Thông tư số 19/2022/TT-BCA được xây dựng trên cơ sở kế thừa Thông tư số 68/2013/TT-BCA, việc xây dựng, ban hành Thông tư thay thế để phù hợp với quan điểm hiện nay của Đảng, quy định hiện hành của pháp luật của Nhà nước và thống nhất chức năng quản lý nhà nước của Bộ trưởng Bộ Công an trong tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn khiếu nại, đơn kiến nghị, phản ánh; dự thảo Thông tư thay thế đã sửa đổi, bổ sung một số nội dung, như: Sửa đổi tiêu đề Thông tư, bổ sung, thay thế một số từ, cụm từ tại một số điều, khoản để đúng, đầy đủ với nội hàm tên gọi Thông tư. Bố cục, nội dung của Thông tư thay thế có tiếp thu, kế thừa Thông tư số 05/2021/TT-TTCP ngày 01/10/2021 của Thanh tra Chính phủ quy định quy trình xử lý đơn khiếu nại, đơn tố cáo, đơn kiến nghị, đơn phản ánh; điều chỉnh một số điều theo Luật Tố tụng hình sự năm 2015 và Luật Thi hành án hình sự năm 2019… Các điểm mới cơ bản của Thông tư thay thế như sau:
1. Những điểm mới trong phần quy định chung (Chương I)
- Phạm vi điều chỉnh (Điều 1): Quy định việc tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn khiếu nại, đơn kiến nghị, phản ánh trong Công an nhân dân. Không quy định việc giải quyết khiếu nại và thẩm quyền giải quyết khiếu nại trong CAND vì đã được quy định tại Thông tư số 23/2022/TT-BCA ngày16/5/2022 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại trong CAND (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 30/6/2022, thay thế Thông tư số 23/2022/TT-BCA ngày 16/5/2022 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định quy trình giải quyết khiếu nại trong CAND);
- Đối tượng áp dụng (Điều 2): Bổ sung thêm đối tượng áp dụng là Công an xã và lao động hợp đồng trong CAND;
- Bổ sung thêm phần Nguyên tắc xử lý đơn (Điều 3): (1). Việc xử lý đơn phải bảo đảm tuân thủ pháp luật; nhanh chóng, kịp thời; rõ ràng, thống nhất và tạo điều kiện thuận tiện cho cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các thủ tục về khiếu nại, kiến nghị, phản ánh; (2). Đơn phải được gửi, chuyển đến đúng cơ quan, tổ chức, đơn vị, người có thẩm quyền giải quyết;
- Giải thích từ ngữ (Điều 4): Bổ sung, làm rõ thêm quy định đối với đơn có nội dung về công tác biên chế, công tác cán bộ, công tác bảo vệ chính trị nội bộ, công tác chính sách, công tác bảo hiểm trong Công an nhân dân. (Trước đây, việc giải quyết đơn về chế độ, chính sách được quy định tại Thông tư số 68/2013/TT-BCA ngày 26/12/2013 được giải quyết theo trình tự, thủ tục về khiếu nại. Tuy nhiên, nay không quy định về giải quyết khiếu nại đối với loại đơn này, mà chỉ xem xét, giải quyết theo đơn kiến nghị, phản ánh, vì: Luật Khiếu nại chỉ quy định giải quyết khiếu nại đối với Quyết định hành chính, hành vi hành chính và Quyết định kỷ luật).
2. Những điểm mới trong phần quy định cụ thể (Chương II)
- Tiếp nhận đơn (Điều 5): Bổ sung thêm nguồn đơn là hộp thư góp ý của cơ quan, đơn vị trong Công an nhân dân;
- Bổ sung thêm phần căn cứ phân loại đơn (Điều 6): (1). Đơn được phân loại không phụ thuộc vào tiêu đề, theo các căn cứ sau: a) Nội dung trình bày trong đơn; b) Mục đích, yêu cầu của người viết đơn; (2). Căn cứ vào thẩm quyền giải quyết, cán bộ xử lý đơn báo cáo, đề xuất Thủ trưởng cơ quan, đơn vị Công an cấp mình xem xét, xử lý đơn theo đúng quy định của pháp luật;
- Bổ sung thêm phần xử lý đơn ban đầu (Điều 7): (1). Đơn đủ điều kiện xử lý là đơn đáp ứng các yêu cầu sau đây: a) Hình thức đơn: Đơn được viết bằng tiếng Việt; ghi rõ ngày, tháng, năm viết đơn; họ, tên, địa chỉ của người viết đơn; có chữ ký hoặc điểm chỉ của người viết đơn. Trường hợp đơn viết bằng tiếng nước ngoài thì phải kèm bản dịch được công chứng; b) Nội dung đơn: Đơn khiếu nại, đơn kiến nghị, phản ánh ghi rõ tên, địa chỉ cơ quan, tổ chức, cá nhân bị khiếu nại, kiến nghị, phản ánh; nội dung, lý do khiếu nại, kiến nghị, phản ánh; yêu cầu của người khiếu nại, kiến nghị, phản ánh; c) Các tài liệu liên quan đến nội dung khiếu nại, kiến nghị, phản ánh (nếu có). (2). Đơn không đủ điều kiện xử lý bao gồm: a) Đơn không đáp ứng các yêu cầu quy định tại khoản 1 Điều này; b) Đơn được gửi cho nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong đó có cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc người có thẩm quyền giải quyết mà cơ quan, đơn vị tiếp nhận đơn không thuộc thẩm quyền giải quyết; c) Đơn trùng nội dung đã chuyển đơn hoặc đã được hướng dẫn theo quy định; d) Đơn có nội dung chống đối đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đơn có nội dung chia rẽ đoàn kết dân tộc, tôn giáo; đơn có lời lẽ thô tục, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, uy tín của cá nhân, cơ quan, tổ chức, đơn vị; đ) Đơn rách nát, chữ viết bị tẩy xóa, không rõ, không thể đọc được; (3). Đơn có nhiều nội dung về khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh thì cán bộ xử lý đơn hướng dẫn người gửi đơn tách riêng từng nội dung để gửi đến đúng cơ quan, tổ chức, đơn vị, người có thẩm quyền giải quyết. Trường hợp đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp mình thì đề xuất tách riêng từng nội dung để giải quyết theo đúng trình tự, thủ tục quy định của pháp luật; (4). Thời hạn xử lý đơn khiếu nại được thực hiện theo quy định tại Điều 27 Luật Khiếu nại năm 2011; thời hạn xử lý đơn kiến nghị, phản ánh được thực hiện theo quy định tại Điều 28 Luật Tiếp công dân năm 2013;
- Bổ sung thêm phần xử lý đơn khiếu nại quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật (Điều 11): (1). Việc xử lý đơn khiếu nại quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật được thực hiện như sau: a) Phân loại đơn theo quy định tại Điều 6 Thông tư này; b) Không thụ lý, không chuyển các loại đơn khiếu nại quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 44 Luật Khiếu nại năm 2011; c) Hướng dẫn người khiếu nại gửi đơn đến cấp có thẩm quyền để giải quyết. (2). Trường hợp đơn khiếu nại đối với quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật nhưng qua nghiên cứu, xem xét phát hiện việc giải quyết khiếu nại vi phạm pháp luật, gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu nại được quy định tại Điều 38 Nghị định số 124/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Khiếu nại (sau đây gọi tắt là Nghị định số 124/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020) thì cán bộ xử lý đơn phải báo cáo Thủ trưởng cơ quan, đơn vị cấp mình xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật;
- Bổ sung thêm phần Xử lý đơn khiếu nại, đơn kiến nghị, phản ánh có họ tên, chữ ký của nhiều người (Điều 14): Trường hợp tiếp nhận đơn khiếu nại, đơn kiến nghị, phản ánh có họ tên, chữ ký của nhiều người thì cán bộ xử lý đơn hướng dẫn cử người đại diện theo quy định của pháp luật và gửi đơn đến cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền giải quyết;
- Bổ sung thêm phần Lưu đơn (Điều 16): (1). Việc lưu đơn được thực hiện với các loại đơn sau: a) Đơn không đủ điều kiện xử lý theo quy định tại khoản 2 Điều 7 Thông tư này; b) Đơn khiếu nại quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật mà không thuộc trường hợp quy định tại Điều 38 Nghị định số 124/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020; (2). Thời hạn lưu đơn quy định tại khoản 1 Điều này là một năm. Hết thời hạn nêu trên, người đứng đầu cơ quan, đơn vị xem xét, quyết định việc tiêu hủy đơn theo quy định của pháp luật về lưu trữ;
- Trách nhiệm của Thanh tra Công an nhân dân (Điều 20): Bổ sung, quy định cụ thể về trách nhiệm của Thanh tra Công an nhân dân các cấp: (1). Thanh tra Công an các cấp có trách nhiệm tham mưu, đề xuất Thủ trưởng cơ quan, đơn vị Công an giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền; trừ khiếu nại lần đầu về quyết định kỷ luật cán bộ, chiến sĩ Công an; (2). Trường hợp khiếu nại quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu về kỷ luật cán bộ, chiến sĩ Công an, Thanh tra Công an các cấp tham mưu, đề xuất giao cơ quan chức năng có thẩm quyền trong Công an nhân dân thụ lý, giải quyết theo quy định; (3). Trường hợp khiếu nại quyết định kỷ luật của Giám đốc học viện, Hiệu trưởng các trường Công an nhân dân đã giải quyết lần đầu nhưng còn khiếu nại hoặc khiếu nại lần đầu đã hết thời hạn nhưng chưa được giải quyết, Thanh tra Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các đơn vị chức năng tham mưu người có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật;
- Chế độ báo cáo (Điều 21): Bổ sung, quy định cụ thể về chế độ báo cáo: (1). Định kỳ quý, sáu tháng, một năm hoặc khi có yêu cầu, Thủ trưởng cơ quan, đơn vị Công an các cấp, báo cáo Thủ trưởng cấp trên trực tiếp qua cơ quan Thanh tra cùng cấp về kết quả giải quyết khiếu nại; (2). Báo cáo định kỳ về khiếu nại và giải quyết khiếu nại của các cơ quan, đơn vị thuộc cơ quan Bộ, Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương báo cáo Bộ trưởng Bộ Công an (gửi qua Thanh tra Bộ Công an trước ngày 20 của tháng cuối kỳ báo cáo) được thực hiện như sau: a) Đối với báo cáo định kỳ quý: Báo cáo Quý I được tính từ ngày 15 tháng 12 của năm trước đến ngày 14 tháng 3 của năm báo cáo. Báo cáo Quý III được tính từ ngày 15 tháng 6 đến ngày 14 tháng 9 của năm báo cáo; b) Đối với báo cáo định kỳ sáu tháng: Từ ngày 15 tháng 12 năm trước đến ngày đến ngày 14 tháng 6 của năm báo cáo; c) Đối với báo cáo định kỳ hằng năm: Từ ngày 15 tháng 12 năm trước đến ngày đến ngày 14 tháng 12 của năm báo cáo; (3). Báo cáo đột xuất phải gửi kịp thời theo yêu cầu.
Trên đây là những điểm mới, những quy định, nội dung sửa đổi, bổ sung của Thông tư số 19/2022/TT-BCA ngày 29/4/2022 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định việc tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn khiếu nại, đơn kiến nghị, phản ánh trong Công an nhân dân (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/6/2022)./.