển khai thông qua năm bước quan trọng. Bước đầu tiên là thiết lập bối cảnh, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về tổ chức và môi trường hoạt động của nó. Tiếp theo là xác định rủi ro, chỉ ra những khu vực và hoạt động mà hành vi tham nhũng có thể xảy ra. Bước thứ ba là phân tích rủi ro, đánh giá khả năng xảy ra và mức độ tác động của từng rủi ro tham nhũng.

Sau đó là đánh giá rủi ro, giúp ưu tiên những rủi ro cần được giải quyết một cách cấp bách. Cuối cùng là xử lý rủi ro, bao gồm việc thực hiện các biện pháp cụ thể để giảm thiểu hoặc ngăn chặn các rủi ro đã được xác định.

UNODC nhấn mạnh rằng, mọi tổ chức đều phải đối mặt với một mức độ rủi ro tham nhũng nhất định và việc chủ động giải quyết những rủi ro này là yếu tố then chốt để bảo vệ sự liêm chính và duy trì niềm tin của công chúng.

Sự hợp tác chiến lược vì một Ghana liêm chính

Từ năm 2021, UNODC đã tăng cường hợp tác với Ủy ban Nhân quyền và Tư pháp hành chính (CHRAJ) của Ghana nhằm hỗ trợ các tổ chức công, điển hình như Bộ Thủy sản và Phát triển nuôi trồng thủy sản và Cơ quan Y tế Ghana, trong việc tích hợp các biện pháp phòng chống tham nhũng vào hoạt động thường xuyên của họ.

Những nỗ lực này hoàn toàn phù hợp với Kế hoạch Hành động chống tham nhũng quốc gia (NACAP) của Ghana, vốn đặt mục tiêu đánh giá việc lồng ghép các biện pháp phòng ngừa tham nhũng trong chương trình làm việc của các cơ quan và tổ chức nhà nước.

UNODC đặc biệt nhấn mạnh vai trò thiết yếu của Quốc hội trong việc quản lý rủi ro tham nhũng hiệu quả. Là cơ quan lập pháp tối cao, đại diện cho ý chí của người dân và thực hiện chức năng giám sát chính phủ, Quốc hội phải luôn đảm bảo sự minh bạch và trách nhiệm giải trình để ngăn chặn mọi hành vi tham nhũng có thể làm suy yếu các chức năng sống còn của mình.

Minh chứng cho cam kết này, vào tháng 10 năm 2024, với sự hỗ trợ của CHRAJ, UNODC đã tạo điều kiện để tiến hành đánh giá rủi ro tham nhũng cho Quốc hội và Cơ quan Dịch vụ Nghị viện Ghana. Tiếp nối hoạt động này, một hội thảo chuyên sâu về quản lý rủi ro tham nhũng đã được tổ chức vào tháng 11.

Kết quả của chuỗi hoạt động này là sự ra đời của một kế hoạch toàn diện nhằm giảm thiểu rủi ro tham nhũng, hoàn toàn phù hợp với các mục tiêu của Kế hoạch Hành động chống tham nhũng quốc gia của Ghana. Theo UNODC, kế hoạch này không chỉ là một văn bản hành chính mà còn là một bản thiết kế chiến lược để bảo vệ sự liêm chính của Quốc hội.

Lan tỏa văn hóa liêm chính và trách nhiệm giải trình

Việc Quốc hội Ghana chủ động đưa các biện pháp chống tham nhũng vào hoạt động của mình đã tạo ra một tiền lệ và hình mẫu mạnh mẽ cho các tổ chức công khác trong khu vực. UNODC cho rằng, giá trị thực sự của các đánh giá rủi ro tham nhũng không chỉ nằm ở việc xây dựng các kế hoạch đối phó vững chắc mà còn ở việc triển khai chúng một cách hiệu quả.

Để đạt được điều này, Ghana cần duy trì cam kết lâu dài, đảm bảo nguồn lực đầy đủ và thúc đẩy một văn hóa coi trọng sự liêm chính và trách nhiệm giải trình. Đáng chú ý, Kế hoạch Quản lý tham nhũng đã được Quốc hội Ghana chính thức thông qua.

Để giám sát việc thực hiện kế hoạch này và đảm bảo việc theo dõi, đánh giá các hoạt động được tiến hành một cách đầy đủ, một Ủy ban Phòng chống Tham nhũng (CPC) đã được thành lập. UNODC tin tưởng rằng, những nỗ lực này sẽ mang lại những lợi ích to lớn.

Kể từ năm 2015, UNODC đã khẳng định vai trò là một đối tác quan trọng, hỗ trợ các tổ chức công tăng cường khả năng ứng phó với tham nhũng. Đến nay, UNODC đã cung cấp hỗ trợ cho hơn 38 tổ chức trên khắp thế giới, hoạt động trong nhiều lĩnh vực then chốt như thực thi pháp luật, hải quan, nhà tù, cơ sở hạ tầng, y tế và quản lý tài nguyên thiên nhiên, bao gồm thủy sản, lâm nghiệp và động vật hoang dã. UNODC tiếp tục cam kết đồng hành cùng các quốc gia, trong đó có Ghana, trên con đường xây dựng một xã hội liêm chính và minh bạch.