Nhà máy xử lý chất thải rắn Cần Thơ được đặt tại ấp Trường Thọ, xã Trường Xuân, huyện Thới Lai do Công ty TNHH năng lượng môi trường EB làm chủ đầu tư. Ảnh: canthoinfo.vn

Chủ trương đầu tư chưa phù hợp với bộ tiêu chí của UBND thành phố

Theo kết luận thanh tra, việc xây dựng các yếu tố hình thành đơn giá xử lý rác thải: Hội đồng đánh giá lựa chọn Nhà đầu tư tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố ban hành bộ tiêu chí theo Quyết định số 790/QĐ-UBND, trong đó việc xác định cơ cấu giá xử lý rác thải được Hội đồng đánh giá căn cứ vào quy định của pháp luật và tham khảo giá xử lý rác thải thực tế tại các nhà máy xử lý rác trên địa bàn thành phố. Đây là cơ sở để lựa chọn nhà đầu tư. Tuy nhiên, quá trình thực hiện các cơ quan tham mưu chưa căn cứ vào Bộ tiêu chí để tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố.

Việc chưa tính đến thu nhập hình thành từ tro xỉ: khi xây dựng Phương án giá tại Đề xuất dự án đầu tư ngày 08/4/2016, Công ty TNHH năng lượng môi trường EB (Công ty EB) chưa tính đến thu nhập phát sinh từ tro xỉ trong cơ cấu giá mặc dù trong phương án đầu tư có dự kiến phương án khai thác tro xỉ để tạo thu nhập. Tuy nhiên, trong quá trình thương thảo, đánh giá lựa chọn nhà đầu tư, Hội đồng đánh giá lựa chọn nhà đầu tư, Tổ Chuyên gia, Sở Kế hoạch và Đầu tư chưa bám sát các tiêu chí trong Bộ tiêu chí theo Quyết định số 790/QĐ-UBND nên đã tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định chủ trương đầu tư số 3679/QĐ-UBND có nội dung chưa phù hợp với Quyết định số 790/QĐ-UBND. Bên cạnh đó, đơn giá xử lý rác thải theo Quyết định chủ trương đầu tư số 3679/QĐ-UBND chưa được Sở Tài chính thẩm định nên chưa đúng quy định theo điểm b khoản 2 Điều 26 Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu.

Việc Sở Xây dựng và cơ quan chuyên môn làm việc với nhà đầu tư về đơn giá xử lý rác thải trước khi Ủy ban nhân dân thành phố phê duyệt chủ trương đầu tư: Kết quả kiểm tra xác minh cho thấy, thỏa thuận về đơn giá xử lý rác thải trong hợp đồng do Sở Xây dựng làm đại diện ký với Chủ đầu tư có nội dung phù hợp với khoản 1 Điều 4 Quyết định chủ trương đầu tư số 3679/QĐ-UBND và được điều chỉnh từ năm thứ 6 nhưng chưa phù hợp với quy định tại mục 9 phần 1 Quyết định số 790/QĐ-UBND. Tuy nhiên, Sở Xây dựng chưa phối hợp với cơ quan chuyên môn báo cáo Ủy ban nhân dân thành phố để điều chỉnh hợp đồng cho phù hợp với nội dung quy định tại Quyết định số 790/QĐ-UBND.

Địa phương phải chịu trách nhiệm xử lý tro bay không phù hợp quy định

Việc Sở Xây dựng ký Hợp đồng Dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt số 06/2017 ngày 22/6/2017, trong đó thỏa thuận địa phương phải chịu trách nhiệm xử lý và chịu chi phí liên quan đến chôn lấp tro bay sinh ra trong quá trình đốt chất thải tại nhà máy và xử lý xi lò là chưa đúng quy định. Căn cứ Điều 30 Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu, quy định trách nhiệm của chủ nguồn thải chất thải rắn công nghiệp thông thường và Công văn số 1430/TCMT-QLCT ngày 12/5/2020 của Tổng cục Môi trường về việc phương án lưu trữ tro bay của dự án nhà máy xử lý chất thải rắn (rác sinh hoạt Cần Thơ) thì Công ty TNHH Năng lượng môi trường EB là chủ Dự án “Nhà máy xử lý chất thải rắn (rác thải sinh hoạt) Cần Thơ” phải thực hiện trách nhiệm chủ nguồn thải nguy hại theo quy định tại Điều 7 Thông tư số 36/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về quản lý chất thải nguy hại. Tro bay và tro xỉ là chất thải nguy hại phát sinh trong quá trình xử lý chất thải rắn sinh hoạt nên Công ty có trách nhiệm xử lý tro bay và tro xỉ theo quy định trên.

Tuy nhiên, Sở Xây dựng thương thảo hợp đồng có nội dung “Xử lý xỉ lò mà Bên B không thể tận dụng được và được giao lại cho Bên A” là chưa phù hợp với quy định pháp luật do vậy phải chịu trách nhiệm đối với hạn chế, thiếu sót nêu trên.

Kiểm điểm nhiều tổ chức, cá nhân để xảy ra sai phạm

Trên cơ sở kết quả thanh tra và các hạn chế, thiếu sót như đã nêu trên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố yêu cầu các cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức thực hiện kết luận thanh tra; nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm để rút kinh nghiệm do đã để xảy ra những hạn chế, thiếu sót đã nêu ở trên. Đồng thời, giao Sở Nội vụ chủ trì tổ chức kiểm điểm trách nhiệm để rút kinh nghiệm đổi với các cá nhân thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân thành phố.

Ngoài ra, Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các Sở: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng, Tư pháp và các ngành có liên quan rà soát kiểm tra hợp đồng dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt đã ký với Công ty EB, đối chiếu với quy định pháp luật có liên quan tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố tổ chức thương lượng điều chỉnh Hợp đồng để đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật hiện hành (theo hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường tại Công văn số 1430/TCMT- QLCT ngày 12/5/2020 của Tổng cục Môi trường về việc phương án lưu trữ tro bay của dự án nhà máy xử lý chất thải rắn (rác sinh hoạt Cần Thơ) và phù hợp Quyết định số 790/QĐ-UBND ngày 28/3/2016 về việc phê duyệt Bộ tiêu chí Kinh tế - Kỹ thuật - Công nghệ và Cơ chế chính sách đầu tư Dự án Khu xử lý chất thải rắn của huyện Thới Lai.

Cùng với đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư có trách nhiệm rà soát, tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố điều chỉnh lại khoản 1 Điều 4 Quyết định số 3679/QĐ-UBND ngày 29/11/2016 về chủ trương đầu tư Nhà máy xử lý chất thải rắn (rác sinh hoạt) Cần Thơ đảm bảo phù hợp Quyết định số 790/QĐ-UBND ngày 28/3/2016 về việc phê duyệt Bộ tiêu chí Kinh tế - Kỹ thuật Công nghệ và Cơ chế chính sách đầu tư Dự án Khu xử lý chất thải rắn của huyện Thới Lai.