Hàng loạt vi phạm về quản lý đất đai

Công ty cổ phần giấy Thuận Thành, từng là doanh nghiệp Nhà nước, đã chuyển đổi loại hình sang công ty cổ phần theo Quyết định số 53/QĐ-CT ngày 19/1/2001 của Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh. Quá trình chuyển đổi này là một phần trong chiến lược cải cách các doanh nghiệp nhà nước tại địa phương.

Trong năm 2001, công ty này được UBND tỉnh Bắc Ninh cho phép thuê một diện tích đất lên đến 23.402m² tại thị trấn Hồ, huyện Thuận Thành, để xây dựng nhà xưởng sản xuất giấy. Hợp đồng thuê đất có thời hạn 50 năm, bắt đầu từ ngày 01/1/1997. Một năm sau đó, tức năm 2002, công ty chính thức được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với thời hạn kéo dài đến tháng 1/2047. Tuy nhiên, đến năm 2008, UBND tỉnh Bắc Ninh đã quyết định thu hồi một phần diện tích đất, cụ thể là 6.042m² trong số diện tích đã cho công ty thuê.

Trong quá trình vận hành và sản xuất, Công ty cổ phần giấy Thuận Thành gặp nhiều khó khăn sau khi cổ phần hóa, đặc biệt là liên quan đến vấn đề xử lý ô nhiễm môi trường. Đối mặt với thách thức đó, công ty đã đề xuất với chính quyền cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng diện tích đất thuê từ đất xây dựng xưởng sản xuất giấy sang đất ở đô thị.

Mục tiêu của việc chuyển đổi này là để thực hiện dự án khu nhà ở để bán tại thị trấn Hồ, huyện Thuận Thành (nay là thị xã Thuận Thành), với diện tích quy hoạch hơn 1,7ha và tổng vốn đăng ký đầu tư lên đến hơn 142 tỷ đồng. Dự án dự kiến sẽ được triển khai từ quý IV năm 2012 và hoàn thành vào quý IV năm 2014.

Công ty Giấy Thuận Thành để các cá nhân xây dựng công trình, hạng mục công trình không đúng mục đích sử dụng đất và quy hoạch xây dựng. Ảnh: HH

Mặc dù vậy, quá trình thanh tra dự án, Thanh tra tỉnh Bắc Ninh đã phát hiện nhiều sai phạm nghiêm trọng. Theo Kết luận thanh tra số 59/TB-TTr.NV2 ngày 15/8/2024 của Thanh tra tra tỉnh Bắc Ninh cho biết, công ty đã không thực hiện đăng ký biến động đất đai sau khi bị thu hồi một phần diện tích đất; trong quá trình quản lý và sử dụng đất, công ty không kê khai và nộp hồ sơ khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp như yêu cầu của pháp luật. Điều này dẫn đến việc công ty không nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp theo quy định.

Một trong những sai phạm lớn liên quan đến Dự án Khu nhà ở để bán tại thị trấn Hồ là việc công ty chưa được UBND tỉnh Bắc Ninh phê duyệt chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất xây dựng xưởng sản xuất giấy sang đất ở đô thị. Hơn nữa, công ty cũng chưa được cơ quan nhà nước xác định giá đất để thu tiền sử dụng đất đối với dự án. Điều này đồng nghĩa với việc công ty đã không thực hiện đúng các quy định pháp lý liên quan đến việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất và tài chính.

Thanh tra tỉnh Bắc Ninh cũng phát hiện, UBND huyện Thuận Thành đã ban hành văn bản chấp thuận đầu tư dự án phát triển nhà ở để bán tại thị trấn Hồ trong khi UBND tỉnh chưa công nhận Công ty Giấy Thuận Thành là chủ đầu tư hợp pháp của dự án. Bên cạnh đó, công ty còn không đủ điều kiện về vốn chủ sở hữu theo quy định của pháp luật, và chưa thực hiện ký quỹ đảm bảo đầu tư như yêu cầu.

Đáng chú ý, Công ty cổ phần giấy Thuận Thành đã bắt đầu xây dựng hạ tầng kỹ thuật cho dự án mà chưa được UBND tỉnh quyết định chuyển mục đích sử dụng đất từ đất xây dựng xưởng sản xuất giấy sang đất ở đô thị. Điều này cho thấy công ty đã tiến hành triển khai dự án một cách trái phép, vi phạm nghiêm trọng các quy định về quản lý đất đai.

Ngoài ra, trong quá trình thanh tra, các cơ quan chức năng đã phát hiện ra nhiều dấu hiệu vi phạm pháp luật. Cụ thể, công ty đã ký 81 hợp đồng góp vốn, hợp đồng góp vốn đầu tư xây dựng hạ tầng và hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, đồng thời thu tiền từ 74 lô đất quy hoạch cho nhà ở để bán và 2.185,5m² đất quy hoạch cho các công trình công cộng. Tổng số tiền mà công ty thu được từ các hộ gia đình và cá nhân lên đến hơn 54,5 tỷ đồng, tất cả đều diễn ra trong bối cảnh chưa được UBND tỉnh chấp thuận chuyển đổi mục đích sử dụng đất và chưa được xác định giá thu tiền sử dụng đất.

Đặc biệt, công ty đã ký hợp đồng góp vốn đối với hai lô đất số 73 và 74 với diện tích lớn hơn quy hoạch 200m², mặc dù UBND tỉnh chưa quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất xưởng sản xuất giấy sang đất ở đô thị. Việc huy động vốn này không chỉ vi phạm các quy định về quản lý đất đai mà còn có dấu hiệu vi phạm hình sự.

Kiến nghị chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra

Thanh tra tỉnh Bắc Ninh nhấn mạnh, Công ty cổ phần giấy Thuận Thành đã thực hiện các hợp đồng hợp tác đầu tư, góp vốn, và chuyển nhượng quyền sử dụng đất không đúng quy định pháp luật. Công ty đã thu tiền từ các hộ dân mà không có cơ sở pháp lý, không nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, và thuế thu nhập cá nhân khi ký kết các hợp đồng góp vốn và chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Liên quan đến công tác quản lý trật tự xây dựng, đoàn thanh tra còn chỉ rõ rằng công ty đã để cho các cá nhân xây dựng 70 công trình, hạng mục không đúng với mục đích sử dụng đất và quy hoạch xây dựng. Điều này đã gây ra nhiều hệ lụy và ảnh hưởng tiêu cực đến trật tự xây dựng tại khu vực.

Thanh tra tỉnh Bắc Ninh xác định trách nhiệm cho các sai phạm này không chỉ thuộc về Công ty cổ phần giấy Thuận Thành mà còn thuộc về UBND phường Hồ, Phòng Quản lý đô thị, Phòng Tài nguyên và Môi trường, UBND thị xã Thuận Thành, Sở Xây dựng, và Sở Tài nguyên và Môi trường. Các cơ quan này đã có sự buông lỏng trong công tác quản lý và giám sát, dẫn đến các vi phạm nghiêm trọng.

Từ những vi phạm được chỉ ra trong kết luận, Thanh tra tỉnh kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo Sở Nội vụ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm điểm và xử lý trách nhiệm của các cá nhân và tập thể có liên quan. UBND thị xã Thuận Thành và UBND phường Hồ cũng phải xem xét trách nhiệm của mình trong việc quản lý và giám sát các hoạt động xây dựng trái phép.

Đặc biệt, Chánh Thanh tra tỉnh Bắc Ninh đã giao Trưởng đoàn thanh tra tham mưu chuyển hồ sơ tài liệu đến Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Bắc Ninh để tiếp tục điều tra và làm rõ các dấu hiệu tội phạm liên quan đến vi phạm quy định về quản lý đất đai theo Điều 229 Bộ luật Hình sự năm 2015.