Mục đích sửa đổi bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật 

Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Thanh tra Chính phủ đã tổ chức thanh tra chuyên đề quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng.

Mục đích là phát hiện những sơ hở, bất cập, khuyết điểm, vi phạm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong công tác quản lý về quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng và xác định trách nhiệm của từng cấp, từng cơ quan có gắn với trách nhiệm cá nhân để có biện pháp chấn chỉnh quản lý; xử lý nghiêm các vi phạm.

Sau thanh tra, sẽ kiến nghị các cơ quan chức năng sửa đổi, bổ sung những bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật về quy hoạch.

Tháng 11/2023, Thanh tra Chính phủ đã công bố Quyết định của Tổng Thanh tra Chính phủ về thanh tra trách nhiệm quản lý nhà nước về quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng của Bộ Xây dựng và UBND TP Hồ Chí Minh.

Cùng với công tác quản lý, sử dụng đất đai, quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng của UBND TP Hải Phòng cũng đang được Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra trực tiếp từ tháng 12/2023.

Trong khi đó, thực hiện hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ, từ ngày 20/10 đến 21/12/2023, Thanh tra tỉnh Điện Biên đã tiến hành thanh tra chuyên đề này tại Sở Xây dựng, UBND TP Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên giai đoạn năm 2015 - 2022.

Theo ghi nhận của Thanh tra tỉnh, quy hoạch trên địa bàn đã được tổ chức công bố công khai để các tổ chức, cá nhân tham gia, giám sát việc thực hiện quy hoạch và triển khai các dự án đầu tư; qua đó nâng cao minh bạch, thu hút đầu tư khai thác hiệu quả quỹ đất để tạo nguồn vốn đầu tư phát triển hạ tầng, chỉnh trang và phát triển đô thị.

Đáng chú ý, công tác kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm liên quan đến quy hoạch xây dựng được quan tâm, kịp thời chấn chỉnh, xử lý các tồn tại, hạn chế trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện quy hoạch xây dựng và trả lời kịp thời những nội dung kiến nghị, phản ánh của người dân.

Thanh tra tỉnh cũng kiến nghị Sở Xây dựng và các địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch xây dựng, việc cấp phép, gia hạn giấy phép xây dựng. Ảnh: TTT

Hạn chế trong quy hoạch dẫn đến nhiều dự án chậm triển khai

Bên cạnh những mặt làm được, Kết luận thanh tra cũng đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng như: Tỷ lệ phủ kín quy hoạch chung còn thấp so với diện tích đất xây dựng, nhiều quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết chưa được triển khai dẫn đến nhiều dự án còn chậm triển khai, ảnh hưởng đến sự, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; chất lượng các đồ án quy hoạch chưa cao, chất lượng đô thị còn thấp, tốc độ đô thị hóa chậm.

Sở Xây dựng chưa kịp thời tham mưu UBND tỉnh ban hành quy định về cấp Giấy phép xây dựng tạm và có thời hạn; tham mưu văn bản có nội dung không đảm bảo quy định; chưa kịp thời đôn đốc việc rà soát, đánh giá việc thực hiện quy chế quản lý kiến trúc, rà soát quy hoạch; thanh toán chi phí lập đồ án quy hoạch không có căn cứ.

Một số nội dung trong việc lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch chưa đảm bảo quy định như: Thời gian phê duyệt nhiệm vụ và thời gian lập đồ án quy hoạch còn chậm, lập quy hoạch ngoài ranh giới; không đúng tỷ lệ bản vẽ, bản vẽ không thống nhất; không thành lập hội đồng thẩm định quy hoạch, không có ý kiến của cộng đồng dân cư về nhiệm vụ quy hoạch đô thị; lập điều chỉnh quy hoạch chưa đủ hồ sơ thể hiện theo quy định; yêu cầu về hồ sơ sản phẩm quy hoạch thiếu thành phần bản vẽ.

Thuyết minh nhiệm vụ chưa sắp xếp đảm bảo, tính toán chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật chưa phù hợp, thống nhất, đầy đủ; không xây dựng báo cáo về nội dung và kế hoạch điều chỉnh, hồ sơ còn nhầm lẫn...

Việc điều chỉnh có sự nhầm lẫn giữa điều chỉnh tổng thể và điều chỉnh cục bộ; điều chỉnh hoán đổi chưa phù hợp, quy mô dân số còn thiếu thuyết minh, tính toán, viện dẫn nguyên nhân, lý do giảm.

Nội dung báo cáo thẩm định nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chi tiết chưa đảm bảo, chưa có ý kiến điều chỉnh bất cập, tồn tại trong thuyết minh điều chỉnh trước khi trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. 

Cơ quan thẩm định nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chưa có ý kiến báo cáo UBND tỉnh về sự bất cập trong lập quy hoạch chi tiết tại khu vực chưa có phê duyệt quy hoạch phân khu; thẩm định tính toán hệ số sử dụng đất chưa phù hợp tương ứng với chiều cao tối đa và mật độ xây dựng.

Lập bản đồ sơ đồ vị trí và giới hạn khu đất không đúng tỷ lệ; thuyết minh đồ án quy hoạch không có dự kiến sơ bộ về tổng mức đầu tư, đề xuất giải pháp về nguồn vốn và tổ chức thực hiện; việc lập nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chi tiết còn chưa đầy đủ như các phụ lục kèm theo thuyết minh, kèm theo văn bản pháp lý liên quan, quy mô dân số dự kiến…

Từ đó, Thanh tra tỉnh kiến nghị Giám đốc Sở Xây dựng, Chủ tịch UBND TP Điện Biên Phủ, huyện Điện Biên kiểm điểm, xác định trách nhiệm cá nhân đối với các hạn chế, khuyết điểm nêu trên và xây dựng các giải pháp chấn chỉnh khắc phục các tồn tại, hạn chế qua thanh tra.

Một số kiến nghị để phù hợp với địa phương trong triển khai quy hoạch

Liên quan đến nhóm giải pháp về quy định pháp luật, Thanh tra tỉnh Điện Biên kiến nghị Thanh tra Chính phủ tổng hợp báo cáo và kiến nghị Chính phủ quy định cụ thể nội dung, điều kiện về tiếp nhận nguồn vốn tài trợ lập quy hoạch xây dựng. 

Nghiên cứu điều chỉnh phù hợp về thời hạn của quy hoạch giữa Luật Quy hoạch đô thị năm 2009, Luật Xây dựng năm 2014 và Luật Quy hoạch năm 2017 nhằm đảm bảo thời hạn của quy hoạch cấp dưới phải tuân thủ và phù hợp với quy hoạch cấp trên; thời gian lấy ý kiến trong Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 và thời gian lập thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ và đồ án quy hoạch đô thị trong Nghị định 37/2010/NĐ-CP.

Đồng thời, kiến nghị với Bộ Xây dựng nghiên cứu rà soát, bổ sung định mức chi phí lập đồ án, nhiệm vụ quy hoạch phân khu đô thị (tỷ tệ 1/5.000) trong Thông tư số 20/2019/TT-BXD ngày 31/12/2019 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng hướng dẫn xác định, quản lý chi phí quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị.

Liên quan đến Thông tư số 20/2019/TT-BXD , từ thực tiễn thanh tra chuyên đề trên địa bàn, Thanh tra tỉnh Bắc Kạn cũng kiến nghị Thanh tra Chính phủ có ý kiến về quy định còn bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn nhằm tạo thuận lợi cho quá trình triển khai thực hiện tại cơ sở khi triển khai một số dự án quy mô nhỏ hơn định mức.

Đơn cử như khi thực hiện dự án trường học với quy mô khoảng 1 ha nhưng phải xác lập chi phí tương đương với quy mô gần 5 ha, gây ảnh hưởng đến tổng mức đầu tư, nguồn vốn ngân sách bố trí cho dự án./.