Loạt vi phạm trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Thanh tra thành phố Hà Nội đã ban hành Kết luận số 566/KL-TTTP-P3 ngày 24/01/2025 về trách nhiệm của Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai trong nhiều lĩnh vực, trong đó có công tác cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho các hộ gia đình, cá nhân vào mục đích đất ở giai đoạn 2021-2022.

Theo kết luận thanh tra, giai đoạn 2021-2022, UBND huyện Quốc Oai tiếp nhận 750 hồ sơ đề nghị công nhận quyền sử dụng đất vào mục đích đất ở, đã cấp Giấy chứng nhận (GCN) cho 430 trường hợp, chưa cấp cho 320 trường hợp (trong đó có 51 trường hợp không đủ điều kiện đã chuyển đăng ký đất đai, còn 269 trường hợp trả lại cho công dân).

Đáng chú ý, kết quả thanh tra đã phát hiện nhiều vi phạm trong công tác cấp GCN. Cụ thể, UBND huyện Quốc Oai công nhận quyền sử dụng đất ở cho nhiều trường hợp sử dụng đất có nguồn gốc là đất chưa sử dụng mà không đăng ký chỉ tiêu đưa đất chưa sử dụng vào sử dụng với mục đích đất ở trong kế hoạch sử dụng đất. Việc này vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 52 Luật Đất đai năm 2013.

Huyện Quốc Oai để xảy ra nhiều vi phạm trong quản lý đất đai. Ảnh:hanoimoi.com.vn

Tại 4 xã được kiểm tra (Tân Hòa, Yên Sơn, Hòa Thạch và Sài Sơn), không có tài liệu về kê khai đăng ký đất đai của người sử dụng đất, dẫn đến không theo dõi cập nhật chính xác biến động về đất đai, không thực hiện đúng trách nhiệm của UBND huyện theo quy định.

Đặc biệt, qua thanh tra còn phát hiện UBND huyện Quốc Oai không chỉ đạo xử lý hành vi lấn chiếm đất đối với 2 trường hợp ở xã Yên Sơn (ông Phạm Xuân Thành, ông Phạm Văn Vững) mà còn công nhận quyền sử dụng đất cho họ. Điều này vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 42 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.

Quy trình nội bộ về công nhận, cấp GCN quyền sử dụng đất lần đầu của UBND huyện Quốc Oai yêu cầu phải có Báo cáo thẩm định hồ sơ của UBND cấp xã và Phòng Tài nguyên và Môi trường, trong khi thành phần hồ sơ theo quy định tại Điều 8 Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường không có Báo cáo thẩm định. Việc này làm phát sinh thêm thủ tục hành chính, gây chậm trễ trong giải quyết thủ tục công nhận quyền sử dụng đất.

Toàn bộ 430 hồ sơ cấp GCN đều quá thời hạn giải quyết theo quy định tại khoản 40 Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 của Chính phủ.

Đối với các trường hợp sử dụng đất không có giấy tờ theo quy định tại Điều 100 Luật Đất đai năm 2013, Điều 18 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP, Phòng Tài nguyên và Môi trường khi thẩm định hồ sơ do UBND các xã chuyển lên có yêu cầu bổ sung tài liệu, sau đó trả hồ sơ cho UBND xã để trả lại cho công dân mà không chuyển cho Văn phòng Đăng ký đất đai để thực hiện đăng ký đất đai.

Sai phạm cụ thể tại các xã

Tại xã Yên Sơn, UBND huyện Quốc Oai công nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích 260,2 m² đất có nguồn gốc thuộc một phần thửa đất số 55, tờ bản đồ số 2, diện tích 1.444 m² do HTX quản lý cho ông Phạm Xuân Thành và ông Phạm Văn Vững, mặc dù năm 2008, UBND xã Yên Sơn đã lập biên bản vi phạm hành chính, ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi lấn chiếm đất của hai ông này.

Tại xã Hòa Thạch, UBND xã Hòa Thạch tự ý điều chỉnh và xác nhận không đúng với hồ sơ quản lý đất đai đối với 7 trường hợp, trong đó có: Gộp thửa đất trên bản đồ đã được Sở Tài nguyên và Môi trường xác nhận làm thay đổi tình trạng sử dụng đất đối với 2 trường hợp (ông Nguyễn Văn Giới, bà Nguyễn Thị Loan); Đề nghị công nhận quyền sử dụng đất cho 4 trường hợp không phải là người đứng tên sử dụng đất tại Sổ mục kê đã được Sở Tài nguyên và Môi trường xác nhận; Xác nhận nguồn gốc 4 thửa đất không đúng với hồ sơ chuyển nhượng đất đã được UBND xã xác nhận.

Đặc biệt, UBND huyện Quốc Oai công nhận quyền sử dụng đất vào mục đích đất ở cho 1 trường hợp ở xã Hòa Thạch (bà Nguyễn Vân Anh) trong khi thửa đất không được sử dụng vào mục đích đất ở, không có công trình xây dựng trên đất, vi phạm quy định tại Điều 21 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP.

Tại xã Sài Sơn, UBND huyện Quốc Oai công nhận quyền sử dụng đất vào mục đích đất ở cho ông Nguyễn Văn Trí với diện tích 170,6 m² có nguồn gốc là đất sản xuất vôi được giao theo Quyết định số 635/QĐ-UB ngày 25/6/1996 của UBND tỉnh Hà Tây, mà chưa làm thủ tục trình UBND Thành phố cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất công ích sang đất ở, vi phạm quy định tại Điều 19 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP.

Tại xã Tân Hòa, UBND xã Tân Hòa xác nhận không đúng về nguồn gốc đất đối với ông Lê Văn Phú, dẫn đến việc áp dụng quy định của pháp luật khi cấp GCN QSD đất chưa chính xác.

Về xác định nghĩa vụ tài chính về tiền sử dụng đất, UBND huyện Quốc Oai áp dụng mức thu nghĩa vụ tài chính về tiền sử dụng đất không thống nhất cho 2 trường hợp tại xã Phượng Cách (ông Nguyễn Duy Sơn, ông Nguyễn Hội Vượng) có cùng nguồn gốc đất (lấn chiếm đất công sau ngày 15/10/1993 trước ngày 01/7/2004). Ông Nguyễn Duy Sơn bị áp dụng mức thu 50% tiền sử dụng đất, trong khi ông Nguyễn Hội Vượng phải nộp 100% tiền sử dụng đất. Việc áp dụng mức thu 50% đối với ông Nguyễn Duy Sơn là trái quy định tại khoản 2 Điều 7 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP.

Ngoài ra, UBND huyện Quốc Oai ký GCN QSD đất cho 21 trường hợp hộ gia đình (Yên Sơn: 02; Hoà Thạch: 15; Sài Sơn: 01; Tân Hoà: 01; Phượng Cách: 02) nhưng trên GCN QSD đất chỉ ghi thông tin của vợ hoặc chồng, vi phạm quy định tại điểm d khoản 1 Điều 5 Thông tư số 23/2014/TT-BTNMT về việc phải ghi đầy đủ thông tin của các thành viên trong hộ gia đình.

Kiểm điểm trách nhiệm đối với tập thể và cá nhân liên quan

Kết luận thanh tra nêu rõ, để xảy ra các tồn tại nêu trên, trách nhiệm thuộc Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai, Phó Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai phụ trách công tác cấp GCN QSD đất giai đoạn 2021-2022, trong đó có trách nhiệm của các đơn vị tham mưu: Phòng Tài nguyên và Môi Trường, UBND các xã: Tân Hòa, Yên Sơn, Hòa Thạch, Sài Sơn.

Từ kết quả thanh tra đã được chỉ ra, Thanh tra thành phố Hà Nội đã kiến nghị Chủ tịch UBND Thành phố giao Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai kiểm điểm trách nhiệm đối với tập thể và cá nhân liên quan, đồng thời chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường liên hệ với Sở Tài nguyên và Môi trường để kiểm tra lại công tác đo lập bản đồ theo dự án Vlap, rà soát lại hồ sơ quản lý đất đai và đề xuất biện pháp xử lý những tồn tại, sai phạm trong công tác cấp GCN QSD đất.

Đồng thời, UBND huyện Quốc Oai cần tích cực chấn chỉnh công tác cấp GCN QSD đất, đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật, tránh gây thất thoát ngân sách nhà nước và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất.