Kỷ nguyên mới - cơ hội và thách thức

Thứ nhất, về đổi số và Cách mạng công nghiệp 4.0

Một trong những đặc điểm nổi bật của Kỷ nguyên mới là sự phát triển vượt bậc của công nghệ số và sự bùng nổ của cách mạng công nghiệp 4.0. Công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), blockchain và tự động hóa đang thay đổi cách thức vận hành của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp Việt Nam đang phải thích nghi với những thay đổi này để không bị tụt hậu trên thị trường toàn cầu.

Chuyển đổi số mang lại nhiều lợi thế cho doanh nghiệp, như tăng năng suất, giảm chi phí và tối ưu hóa quy trình quản lý. Các công nghệ hiện đại giúp các doanh nghiệp tiếp cận với nhiều nguồn dữ liệu hơn, từ đó đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn. Điều này đặc biệt hữu ích trong quản lý chuỗi cung ứng, dịch vụ khách hàng và nghiên cứu phát triển sản phẩm.

Ảnh minh họa. Nguồn: ITN

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã thành công trong việc ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý. Ví dụ, VinFast, thương hiệu ô tô của Vingroup, đã sử dụng các công nghệ tiên tiến như robot và trí tuệ nhân tạo trong nhà máy sản xuất tại Hải Phòng. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng suất lao động mà còn rút ngắn thời gian sản xuất và đảm bảo chất lượng cao hơn cho sản phẩm.

Mặc dù vậy, quá trình chuyển đổi số đòi hỏi các doanh nhân và doanh nghiệp phải đầu tư lớn vào công nghệ, hạ tầng và đào tạo nguồn nhân lực. Thực tế cho thấy các cơ sở sản xuất nông sản tại vùng đồng bằng sông Cửu Long thường thiếu khả năng ứng dụng công nghệ để nâng cao năng suất và kết nối với thị trường trực tuyến. Việc tiếp cận vốn và kỹ thuật công nghệ cao trở thành một thách thức lớn đối với họ trong thời đại chuyển đổi số.

Thứ hai, về toàn cầu hóa và cạnh tranh quốc tế

Toàn cầu hóa là một xu thế không thể đảo ngược trong Kỷ nguyên mới. Các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ cạnh tranh trong nước mà còn phải đối mặt với các đối thủ quốc tế khi tham gia vào thị trường toàn cầu.

Toàn cầu hóa tạo ra các cơ hội lớn cho doanh nhân và doanh nghiệp Việt Nam. Các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là các FTA thế hệ mới như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) hay Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA), mở ra cánh cửa rộng lớn để các doanh nghiệp tiếp cận thị trường quốc tế, tăng trưởng xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài.

Một số doanh nghiệp Việt Nam đã nắm bắt cơ hội từ toàn cầu hóa để phát triển ra thị trường quốc tế. Ví dụ, Công ty cổ phần sữa Việt Nam (Vinamilk) đã xuất khẩu sản phẩm sang hơn 50 quốc gia trên thế giới, bao gồm các thị trường lớn như Hoa Kỳ, Nhật Bản và Trung Đông. Vinamilk tận dụng các hiệp định thương mại tự do để giảm thuế xuất khẩu và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải nâng cao năng lực cạnh tranh về chất lượng sản phẩm, dịch vụ và năng lực quản trị. Các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, lao động và sở hữu trí tuệ cũng là những rào cản mà các doanh nghiệp Việt Nam cần vượt qua. Để tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh toàn cầu, doanh nhân Việt Nam phải có tầm nhìn chiến lược và khả năng thích nghi linh hoạt với các biến động của thị trường quốc tế.

Thứ ba, sự thay đổi trong hành vi và nhu cầu của khách hàng

Trong kỷ nguyên số, hành vi và nhu cầu của khách hàng đã có sự thay đổi đáng kể. Khách hàng ngày càng trở nên thông thái hơn, yêu cầu cao hơn về chất lượng sản phẩm và dịch vụ, đồng thời đòi hỏi sự tiện lợi và cá nhân hóa trong quá trình mua sắm.

Các doanh nghiệp có thể sử dụng công nghệ để nghiên cứu và phân tích dữ liệu khách hàng, từ đó tạo ra những trải nghiệm mua sắm tốt hơn, đáp ứng đúng nhu cầu và mong muốn của từng nhóm khách hàng. Tiki và Shopee là hai trong số các sàn thương mại điện tử lớn nhất tại Việt Nam, cho phép người tiêu dùng mua sắm trực tuyến một cách tiện lợi. Sự phát triển của các nền tảng này giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thị trường rộng lớn và mở rộng quy mô kinh doanh một cách nhanh chóng.

Sự thay đổi nhanh chóng của hành vi tiêu dùng đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng cập nhật và đổi mới. Các doanh nghiệp này phải đối mặt với áp lực lớn trong việc cải thiện trải nghiệm khách hàng và xây dựng hệ thống thương mại điện tử hiệu quả.

Thứ tư, tăng cường trách nhiệm xã hội và phát triển bền vững

Một xu thế nổi bật trong Kỷ nguyên mới là việc chú trọng đến trách nhiệm xã hội và phát triển bền vững. Khách hàng và đối tác quốc tế ngày càng quan tâm đến những doanh nghiệp có trách nhiệm với môi trường, xã hội và tuân thủ các chuẩn mực đạo đức.

Doanh nhân Việt Nam có thể tận dụng xu hướng này để xây dựng hình ảnh doanh nghiệp thân thiện với môi trường, có trách nhiệm với cộng đồng, từ đó tạo ra sự khác biệt và lòng tin từ khách hàng.

Thực tế cho thấy, TH True Milk đã đầu tư mạnh vào công nghệ nông nghiệp hữu cơ và các giải pháp bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất sữa. TH True Milk đã xây dựng mô hình trang trại chăn nuôi không kháng sinh, không sử dụng hormone tăng trưởng và cam kết bảo vệ sức khỏe cộng đồng, qua đó tạo dựng được niềm tin từ người tiêu dùng.

Mặc dù vậy, việc thực hiện các cam kết về phát triển bền vững đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư lớn vào công nghệ và quy trình sản xuất mới, đồng thời cần thay đổi cách quản lý và văn hóa doanh nghiệp. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có thể đầu tư vào các giải pháp phát triển bền vững do chi phí cao.

Ví dụ, các doanh nghiệp trong ngành khai thác khoáng sản tại Việt Nam đối mặt với khó khăn lớn khi phải đáp ứng các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường. Quá trình tái cấu trúc sản xuất để đáp ứng các yêu cầu này đòi hỏi sự đầu tư lớn về tài chính và công nghệ, điều mà không phải doanh nghiệp nào cũng có khả năng thực hiện.

Thứ năm, sự nổi lên của các mô hình kinh doanh mới

Kỷ nguyên mới cũng chứng kiến sự bùng nổ của các mô hình kinh doanh mới như nền kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn, và các dịch vụ trực tuyến. Các doanh nhân Việt Nam đang phải đối mặt với việc đổi mới mô hình kinh doanh để phù hợp với xu thế này.

Những mô hình kinh doanh mới như Uber, Grab, Airbnb hay các dịch vụ giao hàng trực tuyến đang mở ra những cơ hội mới cho doanh nhân khởi nghiệp. Ví dụ, Grab, một ứng dụng gọi xe và giao hàng, đã phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam nhờ vào mô hình kinh tế chia sẻ. Grab không chỉ tạo ra công ăn việc làm cho hàng ngàn tài xế và người giao hàng, mà còn mang đến cho người tiêu dùng các dịch vụ tiện lợi trong việc di chuyển và mua sắm.

Song, các mô hình kinh doanh mới thường đòi hỏi sự linh hoạt và sáng tạo, trong khi các doanh nghiệp truyền thống đôi khi khó thích nghi với những thay đổi này. Ví dụ, ngành taxi truyền thống tại Việt Nam đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ sự xuất hiện của các dịch vụ gọi xe công nghệ như Grab và Be. Để duy trì hoạt động, các hãng taxi truyền thống buộc phải cải tiến mô hình hoạt động, áp dụng công nghệ để cạnh tranh với các ứng dụng gọi xe hiện đại, nhưng quá trình này không hề đơn giản và đòi hỏi sự đầu tư lớn.

Trách nhiệm của doanh nhân và doanh nghiệp

Trong kỷ nguyên mới, đội ngũ doanh nhân và các doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước những thời cơ lớn để phát triển nhưng đồng thời cũng đối mặt với không ít thách thức. Điều này đặt ra những trách nhiệm quan trọng đối với doanh nhân và doanh nghiệp Việt Nam trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo và bảo vệ lợi ích quốc gia.

Một là, trách nhiệm đối với việc nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu

Kỷ nguyên toàn cầu hóa làm tăng sức ép cạnh tranh. Các doanh nghiệp Việt Nam cần không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ để cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Doanh nhân cần chủ động học hỏi, cập nhật công nghệ và tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời đẩy mạnh việc xây dựng thương hiệu Việt trên trường quốc tế.

Để nâng cao năng lực cạnh tranh, các doanh nghiệp cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), áp dụng công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và tự động hóa. Các doanh nghiệp cũng cần xây dựng chiến lược quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế (ISO, HACCP, etc.), đồng thời phát triển nguồn nhân lực có tay nghề cao thông qua các chương trình đào tạo và hợp tác quốc tế.

Thứ hai, trách nhiệm về chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu đối với mọi doanh nghiệp. Các doanh nhân Việt Nam phải chủ động trong việc ứng dụng công nghệ số để tối ưu hóa quy trình sản xuất, quản lý và chăm sóc khách hàng. Chuyển đổi số không chỉ là một cơ hội phát triển mà còn là trách nhiệm để đảm bảo doanh nghiệp không bị tụt hậu trước sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế số toàn cầu.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng nên đầu tư vào bảo mật thông tin và dữ liệu để bảo vệ quyền lợi của khách hàng và tránh rủi ro về an ninh mạng.

Thứ ba, trách nhiệm đối với phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội

Trong kỷ nguyên mới, khách hàng và đối tác quốc tế ngày càng quan tâm đến các vấn đề phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội. Doanh nhân và doanh nghiệp Việt Nam phải có trách nhiệm không chỉ với lợi nhuận mà còn với môi trường, xã hội và cộng đồng.

Doanh nghiệp cần áp dụng các giải pháp sản xuất sạch, tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu phát thải và tối ưu hóa việc sử dụng nguyên liệu. Các doanh nghiệp có thể tham gia vào các sáng kiến xanh như trồng rừng, sử dụng năng lượng tái tạo và phát triển các sản phẩm thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên tích cực tham gia các hoạt động từ thiện và hỗ trợ cộng đồng để xây dựng hình ảnh doanh nghiệp có trách nhiệm với xã hội.

Thứ tư, trách nhiệm về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Nguồn nhân lực là yếu tố then chốt để doanh nghiệp có thể phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới. Doanh nhân và doanh nghiệp Việt Nam cần có trách nhiệm trong việc phát triển đội ngũ lao động có kỹ năng, chuyên môn cao, sẵn sàng ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thứ năm, trách nhiệm trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Khách hàng ngày càng trở nên thông thái hơn và yêu cầu cao hơn về chất lượng sản phẩm, dịch vụ cũng như tính minh bạch trong quy trình kinh doanh. Doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng các quy trình kiểm soát chất lượng chặt chẽ, từ khâu nguyên liệu đến sản phẩm cuối cùng.

Đồng thời, cần cung cấp thông tin minh bạch về nguồn gốc sản phẩm, quy trình sản xuất và cam kết bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Doanh nghiệp cũng nên có chính sách hỗ trợ khách hàng sau bán hàng, đảm bảo sự hài lòng và tin tưởng từ người tiêu dùng.

Trong kỷ nguyên mới, doanh nhân và doanh nghiệp Việt Nam phải đảm nhận vai trò không chỉ là người tạo ra lợi nhuận mà còn là những người dẫn dắt sự phát triển của nền kinh tế, bảo vệ môi trường và đóng góp cho xã hội.

Để thực hiện tốt những trách nhiệm này, doanh nhân cần có tầm nhìn chiến lược, khả năng thích nghi và sự quyết tâm không ngừng đổi mới. Các giải pháp cụ thể như đầu tư vào chuyển đổi số, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển nguồn nhân lực và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là những bước đi thiết yếu để doanh nghiệp Việt Nam phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới./.