Doanh nghiệp tiếp tục phát hành TPDN, khơi thông điểm nghẽn cho trụ cột quan trọng của thị trường vốn
Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) cho biết, diễn biến phát hành TPDN riêng lẻ tính từ đầu năm đến cuối tháng 6/2022 giảm tới 30% so với cùng kỳ. Riêng những tháng gần đây, ngân hàng gần như “độc chiếm” kênh huy động vốn này.
Cụ thể, trong tháng 6, nhóm ngân hàng thương mại đứng đầu về giá trị phát hành với 15.790 tỷ đồng: Techcombank phát hành nhiều nhất với 4.500 tỷ đồng, theo sau là BIDV với 4.460 tỷ đồng và MB với 2.730 tỷ đồng.
Tiếp sau là nhóm các doanh nghiệp tài chính, phát hành 1.100 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ. Trong đó, Công ty Tài chính TNHH Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (SMBC) chiếm phần lớn với 1.000 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 năm sau 3 đợt phát hành.
Báo cáo của VBMA cho thấy, trong số doanh nghiệp công bố kết quả phát hành TPDN tháng 6/2022, ngoài các ngân hàng, một số doanh nghiệp bất động sản cũng đã phát hành TPDN trở lại. Đơn cử như: Công ty CP Đầu tư và Bất động sản Hưng Lộc Phát công bố kết quả phát hành trong tháng 6 là 150 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ; hay như Công ty CP Đầu tư Nam Long công bố kết quả phát hành 500 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ...
Sau sự cố Tân Hoàng Minh vào tháng 4/2022, thị trường TPDN trong nước có phần ảm đạm với trái phiếu bất động sản. Tuy vật, bắt đầu từ tháng 5/2022, các doanh nghiệp bất động sản bắt đầu quay trở lại thị trường, nhưng ngân hàng vẫn là nhóm dẫn đầu với 14.629 tỷ đồng, chiếm 60,68% tổng giá trị phát hành. Nhóm bất động sản xếp ở vị trí thứ hai khi phát hành 6.879 tỷ đồng trái phiếu, tương đương 28,53% tổng giá trị phát hành.
Cũng theo VBMA, nếu tính từ đầu năm đến ngày 24/6, giá trị phát hành trái phiếu ra công chúng đạt 8.996 tỷ đồng, giảm 6,14%, chiếm khoảng 6% tổng giá trị phát hành; giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ là 143.389 tỷ đồng, giảm gần 30%, chiếm 94% tổng giá trị phát hành.
Đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, cơ quan này được giao chuẩn bị nền tảng giao dịch TPDN riêng lẻ nhằm phát triển một thị trường thứ cấp minh bạch, an toàn, tăng cường khả năng quản lý, giám sát, giảm thiểu rủi ro.
Các chuyên gia theo dõi sát thị trường Tài chính - Bất động sản nhận định, lý do các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh bất động sản chọn lựa kênh huy động vốn vay TPDN vì đây là kênh có thể huy động vốn lớn để làm dự án và lãi vay tính ra vẫn rẻ hơn lãi vay trung và dài hạn tại các ngân hàng thương mại.
Hiệu quả của thị trường TPDN gắn liền với hiệu quả quản lý nhà nước
Ở một diễn biến khác, Bộ Tài chính đã có báo cáo gửi Chính phủ liên quan đến thị trường TPDN. Theo Bộ Tài chính, có 20 doanh nghiệp bất động sản vay nợ TPDN nhiều nhất trong năm 2021 với tổng số tiền lên đến hơn 100.000 tỷ đồng. Lãi vay TPDN của các doanh nghiệp này từ 8%/năm đến 12,9%/năm.
Để chào mời TPDN riêng lẻ cho nhà đầu tư cá nhân, nhiều công ty chứng khoán đã “vận dụng” để nhiều nhà đầu tư cá nhân thiếu kinh nghiệm trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bằng hợp đồng mua kỳ hạn trái phiếu chính phủ hoặc chứng khoán niêm yết trong thời gian 2 - 4 ngày. Tư vấn cho nhà đầu tư cá nhân không trực tiếp đứng tên mua TPDN riêng lẻ mà ký hợp đồng dân sự với công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại đứng ra mua hộ.
Trong số 358 doanh nghiệp phát hành TPDN riêng lẻ trong năm 2021, có tới 57 doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ trước khi phát hành, 45 doanh nghiệp có nợ vay lớn hơn 10 lần vốn chủ sở hữu, và 10 doanh nghiệp có nợ vay lớn hơn 5 lần vốn chủ sở hữu.
Các chuyên gia cũng đánh giá, một số doanh nghiệp lách quy định về giới hạn cho vay/đầu tư TPDN của các ngân hàng với một khách hàng, nhóm khách hàng bằng cách doanh nghiệp này phát hành TPDN để góp vốn, mua cổ phần, mua trái phiếu của doanh nghiệp khác, lấy tiền cho doanh nghiệp khác vay, hoặc phát hành TPDN để chuyển vốn “lòng vòng” cho nhau.
Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp như Công ty Cổ phần tập đoàn APEC Group, Công ty Cổ phần tập đoàn Vset Group chào bán chứng khoán ra công chúng nhưng không nộp hồ sơ đăng ký với UBCKNN. Hay như trường hợp Công ty TNHH Ngôi Sao Việt, Công ty Cổ phần Cung điện Mùa Đông phát hành trái phiếu của Tập đoàn Tân Hoàng Minh có hành vi công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ.
Cũng theo Bộ Tài chính, trong thời gian tới sẽ khẩn trương thiết lập thị trường giao dịch TPDN riêng lẻ, đưa tất cả TPDN riêng lẻ được đăng ký, lưu ký tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán và được giao dịch tại sở giao dịch chứng khoán nhằm tăng tính minh bạch của thị trường và giám sát thị trường TPDN từ khâu phát hành đến giao dịch.
Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an trong xác minh, điều tra, xử lý các vụ việc thao túng, phối hợp xử lý các tin đồn thất thiệt, sai sự thật, cung cấp thông tin cho cơ quan công an khi có các dấu hiệu nghi ngờ trong quá trình thanh tra, kiểm tra.