Tháng 12/2023, Thanh tra Chính phủ thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh (gọi tắt quy hoạch điện VII).

Theo đó, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), các ban quản lý dự án đầu tư xây dựng, các đơn vị thành viên có liên quan chịu trách nhiệm khi để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm trong quá trình thực hiện đầu tư các dự án điện nguồn điện, lưới điện truyền tải.

Khi đó, Thanh tra Chính phủ cũng đã chuyển hồ sơ 8 nội dung sang Bộ Công an để xem xét, điều tra xử lý theo quy định của pháp luật, cụ thể:

Một là, việc Bộ Công Thương phê duyệt bổ sung và tham mưu Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời với tổng công suất 13,837 MW không có căn cứ, cơ sở pháp lý về quy hoạch (không bao gồm 14 dự án với công suất 870 MW Bộ Công thương đã phê duyệt trong quy hoạch điện lực cấp tỉnh của 04 tỉnh trước năm 2016 cập nhật sang giai đoạn 2016 - 2020), trong đó phê duyệt 123 dự án với tổng công suất 8,496 MVW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016 - 2020 là nguyên nhân chính dẫn đến mất cân đối giữa nguồn và lưới, mất cân đối về cơ cấu nguồn điện, vùng miền, gây khó khăn cho công tác quản lý vận hành hệ thống điện, gây lãng phí nguồn lực xã hội... thể hiện sự buông lỏng quản lý, có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại Điều 360 Bộ Luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Hai là, việc Bộ Công Thương tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành nội dung khoản 3 Điều 5 Quyết định số 13/2020/QÐ-TTg trái với nội dung Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 31/8/2018 của Chính phủ và không đúng với nội dung kết luận, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 402/TB VPCP ngày 22/11/2019 của Văn phòng Chính phủ, làm tăng chi phí mua điện, giảm lợi nhuận của doanh nghiệp nhà nước (EVN).

Ba là, việc Bộ Công Thương tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành nội dung khoản 1 Điều 5 Quyết định số 13/2020/QÐ-TTg không đúng với nội dung kết luận, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 402/TB-VPCP ngày 22/11/2019 của Văn phòng Chính phủ, làm tăng chi phí mua điện, giảm lợi nhuận của doanh nghiệp nhà nước (EVN).

Bốn là, Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin, kèm theo tài liệu đến Bộ Công an để xem xét đối với Bộ Công Thương trong việc ban hành hướng dẫn và tham mưu ban hành cơ chế khuyến khích phát triển ĐMTMN có những sơ hở, khuyết điểm, vi phạm, dẫn đến nhiều hệ thống, cụm hệ thống ĐMTMN đã đầu tư xây dựng nhanh với công suất lớn (xấp xỉ 01 MW) trên đất nông, lâm nghiệp với diện tích lớn dưới mô hình đầu tư trang trại nuôi trồng, vi phạm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nhưng được hưởng cơ chế ưu đãi của hệ thống ĐMTMN (giá FIT 8,38 UScent/kWh, áp dụng trong 20 năm).

Năm là, việc quản lý, sử dụng đất thực hiện đầu tư xây dựng các dự án điện mặt trời, điện gió trên đất Quy hoạch dự trữ khoáng sản quốc gia/Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng titan tại tỉnh Bình Thuận.

Sáu là, việc quản lý, sử dụng đất thực hiện đầu tư xây dựng các dự án điện mặt trời chồng lấn lên quy hoąch thủy lợi thuộc Dự án Hệ thống thủy lợi Tân Mỹ tại Ninh Thuận.

Bảy là, việc quản lý, sử dụng đất thực hiện đầu tư xây dựng Dự án điện mặt trời kết hợp với nông nghiệp chồng lấn lên quy hoạch vùng tưới Hồ chứa nước Ia Mơr tại tỉnh Đắk Lắk.

Tám là, việc quản lý, sử dụng đất thực hiện đầu tư xây dựng các dự án điện gió chồng lấn lên Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng bauxit tại tỉnh Đắk Nông.

Thanh tra Chính phủ công khai kết luận thanh tra  Quy hoạch điện VII. Ảnh: PV

Mới đây, nhằm phục vụ điều tra vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Bộ Công Thương và các tỉnh, thành phố, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã yêu cầu EVN cung cấp thông tin, tài liệu về 32 dự án nhà máy điện sạch tại nhiều địa phương ở khu vực miền Trung, Tây nguyên và miền Tây Nam bộ gồm: 10 dự án điện mặt trời và 22 dự án điện gió.

Hồ sơ gồm toàn bộ hồ sơ đàm phán, ký kết hợp đồng mua bán điện; hồ sơ kiểm tra, nghiệm thu, công nhận ngày vận hành thương mại; hồ sơ kiểm định, kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất hệ thống đo đếm điện năng và kiểm tra công suất lắp đặt thực tế của các nhà máy điện.

Tại địa bàn trọng điểm về phát triển năng lượng tái tạo là tỉnh Gia Lai có đến 4 dự án thuộc diện phải cung cấp hồ sơ gồm Nhà máy điện gió Hưng Hải ở huyện Kông Chro, Nhà máy điện gió Cửu An ở thị xã An Khê, Nhà máy điện gió Ia Le 1 ở huyện Chư Pưh và Nhà máy điện gió Ia Bang 1 ở huyện Chư Prông.