Dự án Trung ương, địa phương vi phạm

Ngày 4/6/2020, Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt Danh mục đặt hàng các Dự án thuộc Chương trình nông thôn miền núi do Trung ương quản lý, bắt đầu thực hiện từ năm 2021. 

Trong đó, có Dự án “Ứng dụng công nghệ nuôi tiên tiến, hiện đại trong nuôi lợn sinh sản và thương phẩm 4 máu trên địa bàn tỉnh Bắc Giang” do UBND tỉnh Bắc Giang đề xuất đặt hàng vào tháng 3/2020.

Ngày 25/4/2022, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh ký hợp đồng thực hiện Dự án với Công ty TNHH Anh An Phú Việt Nam (viết tắt là Công ty) do ông Nguyễn Xuân Hiên làm Giám đốc với kinh phí 15 tỷ đồng.

Ngày 7/8/2023, Chánh Thanh tra tỉnh quyết định thanh tra toàn diện dự án chăn nuôi tại huyện Lục Nam của Công ty sau chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh.

Ngày 10/8/2023, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đề nghị Công ty tạm dừng thưc hiện Dự án.

Ngày 22/1/2024, hợp đồng thực hiện Dự án được chấm dứt theo quyết định của Sở Khoa học và Công nghệ Bắc Giang.

Qua thanh tra, việc chấp hành chính sách pháp luật về đất đai, bảo vệ môi trường; về đầu tư; về xây dựng và việc hỗ trợ kinh phí từ nguồn vốn khoa học công nghệ, Đoàn thanh tra phát hiện loạt sai phạm như: Tự ý xây dựng trên đất rừng trồng sản xuất; thực hiện dự án khi chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký, chấp thuận chủ trương đầu tư; xây dựng công trình kiên cố khi chưa được cấp phép…

Thời gian triển khai trên thực tế đến khi kết thúc "trên giấy" của dự án chỉ kéo dài chưa đầy 2 năm. Đồ họa: Thái Minh

Đã chậm, còn "vênh"!

Tài liệu do cơ quan thanh tra thu thập được thể hiện, ngay từ tháng 1/2022, UBND xã Tiên Nha đã phát hiện ông Nguyễn Xuân Hiên san gạt diện tích 15 nghìn m2 đất rừng sản xuất. Tuy nhiên, một tài liệu có nguồn từ UBND huyện Lục Nam lại ghi nhận, tháng 7/2022, Công ty Anh An Phú mới bắt đầu xây dựng trang trại và công trình phụ trợ phục vụ chăn nuôi lợn trên diện tích khoảng 15 nghìn m2 đất rừng thuộc xã Tiên Nha bằng việc tự ý chuyển mục đích sang đất nông nghiệp khác. 

Khu đất rừng này được do cá nhân ông Nguyễn Xuân Hiên và bà  Nguyễn Thị T (ở Đặng Xá, Gia Lâm, Hà Nội) nhận chuyển nhượng từ 3 hộ dân.

Ngoài ra, Công ty này còn lấn gần 500 m2 đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích do UBND xã Tiên Nha quản lý bằng cách chuyển dịch mốc giới, ranh giới thửa đất.

Thời điểm tháng 7/2023, Công ty hoạt động chăn nuôi khoảng 1.200 con lợn thịt và hàng trăm con lợn gây nái nhưng không có Giấy phép môi trường do UBND huyện cấp theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

Sâu chuỗi các thông tin nêu trên, vụ việc đang có sự "vênh" nhau về các mốc thời gian xã phát hiện và huyện phát hiện việc cá nhân san gạt hàng chục nghìn m2 đất, đồng thời có độ "vênh" giữa việc phát hiện vi phạm (năm 2022) và xử lý vi phạm (năm 2023).

Theo Thanh tra tỉnh Bắc Giang, những thiếu sót, tồn tại tại dự án này bắt nguồn từ những nguyên nhân sau:

Một là, Đảng ủy, UBND xã Tiên Nha đã phát hiện hành vi vi phạm của ông Nguyễn Xuân Hiện từ tháng 1/2022, song không ngăn chặn, xử lý triệt để, buông lỏng quản lý để Công ty thực hiện hành vi vi phạm trong thời gian dài.

Hai là, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bắc Giang khi tham gia ý kiến điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 huyện Lục Nam; thẩm định hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030 gửi Sở Tài nguyên và Môi trường đã không đề nghị đưa ra khỏi quy hoạch, loại bỏ khu vực hố Dồi, thôn Cẩm Nang, xã Tiên Nha, huyện Lục Nam (khu vực Công ty Anh An Phú đề xuất làm thủ tục lập quy hoạch sử dụng đất từ đất rừng sản xuất sang đất nông nghiệp khác - PV)

Ba là, UBND huyện Lục Nam, các cơ quan chuyên môn của huyện thiếu kiểm tra, giám sát, không phát hiện sai phạm và chỉ đến khi Sở Kế hoạch và Đầu tư tổ chức lấy ý kiến về dự án mới phát hiện hành vi vi phạm.

Hợp đồng thực hiện dự án bị chấm dứt; công trình xây dựng tháo dỡ; kinh phí triển khai dự án phải hoàn trả; tiền phạt vi phạm hành chính đã nộp…là những hậu quả mà doanh nghiệp này phải gánh chịu.

Theo Kết luận thanh tra, trách nhiệm để xảy ra các tồn tại, vi phạm thuộc về Công ty và trực tiếp là cá nhân ông Nguyễn Xuân Hiên - Giám đốc, người đại diện theo pháp luật.

Thanh tra tỉnh Bắc Giang ghi nhận Giám đốc Công ty này đã tích cực phối hợp trong quá trình thanh tra, kiểm tra; nộp đầy đủ tiền phạt đối với các quyết định đã ban hành; dừng các hành vi vi phạm và “đang chấp hành biện pháp khắc phục hậu quả khôi phục tình trạng ban đầu của thửa đất”.

Pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường đã quy định rất rõ trách nhiệm quản lý của các cấp ngành liên quan; hành vi vi phạm không quá tinh vi, thậm chí đã được phát hiện từ rất sớm nhưng không được ngăn chặn, xử lý triệt để, thậm chí buông lỏng quản lý đã dẫn đến rất nhiều hệ lụy.

Ngoài doanh nghiệp, các tập thể, cá nhân từ cấp xã, cấp huyện đến cấp tỉnh có liên quan chịu trách nhiệm đến đâu, sẽ bị xử lý ra sao khi được kết luận là thiếu kiểm tra, giám sát, không kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi vi phạm?

Tạp chí điện tử Thanh tra tiếp tục trao đổi thông tin liên quan việc thực hiện Kết luận thanh tra./.