Theo kết luận thanh tra, Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn TNHH MTV (Saigontourist) được Nhà nước cho thuê 2 khu đất tại số 1 Hoàng Việt, phường 4, quận Tân Bình và 301 Hải Thượng Lãn Ông, phường 13, quận 5.

Đối với mặt bằng số 301 Hải Thượng Lãn Ông (diện tích hơn 996m²) được UBND Thành phố Hồ Chí Minh chấp thuận cho thuê để sử dụng làm nhà hàng. Saigontourist ký hợp đồng cho thuê lại mặt bằng (tháng 3/2003) và Hợp đồng chuyển nhượng quyền thuê Nhà hàng Á Đông (tháng 4/2006) và sau đó là liên doanh, liên kết với Công ty Cổ phần Quê Hương liberty. Tuy nhiên, Saigontourist không cử nhân sự tham gia quá trình quản lý, điều hành và nhận khoản lợi nhuận không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của hợp đồng, thực chất là cho thuê lại mặt bằng.

Điều này là sử dụng đất không đúng quy định tại Điều 22 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007; khoản 24 Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 6/1/2017 của Chính phủ; không đúng Điều 2 Quyết định số 4606/QĐ-UBND ngày 5/10/2009 của UBND thành phố quy định: “Saigon tourist phải quản lý sử dụng đất theo đúng quy định pháp luật đất đai… không được chuyển nhượng, chuyển đổi, cho thuê lại, thế chấp, góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất”.

Tại khu đất trên, Saigontourist được cấp 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng chưa thực hiện thủ tục đăng ký quyền sở hữu công trình xây dựng là chưa thực hiện đúng quy định tại khoản 1 Điều 48 Luật Đất đai năm 2003.

Mặt bằng số 301 Hải Thượng Lãn Ông, phường 13, quận 5 (Ảnh: QP)

Từ năm 2018 đến nay, sau khi thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước về tiền thuê đất, đơn vị chưa liên hệ các cơ quan có thẩm quyền để thực hiện các thủ tục kê khai, đăng ký đất đai. Điều này là chưa thực hiện đúng khoản 2 Điều 170 Luật đất đai 2013.

Từ ngày 2/11/2021 đến nay, sau khi tiếp nhận bàn giao lại từ Công ty Cổ phần Quê Hương Liberty, nhà đất nêu trên đang bỏ trống và Saigontourist chưa xây dựng đề án, phương án, kế hoạch cụ thể để khai thác kinh doanh mặt bằng này.

Đối với nhà, đất tại số 1 Hoàng Việt, phường 4, quận Tân Bình, Saigontourist được UBND Thành phố Hồ Chí Minh cho thuê theo hình thức trả tiền hàng năm để kinh doanh nhà hàng, khách sạn. Nhưng đơn vị lại cho Công ty TNHH Khu mua sắm Đệ Nhất Phan Khang (Công ty Phan Khang) thuê lại để mua bán, lắp đặt, bảo hành thiết bị điện tử…

Điều này thực hiện không đúng quy định tại điểm d khoản 1 Điều 111 Luật Đất đai 2003 và điểm d khoản 1 Điều 175 Luật Đất đai 2013; không đúng quy định tại Điều 22 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2012 và khoản 24 Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 6/1/2017 của Chính phủ; không đúng với Quyết định số 8291/QĐ-UB ngày 10/12/2001 của UBND thành Phố.

Đến nay, Saigontourist vẫn chưa thực hiện thủ tục đăng ký biến động, thay đổi về tài sản gắn liền với đất và chứng nhận quyền sở hữu công trình là chưa đúng quy định pháp luật.

Theo kết luận thanh tra, việc Saigontourist cho Công ty Phan Khang thuê lại để kinh doanh điện máy, siêu thị là sử dụng không đúng mục đích dẫn đến phát sinh tranh chấp hợp đồng với Công ty Phan Khang với tổng số tiền còn phải thu gồm: thuê mặt bằng, tiền phạt, tiền lại chậm thanh toán tính đến ngày 15/3/2024 là hơn 59,9 tỷ đồng (theo Bản án sơ thẩm số 27/2024/KDTM-ST ngày 22/3/2024 của TAND quận Tân Bình). Cụ thể là sử dụng tài sản được giao chưa đúng nguyên tắc có hiệu quả, bảo toàn và phát triển vốn quy định tại khoản 2 Điều 25 Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp năm 2014.

Mặt bằng tại số 1 Hoàng Việt, phường 4, Tân Bình (Ảnh: QP)

Với sai phạm trong cho thuê lại 2 mặt bằng trên, Thanh tra thành phố đã ban hành Quyết định số 137/QĐ-TTTP-P5 ngày 21/6/2024 về thu hồi số tiền hơn 20 tỷ đồng là khoản lợi nhuận thu được do Saigontourist sử dụng nhà đất cho thuê lại, góp vốn kinh doanh không đúng quy định. Saigontourist đã nộp đủ số tiền vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra thành phố.

Từ những sai phạm nêu trên, Thanh tra thành phố kiến nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân thanh phố Hồ Chí Minh chỉ đạo:

Đối với Saigontourist thực hiện quản lý, sử dụng 2 mặt bằng trên đúng quy định pháp luật; thực hiện các biện pháp pháp lý bảo đảm quyền lợi trong vụ kiện tranh chấp với Công ty Đệ Nhất Phan Khang để kịp thời thu hồi mặt bằng và số tiền hơn 59 tỷ đồng tại mặt bằng số 1 Hoàng Việt. Đồng thời, báo cáo kết quả kiểm điểm đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến khuyết điểm nêu trên.

Đối với Sở Tài chính hướng dẫn, kiểm tra Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn TNHH MTV xử lý đối với số tiền hơn 59 tỷ đồng nêu trên.

Đồng thời, Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh chuyển nộp vào ngân sách thành phố số tiền hơn 20 tỷ đồng mà Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn TNHH MTV đã nộp vào tài khoản tạm giữ Thanh tra Thành phố.