Ngày 20/3/2025, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18 năm 2017 của Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Công văn số 43, phác thảo lộ trình chi tiết cho việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy chính trị. Mục tiêu là tinh gọn, hiệu quả, kế hoạch này không chỉ dừng ở việc sáp nhập các đơn vị hành chính mà còn hướng đến cải cách thể chế, sửa đổi pháp luật và chuẩn bị nhân sự cho Đại hội XIV, với những mốc thời gian cụ thể và nhiệm vụ rõ ràng.

Gấp rút hoàn thiện đề án trình Trung ương trước 1/4

Theo Công văn số 43, các cơ quan liên quan được giao nhiệm vụ khẩn trương hoàn thiện các đề án quan trọng để trình Bộ Chính trị trước ngày 25/3, sau đó tiếp thu ý kiến để gửi Trung ương (qua Văn phòng Trung ương Đảng) trước ngày 1/4.

Đảng ủy Quốc hội phối hợp với Đảng ủy Chính phủ, Ban Tổ chức Trung ương và các đơn vị liên quan chịu trách nhiệm rà soát, sửa đổi Hiến pháp và pháp luật. Nội dung này bao gồm cả việc điều chỉnh các quy định của Đảng, đảm bảo hệ thống pháp lý đồng bộ với mô hình chính quyền mới.

Đảng ủy Chính phủ chủ trì đề án sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp. Đây là nhiệm vụ trọng tâm, nhằm loại bỏ cấp huyện, sáp nhập tỉnh và xã để giảm tầng nấc trung gian, tăng hiệu quả quản lý.

Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể Trung ương tập trung tinh gọn tổ chức, từ cấp Trung ương đến cấp xã, đảm bảo hoạt động hiệu quả hơn trong bối cảnh thay đổi hành chính.

Đảng ủy Tòa án Nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao xây dựng đề án tổ chức lại hệ thống tòa án và viện kiểm sát theo hướng không còn cấp huyện, phù hợp với mô hình mới.

Tất cả các đề án này đều phải trải qua quy trình lấy ý kiến, hoàn thiện tờ trình và báo cáo Bộ Chính trị trước ngày 25/3, sau đó chốt phiên bản cuối trước ngày 1/4. Đây là giai đoạn nước rút, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan để đảm bảo tiến độ.

Song song với việc sáp nhập hành chính, Ban Tổ chức Trung ương được giao nhiệm vụ then chốt trong việc chuẩn bị cho Hội nghị Trung ương 11 khóa XIII và Đại hội XIV. Cụ thể:

• Hoàn thiện đề án tổ chức đảng ở địa phương (cấp tỉnh và cơ sở), dự thảo Quy định thi hành Điều lệ Đảng thay thế Quy định 232, cũng như sửa đổi Chỉ thị 35 và Kết luận 118 của Bộ Chính trị về đại hội đảng các cấp.

• Xây dựng phương hướng nhân sự Đại hội XIV, rà soát quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương khóa mới, báo cáo Bộ Chính trị để trình Trung ương tại Hội nghị 11.

• Tổng hợp các đề án từ các cơ quan để báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết 18 và Kết luận 127, định hướng sắp xếp bộ máy thời gian tới.

Những nhiệm vụ này không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy mà còn đảm bảo sự lãnh đạo liên tục của Đảng trong giai đoạn chuyển đổi. Các văn kiện và nhân sự được chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ là nền tảng cho Đại hội XIV, dự kiến diễn ra vào năm 2026.

Ban Chỉ đạo T.Ư về sắp xếp, tinh gọn bộ máy ban hành Công văn số 43 về kế hoạch tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị ẢNH: GIA HÂN

Tạo đồng thuận và ổn định xã hội

Sau khi Trung ương thông qua tại Hội nghị 11, các nghị quyết liên quan sẽ được Quốc hội xem xét và phê duyệt trước ngày 30/6. Nội dung bao gồm:

• Sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, tổ chức lại Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân.

• Sửa đổi Hiến pháp 2013 và các luật liên quan để phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp.

• Thông qua nghị quyết sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã, hoàn thành việc bỏ cấp huyện.

Đây là bước quan trọng để pháp lý hóa các thay đổi, tạo cơ sở triển khai thực tế trên toàn quốc.

Sau khi Quốc hội thông qua, giai đoạn triển khai thực tế sẽ bắt đầu, với mục tiêu hoàn thành trong tháng 8/2025. Các nhiệm vụ cụ thể được phân công như sau:

Đảng ủy Chính phủ hướng dẫn các địa phương xây dựng đề án sáp nhập tỉnh, xã, bố trí cán bộ, trụ sở và xử lý tài sản. Đồng thời, rà soát văn bản pháp luật, sắp xếp lại các cơ quan như thuế, kho bạc, hải quan, bảo hiểm xã hội… để phù hợp với mô hình mới.

Đảng ủy Quốc hội chỉ đạo sửa đổi Hiến pháp và ban hành nghị quyết liên quan.

Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, hoàn thành trước 15/7.

Đảng ủy Tòa án và Viện Kiểm sát triển khai hệ thống mới ở địa phương, hoàn thành trước 30/6.

Các tỉnh ủy, thành ủy xây dựng đề án chi tiết, tổ chức đại hội đảng bộ xã/phường trước 31/8, đồng thời kiện toàn tổ chức và nhân sự cấp tỉnh sau sáp nhập.

Để đảm bảo quá trình sáp nhập diễn ra suôn sẻ, Ban Tuyên giáo - Dân vận Trung ương được giao xây dựng đề án tuyên truyền, tạo sự đồng thuận trong nhân dân. Đảng ủy Công an Trung ương sẽ tăng cường nắm bắt dư luận, đảm bảo an ninh chính trị và trật tự xã hội trước, trong và sau khi thực hiện.

Việc sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện và xây dựng chính quyền 2 cấp là bước đi đột phá nhằm giảm chi phí hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý và thúc đẩy phát triển bền vững. Tuy nhiên, quá trình này cũng đối mặt với không ít thách thức: từ việc bố trí cán bộ, sắp xếp tài sản đến đảm bảo sự đồng thuận của người dân. Với lộ trình chặt chẽ và sự phối hợp đồng bộ, Việt Nam đang cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong cải cách bộ máy, hướng tới một hệ thống chính trị tinh gọn, hiện đại.

Hành trình này không chỉ là câu chuyện của các con số hay văn bản, mà còn là nỗ lực để xây dựng một đất nước phát triển hơn, sẵn sàng cho những cột mốc quan trọng như Đại hội XIV. Đến tháng 8/2025, bức tranh hành chính mới của Việt Nam sẽ dần hiện rõ, hứa hẹn mang lại nhiều thay đổi tích cực cho tương lai./.