Bất chấp nỗ lực cải cách hành chính mà Chính phủ chỉ đạo, dường như Cục An toàn thực phẩm (ATTP) đã tụt lại phía sau, khiến dư luận không khỏi bất bình trước hàng loạt sai phạm, từ quy trình xử lý hồ sơ rối ren đến các hành động trái pháp luật.
Hệ thống quản lý rời rạc, kém hiệu quả
Kết luận thanh tra 2555 mới đây của Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, khi triển khai Quyết định số 468/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 27/3/2021 về đổi mới cơ chế một cửa trong giải quyết TTHC, Bộ Y tế đã có Quyết định số 2594/QĐ-BYT ngày 26/5/2021 để thực hiện. Từ ngày 4/5/2022, Bộ Y tế chính thức hợp nhất Cổng Dịch vụ công (DVC) và Hệ thống thông tin một cửa điện tử thành Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính (TTHC).
Tuy nhiên, Cục ATTP dường như lại “đi ngược” với sự đổi mới này, khi không kết nối đầy đủ phần mềm riêng của mình với hệ thống của Bộ Y tế và Cổng DVC quốc gia. Trong đó có 75 DVC được tổ chức tiếp nhận, giải quyết trên hệ thống DVCTT của các đơn vị thuộc Bộ Y tế trong đó có Cục ATTP, không được tổ chức tiếp nhận, giải quyết trên Hệ thống thông tin giải quyết TTHC của Bộ Y tế, vi phạm khoản 3 Điều 26 Nghị định số 45/2020/NĐ-CP. Hậu quả là dữ liệu bị phân mảnh, thông tin thiếu đồng bộ và quy trình xử lý hồ sơ trở nên chậm trễ, khó kiểm soát. Điều này không chỉ làm giảm hiệu quả quản lý mà còn gây khó khăn trực tiếp cho người dân và doanh nghiệp.
Không chỉ hệ thống quản lý bất cập, chính cách giải quyết TTHC tại Cục ATTP cũng tồn tại nhiều sai phạm đáng lo ngại.
Một mã hồ sơ mà Thanh tra Chỉnh phủ chỉ ra là TTHC “Đăng ký bản công bố sản phẩm sản xuất trong nước đối với thực phẩm dinh dưỡng dành cho trẻ dưới 36 tháng tuổi", thay vì giải quyết hồ sơ theo thẩm quyền, Cục ATTP lại từ chối xử lý và hướng dẫn doanh nghiệp nộp hồ sơ về Sở Y tế, vi phạm điểm c khoản 1 Điều 8 Nghị định số 15/2018/NĐ-CP.
Đáng nói hơn, Cục còn không hoàn tất xử lý 6 hồ sơ quá hạn bổ sung, vi phạm khoản 3 Điều 8 cùng nghị định trên. Những sai sót này không chỉ làm mất thời gian mà còn gây thiệt hại cho doanh nghiệp.
Hướng dẫn bổ sung không nhất quán
Sai phạm tiếp tục xuất hiện ở các hồ sơ đăng ký nội dung quảng cáo. Tại đây, Cục ATTP đã nhiều lần yêu cầu doanh nghiệp sửa đổi hồ sơ, nhưng nội dung giữa các công văn thiếu nhất quán.
Ở một mã hồ sơ của doanh nghiệp, công văn lần 1 yêu cầu doanh nghiệp bổ sung thông tin thành phần sản phẩm theo Nghị định số 111/2021/NĐ-CP, nhưng công văn lần 2 lại yêu cầu rà soát tên khoa học của thành phần này.
Một mã hồ sơ khác lại bị yêu cầu bổ sung 3 lần, với nội dung thay đổi liên tục.
Đặc biệt, Cục còn đòi hỏi doanh nghiệp cung cấp các tài liệu như hợp đồng kinh tế, giấy ủy quyền hay giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, những giấy tờ không nằm trong danh mục bắt buộc theo Nghị định số 61/2018/NĐ-CP.
Quảng cáo trái phép, Cục ATTP có vô can?
Một trường hợp nghiêm trọng khác liên quan đến TTHC “Đăng ký nội dung quảng cáo đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe.” Cụm từ “giúp hỗ trợ điều trị hiệu quả” xuất hiện trong nội dung quảng cáo của doanh nghiệp đã được công bố ngày 6/3/2021. Cụm từ này vi phạm khoản 4 Điều 5 Nghị định số 181/2013/NĐ-CP và khoản 11 Điều 5 Luật An toàn thực phẩm năm 2010.
Tuy nhiên, Cục ATTP không phát hiện sai phạm khi doanh nghiệp đăng quảng cáo trước khi được cấp phép và không xử lý nội dung trái quy định. Điều này cho thấy lỗ hổng nghiêm trọng trong quy trình thẩm định và cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo.
Các sai phạm kéo dài không chỉ xuất phát từ sự yếu kém trong năng lực quản lý mà còn phản ánh sự thờ ơ, thiếu trách nhiệm của đội ngũ cán bộ thực thi. Kết luận Thanh tra số 2555 của Thanh tra Chính phủ đã chỉ rõ trách nhiệm thuộc về tập thể và cá nhân tại Cục ATTP cùng các đơn vị liên quan của Bộ Y tế trong giai đoạn từ 15/6/2021 đến 30/11/2023.
Đó là những tập thể, cá nhân nào và Bộ Y tế sẽ xử lý ra sao. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin trong bài viết tiếp theo./.