Khối lượng trái phiếu Chính phủ huy động thành công tăng 1,8 lần

Theo thông tin từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), thị trường trái phiếu tại thời điểm cuối tháng 9/2023 có quy mô đạt khoảng 35,77% GDP năm 2022; trong đó, thị trường trái phiếu chính phủ (TPCP) đạt 22,76% GDP và thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đạt 12,6% GDP.

Năm 2023, mặc dù thị trường trái phiếu gặp nhiều khó khăn do các yếu tố không thuận lợi của thị trường tài chính tiền tệ quốc tế, tình hình kinh tế vĩ mô và cả nguyên nhân nội tại của thị trường, nhưng với nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn mà Chính phủ, Bộ Tài chính đã triển khai, về cơ bản thị trường trái phiếu đã dần ổn định trở lại, tiếp tục là kênh huy động vốn quan trọng của Chính phủ, chính quyền địa phương, các ngân hàng chính sách và đáp ứng nhu cầu huy động vốn cho các doanh nghiệp và các định chế chuyên nghiệp trên thị trường.

Quang cảnh Hội nghị tổng kết hoạt động thị trường trái phiếu năm 2023. Ảnh: HNX

Tính đến 31/10/2023, tổng khối lượng TPCP huy động thành công qua đấu thầu tại HNX đạt 273.306 tỷ đồng, tăng 1,8 lần so với cùng kỳ 10 tháng đầu năm 2022. Trong đó, Kho bạc Nhà nước huy động được 264.356 tỷ đồng, đạt 66,09% kế hoạch năm, Ngân hàng Chính sách Xã hội huy động được 9.450 tỷ đồng, đạt 38,80% kế hoạch phát hành năm 2023. Kỳ hạn phát hành bình quân được duy trì ở mức cao đạt 12,32 năm, giảm 0,35 năm so với cuối năm 2022 là do Kho bạc Nhà nước tăng phát hành kỳ hạn 5 năm để đáp ứng nhu cầu đầu tư của các ngân hàng thương mại; đồng thời, giúp ổn định thị trường khi có các diễn biến bất lợi của thị trường tài chính, tiền tệ quốc tế. Về lãi suất phát hành bình quân giảm xuống mức 3,31%, giảm 0,17% năm so với cuối năm 2022.

Trên thị trường thứ cấp, quy mô niêm yết tiếp tục xu hướng gia tăng, đạt hơn 1,91 triệu tỷ đồng, tăng 13,72% so với cuối năm 2022, tăng 66,41% so với năm 2019. Tổng giá trị giao dịch toàn thị trường 10 tháng đầu năm 2023 đạt hơn 1,2 triệu tỷ đồng, giá trị giao dịch bình quân phiên đạt 5.857 tỷ đồng. Giá trị giao dịch bình quân phiên có xu hướng ổn định trong giai đoạn 2019 đến 2021, giảm trong các năm 2022 và 2023. Về cơ cấu nhà đầu tư trên thị trường thứ cấp, ngân hàng thương mại vẫn là chủ thể giao dịch chính, chiếm tỷ trọng 75,5% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường, tiếp theo là khối các công ty chứng khoán (13,85%), các công ty bảo hiểm (3,86%) và quỹ đầu tư (0,55%).

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp có tín hiệu tăng trưởng trở lại

Theo chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Tài chính tại Lễ khai trương thị trường TPDN riêng lẻ tổ chức hồi tháng 7/2023, tính đến cuối năm 2022, dư nợ TPDN khoảng 1,2 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 12,6% GDP, bằng 10% tổng dư nợ tín dụng và đây là kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế. Tuy nhiên, so với tiềm năng và tương quan với thị trường trong khu vực thì quy mô của thị trường TPDN của Việt Nam vẫn còn ở mức khiêm tốn. Khi đó, dư nợ toàn thị trường TPDN ở Việt Nam chỉ khoảng 13% GDP, trong khi đó, các nước trong khu vực như Malaixia là 56%, Singapore là 38% và Thái Lan là 25% GDP.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu tại Lễ khai trương hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ ngày 19/7/2023. Ảnh: UBCKNN

Tại Hội nghị tổng kết hoạt động thị trường trái phiếu được tổ chức ngày 9/11/2023 với sự tham gia của các thành viên thị trường trái phiếu, Tổng công ty Lưu ký bù trừ chứng khoán Viêt Nam, các đơn vị liên quan thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính nhận định "thị trường TPDN từ đầu năm 2023 đến nay có tín hiệu tăng trưởng trở lại" đã được nêu lên.

Trong 10 tháng đầu năm 2023, thị trường sơ cấp TPDN riêng lẻ có 173 đợt phát hành thành công với giá trị phát hành đạt 184.796,5 tỷ đồng, tuy nhiên, so với số liệu cùng kỳ năm 2022, giá trị phát hành thành công giảm 43,87%. Trong đó, doanh nghiệp bất động sản chiểm 41,4%, tổ chức tín dụng chiếm 45,4%, và trong số trái phiếu được phát hành có 46,9% trái phiếu có tài sản đảm bảo.

Đáng chú ý, hệ thống giao dịch tập trung TPDN riêng lẻ được đưa vào hoạt động từ ngày 19/7/2023 đã góp phần tăng tính thanh khoản và nâng cao tính công khai minh bạch của thị trường theo đúng chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ.

Tính đến ngày 31/10/2023, thị trường TPDN riêng lẻ đã có tổng cộng 451 mã trái phiếu doanh nghiệp của 114 tổ chức phát hành đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch tại HNX. Khối lượng đăng ký giao dịch đạt hơn 648,4 triệu trái phiếu, tương đương gần 336,8 nghìn tỷ đồng.

Sau hơn 3 tháng hoạt động, tổng khối lượng giao dịch TPDN riêng lẻ đạt gần 179,6 triệu trái phiếu, tương đương 49.392 tỷ đồng, thanh khoản bình quân phiên đạt 677 tỷ đồng/phiên.

Đặc biệt, trên thị trường TPDN đã có những tín hiệu mới cho phát hành trái phiếu xanh, gần đây đã có hai doanh nghiệp Việt Nam là Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) và Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) phát hành thành công trái phiếu doanh nghiệp xanh theo đúng tiêu chuẩn của ICMA.

Ghi nhận, đánh giá cao các ý kiến đóng góp của các doanh nghiệp thành viên, các đơn vị trực tiếp quản lý, vận hành thị trường trái phiếu, lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước khẳng định, trong năm 2024, sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị liên quan rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật; tăng cường quản lý, giám sát, xử nghiêm các sai phạm… để hỗ trợ thị trường trái phiếu phát triển ngày càng bền vững.

Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cũng giao HNX tiếp tục phối hợp với cơ quan chức năng trong việc giám sát nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin của các đối tượng tham gia thị trường TPDN riêng lẻ theo quy định, đồng thời tổ chức và vận hành thị trường trái phiếu theo hướng hiện đại, phù hợp quy định trong nước và thông lệ quốc tế, thúc đẩy thanh khoản và hoàn thiện tổ chức thị trường.

Đồng thời, đề nghị các thành viên giao dịch và tổ chức phát hành tăng cường tuân thủ quy định pháp luật, tăng chất lượng tư vấn, phát hành để thị trường phát triển chất lượng hơn.