Chỉ mua lại trái phiếu được xếp hạng mức cao nhất sau 12 tháng

Trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) là loại chứng khoán có kỳ hạn từ 1 năm trở lên do doanh nghiệp phát hành, xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của doanh nghiệp phát hành.

Thông tư số 16/2021/TT-NHNN ngày 10/11/2021 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hướng dẫn các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (TCTD) mua, bán TPDN (gọi tắt là Thông tư 16).

Theo đó, TCTD được mua, bán TPDN phù hợp với nội dung ghi trong Giấy phép do NHNN cấp theo quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp, Thông tư này và các quy định của pháp luật có liên quan.

Khoản 11, Điều 4, Thông tư 16 quy định: Trong vòng 12 tháng sau khi bán TPDN chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán hoặc chưa đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch Upcom, TCTD không được mua TPDN đã bán và/hoặc TPDN được phát hành cùng lô/cùng đợt phát hành với TPDN đã bán.

Sau 12 tháng chỉ được mua lại khi: bên mua TPDN này từ TCTD thanh toán toàn bộ số tiền mua tại thời điểm ký kết hợp đồng bán cho bên mua trái phiếu; doanh nghiệp phát hành trái phiếu được xếp hạng ở mức cao nhất theo quy định xếp hạng tín dụng nội bộ của TCTD tại thời điểm gần nhất trước khi TCTD mua TPDN và đáp ứng một số quy định khác.

Theo NHNN, kết quả thanh tra, giám sát hoạt động mua bán TPDN của các TCTD trong thời gian qua cho thấy phát sinh tiềm ẩn rủi ro.

Đó là, chưa có quy định điều kiện phát hành trái phiếu về năng lực tài chính; cơ chế kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn của các khoản phát hành trái phiếu chưa chặt chẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thông qua việc phát hành nhằm mục đích đặt cọc, góp vốn, mua cổ phần, hợp tác kinh doanh, bổ sung vốn lưu động...

Một số doanh nghiệp phát hành và doanh nghiệp liên quan thực hiện tăng vốn lớn trong thời gian ngắn để chứng minh năng lực tài chính.

Tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận, đất thuê trả tiền hàng năm chưa đủ điều kiện để nhận làm tài sản bảo đảm, hợp đồng thế chấp chưa công chứng và chưa thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm theo quy định của pháp luật. Tỷ lệ trái phiếu có tài sản bảo đảm lớn nhưng thực tế chất lượng tài sản bảo đảm không cao. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro về khả năng thu hồi nợ của ngân hàng khi doanh nghiệp phát hành mất khả năng thanh toán.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các TCTD đầu tư, cho vay đối với TPDN nhằm tăng nguồn cung, tính thanh khoản, phát triển thị trường trên cơ sở an toàn, hiệu quả. Ảnh: Cổng TTĐT Chính phủ

Cần giải pháp kịp thời từ nhiều phía để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn

Thời gian qua, Chính phủ đã tổ chức nhiều cuộc họp nhằm tháo gỡ khó khăn cho thị trường TPDN.

Ngày 11/3/2023, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 33/NQ-CP về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững, trong đó có mục tiêu tháo gỡ khó khăn về các nguồn vốn tín dụng, trái phiếu, quỹ đầu tư…

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng giao NHNN khẩn trương rà soát việc các TCTD mua, bán TPDN để kịp thời sửa đổi, bổ sung Thông tư 16.

NHNN nhận định, trong bối cảnh thị trường TPDN, bất động sản khó khăn như hiện nay, cần thiết phải có các giải pháp, quy định kịp thời từ nhiều phía để hỗ trợ, góp phần tháo gỡ khó khăn, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Để kiểm soát rủi ro, bảo đảm an toàn hệ thống, NHNN cho rằng cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Thông tư 16 như: Sửa đổi, bổ sung quy định tại Điều 4 nhằm góp phần bảo đảm an toàn hoạt động mua, bán TPDN của TCTD; sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 6 về quy định nội bộ nhằm góp phần kiểm soát dòng tiền thu được từ phát hành trái phiếu sử dụng đúng mục đích, đồng thời để công tác thanh tra hiệu quả hơn; sửa đổi khoản 2 Điều 7 trên cơ sở tình hình thanh tra, giám sát hoạt động mua, bán TPDN của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài nhằm góp phần bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng.

Đồng thời, để phù hợp với chủ trương của Chính phủ tại Nghị quyết số 33/NQ-CP, NHNN cho rằng, trước mắt cần ngưng hiệu lực thi hành đối với quy định tại khoản 11 Điều 4 Thông tư số 16/2021/TT-NHNN đến hết 31/12/2023 để gia tăng thanh khoản, góp phần hỗ trợ thị trường TPDN.

Ngày 22/4, Thủ tướng Chính phủ đã làm việc với NHNN, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp  để rà soát, thúc đẩy việc ban hành 2 thông tư về cơ cấu lại nợ, hoãn giãn nợ, không chuyển nhóm nợ và TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán TPDN.

Về sửa đổi Thông tư 16, Thủ tướng yêu cầu, phải thiết kế hỗ trợ thị trường TPDN để tăng cường niềm tin thị trường và theo hướng cho phép TCTD mua lại ngay TPDN.