Thứ hai, 13/03/2023 - 09:53 (GMT+7)
(ThanhtraVietNam) - Dòng vốn trung và dài hạn bị tắc nghẽn, dự án đầu tư mới không thể triển khai, doanh nghiệp cạn thanh khoản và gặp khó trong kế hoạch trả nợ. Cần thiết phải khơi thông điểm nghẽn của các kênh vốn cổ phiếu - tín dụng - bảo hiểm để nhu cầu vốn của doanh nghiệp không tập trung về tín dụng ngân hàng như những năm trước đây.
Thị trường trái phiếu giảm tỷ trọng từ 17 - 18% xuống 12,5%; thị trường cổ phiếu giảm từ 24 - 25% xuống 22%
Trong những năm gần đây, thị trường cổ phiếu và đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc, phát triển nhanh cả về chiều rộng và chiều sâu, quy mô, sản phẩm và thanh khoản; đã huy động được nguồn lực tài chính cho doanh nghiệp sản xuất, đầu tư, kinh doanh bên kênh cung ứng vốn truyền thống từ tín dụng ngân hàng.
Số liệu của Bộ Tài chính cho thấy, quy mô thị trường vốn tăng trưởng bình quân 28,5%/năm giai đoạn 2016 - 2021, đạt 134,5% GDP vào cuối năm 2021, gấp 3,5 lần so với năm 2015. Trong đó, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu tương đương 93,8% GDP; quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp là 14,2% GDP.
Năm 2022, thị trường vốn “rung lắc” và hàng loạt các sai phạm bị phát giác trong năm đã lộ diện các lỗ hổng pháp lý và nhiều kiểu biến tướng của các kênh huy động vốn này. Kết thúc một năm, làn sóng bán tháo đẩy chỉ số VN-Index sụt giảm 34%. Kênh trái phiếu doanh nghiệp cũng chứng kiến xu hướng mua lại ồ ạt, tăng 37,8% so với cùng kỳ nhưng giảm sâu 63,7% trong hoạt động phát hành mới, chỉ đạt khoảng 260.000 tỷ đồng. Trong khi đó, từ đầu quý 4/2022 đến nay gần như không có doanh nghiệp nào huy động được trái phiếu mới.
Còn thị trường bảo hiểm dù vẫn giữ được mức tăng trưởng khá, khi các chỉ tiêu về tổng tài sản, tổng dự phòng nghiệp vụ bảo hiểm, tổng doanh thu phí bảo hiểm tăng xấp xỉ 15%, đầu tư trở lại nền kinh tế tăng 12,5% nhưng lại đang vướng vào những “điều tiếng” liên quan đến phân phối bảo hiểm qua kênh ngân hàng…
Chuyên gia tài chính đánh giá, thị trường tài chính rất phức tạp, quy mô rất lớn, phát triển nhanh nhưng ngày càng tinh vi. Đến cuối năm 2020, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, quy mô hệ thống tài chính Việt Nam, bao gồm tổng tài sản của hệ thống tổ chức tín dụng, vốn hóa thị trường chứng khoán, dư nợ thị trường trái phiếu và doanh thu phí bảo hiểm tương đương khoảng 300% GDP.
Xét về tốc độ tăng trưởng, trong khoảng 10 năm qua, các kênh chủ lực trong thị trường vốn đều tăng trưởng rõ nét, khi vốn hóa thị trường cổ phiếu tăng 23%/năm, bảo hiểm tăng khá tốt (gần 20%/năm) và dư nợ thị trường trái phiếu tăng khoảng 13%. Đối trọng với thị trường vốn, tổng tài sản của tổ chức tín dụng cũng tăng 12,3%/năm, với tốc độ tăng trưởng tín dụng duy trì ở mức 14 - 15% trong 10 năm vừa qua.
Tuy nhiên, nhìn vào cấu trúc thị trường tài chính, tại thời điểm tháng 9/2022, tổng tài sản hệ thống ngân hàng trong cơ cấu hệ thống tài chính Việt Nam vẫn chiếm một tỷ trọng khá lớn, lên tới 67%. Như vậy, thị trường vốn, cả cổ phiếu và trái phiếu đều có vấn đề, dẫn đến thị phần của hệ thống ngân hàng tăng lên rõ rệt, từ mức 60% tăng lên 67%”.
Ghi nhận một năm khó khăn trên thị trường tài chính, khi thị trường trái phiếu bị suy giảm, từ tỷ trọng khoảng 17 - 18% tổng quy mô của hệ thống tài chính thời gian trước xuống còn khoảng 12,5%; thị trường cổ phiếu sụt giảm từ 24 - 25% xuống khoảng 22%. Còn doanh thu phí bảo hiểm thông thường chỉ chiếm khoảng 1% quy mô thị trường tài chính Việt Nam.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Căng thẳng gia tăng ở thị trường trái phiếu, cổ phiếu sẽ gây sức ép lớn lên hệ thống ngân hàng
Ở phương diện tín dụng, theo khả năng cung ứng vốn cho nền kinh tế, khối ngân hàng thông thường đóng góp trên 50% cho tổng vốn đầu tư toàn xã hội và riêng năm 2022 tăng tới 54%, bởi thị trường vốn năm vừa qua phát triển èo uột khi thị trường cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp chỉ cung ứng lần lượt 0,4% và 10,6% tổng lượng vốn cho nền kinh tế.
Đỉnh điểm, sau một năm, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán rơi vào tình trạng đóng băng cùng thanh khoản căng thẳng, việc phải “gõ cửa” các ngân hàng khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn về nguồn vốn, gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường vốn nói chung và tác động ngược lại đến chất lượng tài sản sinh lãi của ngân hàng, các khoản trái phiếu doanh nghiệp do ngân hàng nắm giữ cũng có khả năng trở thành nợ xấu.
Các chuyên gia lo ngại, trong bối cảnh căng thẳng về nguồn vốn, thị trường vốn đang bị thu hẹp, suy giảm, phát triển chậm sẽ đè nặng lên hệ thống ngân hàng. Ngay trong năm 2022, khi tín dụng tăng trưởng lên đến 14,5% nhưng doanh nghiệp vẫn kêu đói vốn, khát vốn.
Đồng thời, áp lực đối với hệ thống ngân hàng không phải không có, khi nó ngày càng đè nặng bởi tốc độ tăng trưởng tín dụng hiện tương đối cao, lên tới 14 - 15%, với tổng dư nợ hiện nay khoảng 11,7 triệu tỷ đồng, thì lượng tiền từ tín dụng đổ vào nền kinh tế là rất, vì vậy, cần phải kiểm soát mức tăng hợp lý, tránh hệ lụy về lâu dài.
Cũng theo các chuyên gia, bắt đầu xuất hiện sự sai lệch về cơ cấu thời hạn của nhiều ngân hàng thương mại, khi lượng tiền cho vay trung và dài hạn bất động sản tăng rất nhanh. Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tốc độ tăng trưởng tín dụng chỉ là 14,5% thì riêng lĩnh vực bất động sản tăng trên 20%, tập trung chủ yếu giai đoạn đầu năm.
Bên cạnh tình trạng chênh lệch tín dụng - huy động “âm”, việc mất cân đối về mặt kỳ hạn giữa huy động và cho vay cũng cần kiểm soát tại khối ngân hàng. Báo cáo tài chính quý 3/2022 của các ngân hàng cho thấy hàng loạt ngân hàng được thống kê có tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn cao.
Có ngân hàng có tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn lên tới 37%. Tính hết quý 3/2022, ngân hàng có 87.336 tỷ đồng cho vay trung và dài hạn, tuy nhiên, nguồn vốn trung, dài hạn là 28.811 tỷ đồng. Do đó, ngân hàng đã phải dùng tới 58.525 tỷ đồng vốn ngắn hạn để bù đắp sang cho hoạt động tín dụng trung và dài hạn.
Hay tại một ngân hàng khác, cho vay trung, dài hạn ở mức 231.340 tỷ đồng nhưng vốn huy động trung, dài hạn là 57.629 tỷ đồng. Như vậy, ngân hàng này đã phải dùng 173.711 tỷ đồng vốn ngắn hạn để cho vay trung, dài hạn.
Việc “bóc ngắn cắn dài” sẽ đẩy ngân hàng gặp khó khăn, đặc biệt là các ngân hàng đang có tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn cao. Do đó, theo quy định của Thông tư 08/2020/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 22/2019/TT-NHNN ngày 14/08/2020, đến ngày 1/10/2022, các ngân hàng phải giảm tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn xuống mức 34% và từ ngày 1/10/2023 tới đây chỉ còn 30%...
Lan Anh
Từ khóa:
Ý kiến bình luận:
Hiện chưa có bình luận nào, hãy trở thành người đầu tiên bình luận cho bài biết này!
Kim Dung - Dương Nguyễn
Tin đọc nhiều
(ThanhtraVietNam) - Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) chính thức triển khai giải pháp tài chính toàn diện dành cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lúa gạo. Giải pháp tập trung vào tài trợ vốn, giúp đảm bảo dòng tiền lưu thông trong toàn bộ chuỗi sản xuất – kinh doanh, từ thu mua nguyên liệu, tạm trữ đến xuất khẩu.
(ThanhtraVietNam) - Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) chính thức ra mắt thẻ tín dụng doanh nghiệp SHB Mastercard Business Platinum – giải pháp tài chính linh hoạt, thiết kế riêng cho nhu cầu dòng tiền cấp thiết của các doanh nghiệp tại Việt Nam.
(ThanhtraVietNam) - Với chiến lược chuyển đổi toàn diện, bứt phá mạnh mẽ, SHB tiếp tục khẳng định vị thế vững chắc trên thị trường tài chính, vươn tầm khu vực quốc tế, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
(ThanhtraVietNam) - Ngay từ tháng 4/2025, khách hàng khi mua thuốc và thực phẩm chức năng tại hệ thống nhà thuốc FPT Long Châu sẽ luôn biết rõ thông tin về nơi sản xuất thuốc và được hướng dẫn rõ ràng cách thức tra cứu giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm đối với thực phẩm chức năng.
(ThanhtraVietNam) - Nhằm hỗ trợ khách hàng cá nhân là chủ hộ kinh doanh, tiểu thương quản lý doanh thu hiệu quả, phòng tránh gian lận và nâng cao trải nghiệm thanh toán, vừa qua Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) chính thức ra mắt dịch vụ Loa thanh toán – thiết bị hỗ trợ thông báo biến động số dư bằng giọng nói, đồng thời dành tặng vô vàn ưu đãi, quà tặng hấp dẫn khác.
(ThanhtraVietNam) - Công tác tiếp công dân, xử lý đơn khiếu nại, tố cáo được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo nhưng việc thực hiện vẫn còn tồn tại, hạn chế, trong đó có liên quan trái phiếu doanh nghiệp, Ngân hàng Nhà nước đã đề ra một số giải pháp khắc phục.
Ngô Tân
Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) vừa thông báo về ngày chốt danh sách cổ đông để chi trả cổ tức năm 2024 bằng tiền mặt với tỷ lệ 5%. Theo Nghị quyết ĐHĐCĐ thường niên năm 2025, SHB chi trả cổ tức năm 2024 với tổng tỷ lệ 18%, gồm 5% bằng tiền và 13% bằng cổ phiếu.
(ThanhtraVietNam) - Bộ Tài chính ban hành quy định về đăng ký, hủy tư cách công ty đại chúng, báo cáo vốn điều lệ đã góp được kiểm toán kèm điều kiện, trong đó phân định rõ trách nhiệm của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
Ngô Tân
(ThanhtraVietNam) - Trước những tín hiệu tích cực lẫn thách thức đan xen của môi trường kinh doanh được phản ánh qua các chỉ số PCI và PGI năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 63/CĐ-TTg yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan quyết liệt chấn chỉnh kỷ cương, tăng cường trách nhiệm, khắc phục hạn chế, nhằm tạo lập một môi trường đầu tư kinh doanh thực sự thông thoáng, minh bạch và thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp phát triển bền vững.
PV
(ThanhtraVietNam) - Trước bối cảnh Việt Nam nằm trong nhóm đầu thế giới về giao dịch tài sản mã hóa nhưng thiếu vắng khung pháp lý, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đang khẩn trương lấy ý kiến rộng rãi Dự thảo Nghị định mới, đề xuất các biện pháp chế tài nghiêm khắc, bao gồm phạt tiền hàng tỷ đồng và đình chỉ hoạt động đối với các hành vi thao túng thị trường, giao dịch nội gián và vi phạm của các nhà cung cấp dịch vụ.
PV
(ThanhtraVietNam) - Với quyết tâm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại và bền vững, UBND tỉnh Ninh Bình vừa ban hành kế hoạch chi tiết triển khai Đề án phát triển công nghiệp công nghệ cao. Một trong những mục tiêu then chốt được đặt ra là đến năm 2030, giá trị sản phẩm công nghiệp công nghệ cao sẽ chiếm từ 20-25% trong tổng giá trị của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trên địa bàn tỉnh.
PV
(ThanhtraVietNam) – Ngày 11/5/2025, tại huyện Borovsk, tỉnh Kaluga, Tập đoàn TH (Việt Nam) tổ chức Lễ Khánh thành Nhà máy chế biến sữa tươi sạch TH. Sự kiện đánh dấu bước tiến bền vững mới trong Dự án Tổ hợp chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa công nghệ cao của TH tại Liên bang Nga.