Sai phạm trong việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất

Theo Kết luận 140, số lượng hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại Đắk Som gia tăng đột biến trong giai đoạn 2019 - 2021 (780 hồ sơ/780 thửa đất, chiếm 51,2% so với tổng 1.522 thửa đất trong thời kỳ 2015 - 2021); nhiều trường hợp là người ngoài tỉnh chuyển nhượng, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhiều lần, nhiều thửa đất trong hai năm 2020 -2021. Có trường hợp thực hiện 42 lần chuyển nhượng, nhận chuyển nhượng QSDĐ.

Quang cảnh khu vực hồ Tà Đùng. Nguồn ảnh: ITN

Để xảy ra các tồn tại, hạn chế trên, trách nhiệm thuộc về Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Đắk Glong và Chi cục Thuế Khu vực Gia Nghĩa - Đắk Glong theo quy định tại điểm a khoản 4 Điều 10 và khoản 1 Điều 12 Thông tư liên tịch số 88/2016/TTLT/BTC- BTNMT ngày 22/6/2016 của Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về hồ sơ và trình tự, thủ tục tiếp nhận, luân chuyển hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai của người sử dụng đất.

Trong thủ tục thực hiện cấp giấy CNQSDĐ theo Kế hoạch 437 trong thời kỳ 2015 - 2017, UBND xã Đắk Som không thành lập Hội đồng tư vấn cấp xã là không đúng quy định của UBND tỉnh. Do đó việc UBND xã Đắk Som xác nhận nguồn gốc, thời điếm sử dụng đất của các hộ, cá nhân để xét cấp giấy CNQSDĐ trên địa bàn xã không đảm bảo trình tự, thủ tục, quy định theo Kế hoạch 437. Khuyết điếm trên trách nhiệm chính thuộc về UBND xã Đắk Som thời kỳ 2015 - 2017; Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đắk Glong thời kỳ 2015 - 2017 có trách nhiệm liên quan trong việc hướng dẫn UBND xã thực hiện.

Đặc biệt, trong việc xét, cấp giấy CNQSDĐ đối với thửa đất số 39, thửa đất số 40 tờ bản đồ số 18, trình tự thủ tục xác nhận nguồn gốc, thời điếm sử dụng đất không có căn cứ, không đúng với thực tế, có dấu hiệu sửa chữa trong hồ sơ kê khai đăng ký, xác nhận; công nhận QSDĐ như: Giao đất không thu tiền sử dụng đất, cấp giấy CNQSDĐ không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng mục đích sử dụng đất, không đúng quy hoạch sử dụng đất, không đúng nguồn gốc đất do 02 thửa đất nằm trên diện tích đất quy hoạch 03 loại rừng Nhà nước đã giao cho Viện Khoa học lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên quản lý, vi phạm quy định tại điểm a khoản 1 Điều 99, khoản 2 Điều 101 Luật Đất đai năm 2013, khoản 5 Điều 19 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP; thuộc trường hợp phải thu hồi đất theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP.

Sau thời điểm ký cấp giấy CNQSDĐ 08 ngày, một số cá nhân có liên quan thuộc UBND xã Đắk Som, Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện Đắk Glong thời điểm tháng 5/2015 và bà Phan Thị Liễu - vợ ông Phạm Đặng Quang đã thực hiện thủ tục CNQSDĐ; kết quả xác minh cho thấy việc thực hiện thủ tục CNQSDĐ có biểu hiện khuất tất, hợp lý hóa hồ sơ, chữ ký... Ông Phạm Đặng Quang - Phó Chủ tịch UBND huyện Đắk Glong thời điểm tháng 5/2015 trực tiếp ký cấp lại giấy CNQSDĐ để hợp thức hóa 02 thửa đất số 39, thửa đất số 40, tờ bản đồ số 18 sang tên bà Phan Thị Liễu - vợ ông Phạm Đặng Quang và sử dụng 02 thửa đất để xây dựng Cửa hàng xăng dầu Quang Phước.

Việc làm trên gây thất thoát 1.305,3m² đất Nhà nước quản lý (1.105,3m² đất cây lâu năm, 200m² đất ở nông thôn), có yếu tố vụ lợi chuyển từ đất Nhà nước quản lý thành QSDĐ của cá nhân bả Phan Thị Liêu - vợ ông Phạm Đặng Quang để sử dụng đất xây dựng cửa hàng kinh doanh xăng dầu của Doanh nghiệp tư nhân Quang Phước do bà Phan Thị Liễu làm chủ doanh nghiệp; có dấu hiệu vi phạm các quy định của pháp luật hình sự về quản lý đất đai theo khoản 3 Điều 229 Bộ luật Hình sự 2015 và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ theo Điều 356 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Với các sai phạm trong quản lý đất đai và hợp thức hóa thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất, trách nhiệm thuộc về ông K' Tang - Chủ tịch UBND xã Đắk Som thời kỳ 2015; ông Đường Công Đức - công chức địa chính UBND xã Đắk Som thời kỳ 2015; ông Phạm Nguyên Vũ - Giám đốc Văn phòng Đăng ký QSDĐ thời kỳ 2015; ông Lê Văn Anh - viên chức Văn phòng Đăng ký QSDĐ thời kỳ 2015; ông Phạm Đặng Quang - Phó Chủ tịch UBND huyện Đắk Glong thời kỳ 2015; ông Hồ Quý Liệu - công chức tư pháp UBND xã Đắk Som thời kỳ 2015; ông La Văn Dũng - công chức địa chính UBND xã Đắk Som thời kỳ 2015. Trách nhiệm cá nhân có dấu hiệu lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ thuộc về ông Phạm Đặng Quang - Phó Chủ tịch UBND huyện Đắk - Glong thời kỳ 2015.

Sai phạm trong quản lý xây dựng

Việc quản lý, xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng khu vực xung quanh hồ Tà Đùng còn lúng túng

Trong giai đoạn 2019 - 2021, UBND huyện Đắk Glong, UBND xã Đắk Som, Phòng Tài nguyên và Môi trường thưc hiện việc quản lý đất đai, quản lý xây dựng trên địa bàn xã Đắk Som, nhất là khu vực xung quanh hồ Tà Đùng còn hạn chế, chưa chặt chẽ, còn lúng túng; nhiều trường hơp cá nhân, hộ dân xây dựng công trình trái phép, sử dụng đất không đúng mục đích, san ủi đất trái phép... nhưng chưa được xử lý kịp thời, nghiêm minh.

Năm 2020 UBND huyện Đắk Glong ban hành 07 quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên việc xử phạt vi phạm hành chính về đất đai của UBND huyện Đắk Glong không quyết liệt, không đôn đốc, không cưỡng chế việc chấp hành xử phạt vi phạm hành chính của các đối tượng vi phạm theo quy định tại khoản l Điều 86 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012. Tất cả các trường hợp bị xử phạt vi phạm hành chính (07/07 trường hợp) chưa chấp hành nộp số tiền 137,5 triệu đồng; chưa khắc phục hậu quả tháo dỡ công trình, khôi phục hiện trạng nhưng UBND huyện Đắk Glong chưa thực hiện biện pháp cưỡng chế.

Các khuyết điểm trên có một phần nguyên nhân là do đa số các trường hợp vi phạm là công trình kinh doanh dịch vụ du lịch xung quanh hồ Tà Đùng, phục vụ và thu hút khách du lịch đến địa phương. Tuy nhiên trên địa bàn xã Đắk Som chưa có quy hoạch, phương án quản lý về dịch vụ, du lịch, nên việc xử lý các trường hợp vi phạm còn lúng túng.

Để xảy ra các hạn chế, khuyết điểm trên, trách nhiệm trong quản lý nhà nước thuộc về UBND huyện Đắk Glong trong giai đoạn 2018 - 2021; trong đó trách nhiệm người đứng đầu thuộc về các Chủ tịch UBND huyện: Ông Vũ Tá Long, ông Trần Nam Thuần; trách nhiệm Phó Chủ tịch UBND huyện phụ trách lĩnh vực đất đai thời kỳ 2018 - 2021: Ông Nguyễn Văn Hợp; trách nhiệm tham mưu thuộc về Phòng Tài nguyên và Môi trường thời kỳ 2018 - 2021; trách nhiệm cả nhân thuộc về các Trưởng phòng thời kỳ 2018 - 2021: Ông Phạm Hồng Thái, ông Phạm Đức Anh.

Ngoài ra, giai đoạn 2018 - 2021, UBND xã Đắk Som đã thực hiện kiểm tra, cơ bản phát hiện, lập biên bản vi phạm hành chính kịp thời các trường hợp vi phạm về đất đai, xây dựng; đã chuyển hồ sơ đến UBND huyện xử lý 11 trường hợp thuộc thẩm quyền xử phạt; ban hành 42 quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định cưỡng chế khắc phục hậu quả thuộc thấm quyền của UBND xã.

Tuy nhiên, việc đôn đốc thực hiện các quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định cưỡng chế khắc phục hậu quả còn hạn chế; 22 trường hợp đã chấp hành quyết định xử phạt với số tiền 62.623.750 đồng/98.500.000 đồng (63,58%); các trường hợp chưa chấp hành với số tiền 28.500.000 đồng; trong 26 trường hợp phải khắc phục hậu quả, chỉ có 04 trường hợp đã thực hiện, còn lại hầu hết chưa thực hiện nhưng UBND xã Đắk Som chưa có biện pháp cưỡng chế thực hiện.

Đối với những hạn chế, khuyết điểm trên, trách nhiệm thuộc về UBND xã Đắk Som giai đoạn 2018 - 2021; trách nhiệm người đứng đầu thuộc vể Chủ tịch UBND xã thời kỳ 2018 - 2021: Ông Hoàng Huy Tùng, ông Bùi Ngọc Tân; trách nhiệm Phó Chủ tịch UBND xã phụ trách lĩnh vực đất đai thời kỳ 2018 - 2021 là ông Phan Đình Mạo.

Việc cấp phép, quản lý cấp phép xây dựng thiếu chặt chẽ

Theo nội dung Công văn số 273/UBND-KT-HT ngày 09/7/2015, UBND huyện Đắk Glong đồng ý cho Doanh nghiệp tư nhân Quang Phước được mở điểm kinh doanh xăng dầu tại thôn 4, xã Đắk Som, huyện Đắk Glong, nhưng chưa nêu cụ thể vị trí và mặt bằng chấp thuận cho mở cửa hàng bán lẻ xăng dầu.

Khi tham mưu UBND huyện Đắk Glong cấp Giấy phép xây dựng công trình cửa hàng kinh doanh xăng dầu cho Doanh nghiệp tư nhân Quang Phước, Phòng Kinh tế Hạ tầng huyện Đắk Glong đã xác định vị trí xây dựng công trình tại thửa đất số 39, tờ bản đồ số 18 thuộc thôn 4, xã Đắk Som, huyện Đắk Glong khi chưa làm rõ hoặc xin ý kiến chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về vị trí, mặt bằng xây dựng công trình theo quy định tại Điều 92 Luật Xây dựng năm 2014. Do đó, với trách nhiệm tham mưu quản lý về quy hoạch xây dựng, Phòng Kinh tế Hạ tầng chịu trách nhiệm trong việc cấp phép xây dựng công trình trên đất quy hoạch 03 loại rừng của tổ chức quản lý, còn trách nhiệm quản lý thuộc về UBND huyện Đắk Glong thời kỳ 2015.

Tồn tại nhiều trường hợp xây dựng trái phép, sử dụng đất sai mục đích xung quanh khu vực hồ Tà Đùng và trung tâm xã Đắk Som

Qua xác minh 129 trường hợp sử dụng đất khu vực hồ Tà Đùng và trung tâm xã Đắk Som với tổng diện tích nhà, công trình trên đất là 27.509,92m², có 78 trường hợp có đủ thông tin về đất đai, quy hoạch. Trong 80 trường hợp có đủ thông tin, thì có 56 trường hợp vi phạm xây nhà trái phép trên đất nông nghiệp, xây nhà vượt diện tích đất ở với tổng diện tích 11.581,6m²; 01 trường hợp san ủi, làm đường trái phép với diện tích 0,153ha trên đất quy hoạch 03 loại rừng UBND xã quản lý.

Hành vi sử dụng đất sai mục đích, xây dựng nhà, công trình trái phép nói trên của các hộ dân vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 6 Điều 12 Luật Đất đai năm 2013 thuộc trường hợp phải phá dỡ theo khoản 4 Điều 92 Luật Nhà ở năm 2014; khoản 2 khoản 4 Điều 10; khoản 2, khoản 4, Điều 11 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.

Tính riêng đối với 46 hộ dân đang sử dụng đất đã được cấp giấy CNQSDĐ dọc QL28 đoạn đi qua xã Đắk Som, khu vực xung quanh hồ Tà Đùng có vi phạm sử dụng đất sai mục đích, không xin phép chuyển mục đích sử dụng đất với diện tích 10,144,98m² tương đương số tiền sử dụng đất ở, sử dụng đất kinh doanh thương mại tạm tính theo đơn giá đất UBND tỉnh ban hành là 3.118.416.520đ; trong đó 41 hộ làm nhà ở tạm tính 2.608.938.400đ; 05 hộ xây dựng cơ sở kinh doanh thương mại tạm tính 509.478.120đ.

Một số công trình nhằm mục đích kinh doanh du lịch, lưu trú, homestay, nhà hàng xung quanh khu vực hồ Tà Đùng từ năm 2018 đến năm 2021 xây dựng trên đất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích sử dụng, không có giấy phép xây dựng (không thuộc trường hợp miễn giấy phép xây dựng theo khoản 2, Điều 89 Luật Xây dựng năm 2014) nhưng chưa được xử lý triệt để, vẫn tồn tại vi phạm.

Qua xác minh 21 trường hợp san lấp mặt bằng khu vực xung quanh hồ Tà Đùng với tổng diện tích đất 64.110,7m² với tổng diện tích san lấp là 57.318,2m², có 11 trường hợp có đủ thông tin về đất đai với diện tích 52.533,8m². 11/11 trường hợp có đủ thông tin đều vi phạm san lấp đất trái phép với diện tích vi phạm 45.741,3m².

Có thể nói, việc sử dụng đất sai mục đích và vi phạm trong xây dựng, san lấp trái phép nêu trên, trách nhiệm thuộc về các hộ dân, cơ sở kinh doanh theo quy định tại khoản 7 Điều 170 Luật Đất đai năm 2013.

Tuy nhiên, để xảy ra những vi phạm lớn trong một thời gian đó, Thanh tra tỉnh Đắk Nông đã chỉ rõ trách nhiệm trong quản lý, kiểm tra, xử lý vi phạm thuộc về UBND xã Đắk Som giai đoạn 2018 - 2021; trong đó trách nhiệm cá nhân thuộc về Chủ tịch UBND xã, Phó Chủ tịch UBND xã, phụ trách lĩnh vực đất đai và công chức địa chính - xây dựng các thời kỳ từ 2018 - 2021 theo Điều 208 Luật Đất đai năm 2013. Trách nhiệm trong quản lý đất đai, quản lý xây dựng thuộc về UBND huyện Đắk Glong thời kỳ 2018 - 2021; trách nhiệm trong việc tham mưu quản lý thuộc về Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Kinh tế Hạ tầng huyện Đắk Glong thời kỳ 2018 - 2021.

(còn nữa)