Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Trong cuộc trao đổi với Tiến sĩ Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, nhiều khía cạnh quan trọng liên quan đến nguyên nhân, giải pháp và kế hoạch hành động cụ thể đã được làm rõ, mở ra hy vọng về một thị trường dược phẩm minh bạch, an toàn hơn trong tương lai.

Chế tài có đủ sức răn đe?

Một trong những câu hỏi được đặt ra là tại sao thuốc giả, thuốc kém chất lượng vẫn xuất hiện tại một số cơ sở bán lẻ, bất chấp những nỗ lực kiểm soát của các cơ quan chức năng. Theo Tiến sĩ Tạ Mạnh Hùng, một trong những nguyên nhân chính là do chế tài xử lý vi phạm hiện nay chưa thực sự đủ sức răn đe. Ông phân tích: “Khi phát hiện một hộp thuốc giả, giá trị của nó có thể chỉ vài trăm nghìn đồng. Theo quy định tại Nghị định 117, mức xử phạt hành chính chỉ dao động từ một đến vài triệu đồng. Mức phạt này chưa đủ mạnh để khiến các đối tượng vi phạm phải e dè.”

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ dừng lại ở chế tài. Việc sản xuất và buôn bán thuốc giả thường diễn ra trong các đường dây tinh vi, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để truy tìm, triệt phá tận gốc. Một ví dụ điển hình là vụ việc tại Thanh Hóa. Sau khi Sở Y tế Thanh Hóa báo cáo về tình trạng thuốc giả, Bộ Y tế đã nhanh chóng chỉ đạo phối hợp với Cục Quản lý thị trường và các lực lượng chức năng địa phương để chuyển hồ sơ các vụ việc có dấu hiệu hình sự cho cơ quan công an. Công an tỉnh Thanh Hóa sau đó đã lập chuyên án, triệt phá thành công một đường dây sản xuất và buôn bán thuốc giả quy mô lớn. Điều này cho thấy, bên cạnh việc nâng cao chế tài, sự quyết tâm và phối hợp liên ngành là yếu tố then chốt để ngăn chặn vấn nạn này.

Ngoài ra, sự thiếu minh bạch trong chuỗi cung ứng, cùng với việc một số cơ sở kinh doanh dược phẩm chưa tuân thủ nghiêm ngặt quy định về hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ, cũng tạo kẽ hở cho thuốc giả, thuốc kém chất lượng len lỏi vào thị trường. Đặc biệt, sự phát triển của thương mại điện tử và mạng xã hội đã mở ra những kênh phân phối mới, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức lớn trong việc kiểm soát chất lượng thuốc.

Tiến sĩ Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược.

Hướng tới thị trường dược phẩm minh bạch, an toàn

Để giải quyết triệt để vấn đề thuốc giả và thuốc kém chất lượng, Bộ Y tế đã xây dựng và triển khai một loạt giải pháp đồng bộ, từ hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường kiểm tra giám sát, đến đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và nâng cao nhận thức cộng đồng. Những giải pháp này không chỉ nhằm xử lý các vi phạm hiện tại mà còn hướng tới xây dựng một hệ thống quản lý dược bền vững, hiệu quả trong dài hạn.

1. Hoàn thiện khung pháp lý và tăng cường chế tài xử phạt

Bộ Y tế đang rà soát và đề xuất sửa đổi các quy định pháp luật nhằm tăng mức xử phạt đối với các hành vi sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thuốc kém chất lượng. Mục tiêu là đảm bảo tính răn đe, khiến các đối tượng vi phạm phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng hơn. Đồng thời, Bộ cũng phối hợp chặt chẽ với các cơ quan như Bộ Công an, Bộ Công Thương và lực lượng Quản lý thị trường để xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đặc biệt là các hành vi kinh doanh thuốc qua các nền tảng trực tuyến không đúng quy định.

2. Ứng dụng công nghệ và xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông

Một trong những giải pháp trọng tâm là xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về các loại thuốc được cấp giấy đăng ký lưu hành. Hệ thống này sẽ được kết nối liên thông với các cơ sở kinh doanh dược, cho phép truy xuất nhanh chóng thông tin về nguồn gốc, xuất xứ của thuốc. Các cơ sở kinh doanh cũng được khuyến khích áp dụng công nghệ hiện đại như mã QR hoặc tem chống giả để quản lý hàng hóa, giảm thiểu nguy cơ thuốc giả xâm nhập vào chuỗi cung ứng. Đây là bước tiến quan trọng nhằm tăng tính minh bạch và kiểm soát chặt chẽ hơn trong lưu thông dược phẩm.

3. Tăng cường kiểm tra, giám sát và nâng cao năng lực kiểm nghiệm

Trước mắt, Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở cung ứng thuốc phải có đầy đủ hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ trước khi nhập và bán ra thị trường. Các đợt thanh tra, kiểm tra sẽ được đẩy mạnh, đặc biệt tại các kênh thương mại điện tử và mạng xã hội – nơi thuốc giả dễ dàng được rao bán. Hệ thống kiểm nghiệm trên toàn quốc cũng được yêu cầu tăng cường lấy mẫu thuốc, cả định kỳ và đột xuất, với trọng tâm là các khu vực có nguy cơ cao.

Đặc biệt, để giải quyết vấn đề 30% hoạt chất trong thuốc chưa thể kiểm nghiệm tại các cơ sở kiểm nghiệm tỉnh do thiếu trang thiết bị, Bộ Y tế sẽ phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố để tăng cường kinh phí đầu tư cho cơ sở vật chất và đào tạo nhân lực. Các viện kiểm nghiệm thuốc trung ương và trung tâm kiểm nghiệm tỉnh, thành phố sẽ được yêu cầu nâng cao năng lực kiểm tra, giám sát chất lượng thuốc thông qua việc lấy mẫu có trọng tâm, trọng điểm. Đồng thời, Bộ cũng khuyến khích các cơ sở kinh doanh áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, như mã QR, để quản lý hàng hóa, giảm thất thoát và ngăn chặn thuốc giả.

4. Nâng cao nhận thức cộng đồng

Song song với các giải pháp kỹ thuật và quản lý, Bộ Y tế đẩy mạnh công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của người dân về việc mua thuốc tại các cơ sở kinh doanh dược hợp pháp. Người dân được khuyến khích kiểm tra kỹ nguồn gốc, xuất xứ của thuốc và tránh mua thuốc từ các nguồn không rõ ràng, đặc biệt trên các nền tảng trực tuyến không được cấp phép.
Hành động trước mắt và tầm nhìn dài hạn

Trong ngắn hạn, Bộ Y tế sẽ tập trung vào các hành động cụ thể như tăng cường thanh tra, kiểm tra các cơ sở cung ứng thuốc, yêu cầu minh bạch hóa đơn, chứng từ và đẩy mạnh giám sát trên các kênh thương mại điện tử. Các cơ sở kiểm nghiệm sẽ được chỉ đạo lấy mẫu thuốc thường xuyên hơn, tập trung vào các khu vực có nguy cơ cao. Đồng thời, Bộ sẽ đề xuất với các địa phương tăng kinh phí cho hoạt động lấy mẫu, mua mẫu và đầu tư vào cơ sở vật chất, nhân lực để nâng cao năng lực kiểm nghiệm.

Về dài hạn, việc xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông, áp dụng công nghệ chống giả và hoàn thiện khung pháp lý sẽ là nền tảng để tạo ra một thị trường dược phẩm minh bạch, an toàn. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và chính quyền địa phương, cùng với sự tham gia tích cực của người dân, sẽ là chìa khóa để xóa bỏ hoàn toàn thuốc giả, thuốc kém chất lượng khỏi thị trường.

Với những giải pháp đồng bộ và quyết tâm cao, Bộ Y tế không chỉ hướng tới việc xử lý triệt để vấn nạn thuốc giả mà còn đặt nền móng cho một hệ thống quản lý dược phẩm hiện đại, minh bạch, đảm bảo an toàn sức khỏe cho người dân Việt Nam./.