Ngày 17/1/2025, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Vĩnh Phúc đã công bố kết luận thanh tra số 02/KL-TTr về việc chấp hành các quy định pháp luật về đất đai, bảo vệ môi trường tại Dự án Khu đô thị mới Nam Vĩnh Yên (Giai đoạn 1) do Tổng Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng (DIC Corp) làm chủ đầu tư. Kết quả thanh tra chỉ ra nhiều vi phạm, tồn tại sau 15 năm triển khai dự án.

 Dự án quy mô lớn, nhiều năm chậm tiến độ

Dự án Khu đô thị mới Nam Vĩnh Yên được UBND tỉnh Vĩnh Phúc phê duyệt từ năm 2009 với quy mô ban đầu là 194,739 ha. Sau 6 lần điều chỉnh quy hoạch chi tiết, quy mô dự án hiện tại là 191,0828 ha thuộc địa bàn xã Thanh Trù, phường Khai Quang (Vĩnh Yên) và xã Quất Lưu (Bình Xuyên).

Theo kế hoạch ban đầu, dự án dự kiến triển khai từ năm 2010 đến 2017. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, dự án đã nhiều lần điều chỉnh tiến độ. Theo điều chỉnh mới nhất tại Văn bản số 9195/UBND-CN3 ngày 19/11/2019, thời gian thực hiện dự án được kéo dài từ năm 2019 đến năm 2025.

Đến thời điểm thanh tra (tháng 01/2024), dự án vẫn chưa hoàn thành nhiều hạng mục quan trọng. Cụ thể, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng mới đạt 98,26% (187,76601/191,0828 ha), còn 3,31679 ha (chiếm 1,74%) chưa thực hiện xong. Các loại đất chưa giải phóng mặt bằng bao gồm đất ở, đất thương mại dịch vụ, đất giáo dục, công trình văn hóa và một số hạng mục khác.

Đoàn thanh tra phát hiện DIC Corp không lập báo cáo công tác bảo vệ môi trường định kỳ các năm 2021, 2022 và 2023 theo quy định. Điều này vi phạm Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

Hành vi này đã bị xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 15 triệu đồng theo Quyết định số 01/QĐ-XPHC ngày 27/12/2024. Công ty đã chấp hành và nộp đủ số tiền phạt vào ngân sách nhà nước ngày 07/01/2025.

Khu đô thị mới Nam Vĩnh Yên còn nhiều hạng mục chưa hoàn thành. Ảnh: ITN

Tính đến hết tháng 01/2024, dự án chưa triển khai thi công các hạng mục công trình trên nhiều lô đất theo quy hoạch, bao gồm: 1.223 căn nhà xây thô và nhà ở xã hội (đất ở); Các trường học Đất hành chính, trạm y tế, thiết chế văn hóa; 06 lô thương mại dịch vụ; 09 lô cây xanh + thể thao; 2,2272 ha giao thông (bãi đỗ xe).

Theo Văn bản số 9195/UBND-CN3 ngày 19/11/2019 của UBND tỉnh, chủ đầu tư phải bàn giao hạ tầng kỹ thuật phân khu 3 và hoàn thành đầu tư các công trình kiến trúc trên đất năm 2025. Tuy nhiên, tiến độ hiện tại rất khó đạt được mục tiêu này.

DIC Corp cho rằng, họ gặp nhiều khó khăn trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng vì một số người dân yêu cầu thỏa thuận bồi thường với mức giá cao hơn nhiều so với Quyết định phê duyệt phương án bồi thường GPMB của Nhà nước.

Ngoài ra, còn tồn tại 9.205,2 m² đất thu hồi thuộc xã Quất Lưu, huyện Bình Xuyên chưa được thực hiện. Đáng chú ý, người dân xã Quất Lưu không nhận tiền bồi thường, di dời 197 ngôi mộ ra ngoài phạm vi thu hồi đất của dự án vì Nghĩa trang nhân dân xã Quất Lưu đang trong giai đoạn đầu tư, chưa đủ điều kiện chôn cất mộ mới.

Chủ đầu tư cũng gặp nhiều vướng mắc trong công tác pháp lý. Cụ thể, với nhà ở xã hội, chủ đầu tư chưa đủ điều kiện khởi công do lô đất E4-29 (còn lại 148m²) đã được hoàn thành công tác bồi thường GPMB từ tháng 7/2021, nhưng đến nay chủ đầu tư vẫn chưa được giao đất, không đủ điều kiện để khởi công.

Đối với thiết kế đô thị và quy hoạch công trình, từ tháng 9/2022 đến tháng 2/2024, công tác điều chỉnh quy hoạch lần 07 của dự án chưa thể hoàn thành do vướng mắc Quy hoạch cấp trên của tỉnh (Quy hoạch phân khu A4 tỷ lệ 1/2000) chưa được phê duyệt.

 Hệ lụy từ việc chậm tiến độ dự án

Chủ đầu tư DIC Corp cam kết sau khi hoàn thành công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và được Nhà nước giao đất, sẽ triển khai các công trình theo quy định. Đặc biệt, với công trình nhà ở xã hội tại dự án, doanh nghiệp sẽ đáp ứng nhu cầu cấp thiết về nhà ở cho cán bộ, công nhân viên trên địa bàn tỉnh. Dự kiến trong Quý I/2025, sau khi hoàn thành các thủ tục pháp lý, chủ đầu tư sẽ triển khai xây dựng 02 tòa nhà thuộc lô đất E4-29, cung cấp khoảng 280 căn hộ ra thị trường.

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Vĩnh Phúc kiến nghị Giám đốc Sở đề xuất UBND tỉnh đôn đốc, chỉ đạo các cơ quan thực hiện các nhiệm vụ theo Thông báo số 9402/UBND-KT6 ngày 27/11/2024 về đề xuất đầu tư và thực hiện dự án Khu đô thị mới Nam Vĩnh Yên giai đoạn 1.

Đồng thời, Sở yêu cầu DIC Corp thực hiện đầy đủ các nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh, phối hợp chặt chẽ với UBND thành phố Vĩnh Yên, UBND huyện Bình Xuyên và các cơ quan liên quan đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với phần diện tích còn lại.

Ngoài ra, DIC Corp cần chủ động liên hệ với các sở ngành để được hướng dẫn thực hiện các thủ tục cần thiết, tuân thủ nghiêm các quy định của Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Xây dựng, Luật Bảo vệ môi trường và các quy định pháp luật khác có liên quan trong quá trình triển khai thực hiện dự án.

Việc dự án chậm tiến độ không chỉ ảnh hưởng đến lợi ích của chủ đầu tư mà còn gây tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Các công trình công cộng như trường học, trạm y tế, thiết chế văn hóa chưa được xây dựng đã làm giảm chất lượng sống của người dân trong khu vực.

Đặc biệt, việc chậm triển khai xây dựng nhà ở xã hội càng làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nhà ở cho công nhân, người lao động có thu nhập thấp tại tỉnh Vĩnh Phúc - một địa phương có nhiều khu công nghiệp và doanh nghiệp FDI.

Kết luận thanh tra này là một bài học quan trọng cho các chủ đầu tư và cũng là tín hiệu cho thấy các cơ quan quản lý nhà nước đang tăng cường công tác giám sát, thanh tra các dự án bất động sản, đảm bảo việc tuân thủ pháp luật và quyền lợi của người dân.