Uyển chuyển, linh hoạt trong xử lý trái phiếu để thu hồi vốn cho nhà đầu tư và doanh nghiệp trả nợ

Thứ ba, 07/03/2023 16:04
(ThanhtraVietNam) - Khi hàng loạt doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ nợ, chậm thah toán trái phiếu, không ít nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu có tài sản bảo đảm là cổ phiếu không biết nên lựa chọn quyết định ra sao, có nên bán tài sản bảo đảm là cổ phiếu để thu hồi vốn?

Thị trường trái phiếu là một phần không thể tách rời của thị trường tài chính

Theo các chuyên gia kinh tế, nhìn dưới góc độ vĩ mô, thị trường trái phiếu có tính liên kết chặt chẽ với thị trường vốn và là một phần không thể tách rời của thị trường tài chính. Kết thúc 2022, chỉ số thể hiện sự biến động của giá cổ phiếu ở Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (VN-Index) đánh rơi 491,19 điểm, tương đương bốc hơi 32,7% trong khi cả năm 2021 tăng gần 36%. Còn chỉ số thị trường chứng khoán tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX-Index) giảm mạnh hơn khi mất đến 268,68 điểm, tương ứng giảm 56,7% so với cuối năm trước. Một số nhà đầu tư ngay lập tức đã bán tháo cổ phiếu là tài sản bảo đảm cho các gói trái phiếu đang vi phạm nhằm thu hồi vốn và tránh rủi ro kéo dài, bất chấp thị trường suy thoái.

Điều này cũng có thể đẩy nhà đầu tư vào tình trạng “mất trắng”, một chuyên gia kinh tế cho biết. Thực tế tại Việt Nam, vẫn còn tâm lý đám đông, trước những tin đồn chưa xác thực và có tình trạng bán cổ phiếu liên tục tăng thì sẽ diễn ra tình trạng cùng đua nhau bán tháo. Tương tự chiều ngược lại, khi thị trường nổi sóng, hàng loạt nhà đầu tư F1 với “Hội chứng sợ bỏ lỡ cơ hội” sẽ xuất hiện và sẵn sàng giải ngân với hầu hết các cổ phiếu.

Theo đại diện của Tổ chức xếp hạng tín nhiệm FiinRatings, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có lịch sử phát triển gần 30 năm, nhưng thị trường trái phiếu doanh nghiệp chỉ mới bùng nổ khoảng 5 năm trở lại đây, trong đó, 2 - 3 năm gần nhất nhà đầu tư trở nên quen thuộc với trái phiếu. Do đó, việc đánh giá, đo lường sức mạnh liên thông của trái phiếu và cổ phiếu còn khá mới mẻ với nhiều người.

Nguyên tắc chung, trái chủ, nhà đầu tư có thể xem xét cân nhắc bán cổ phiếu theo quyền lợi của trái chủ. Tuy nhiên, nên tùy từng trường hợp mà xem xét và ra quyết định sao cho có lợi nhất. Các trái chủ hoàn toàn có thể cân nhắc xem xét trên chất lượng tín dụng của doanh nghiệp, đánh giá tài chính và triển vọng phục hồi của doanh nghiệp. Trong trường hợp cần đánh giá chuyên sâu, có thể yêu cầu đơn vị đại diện cho các trái chủ thực hiện hoặc nếu trái chủ là tổ chức, có thể thuê dịch vụ tư vấn, đánh giá chuyên nghiệp. Từ đó, mới đưa ra quyết định sau cùng.

Các trái chủ, nhà đầu tư nắm trái phiếu có tài sản bảo đảm là cổ phiếu vì vậy hơn lúc nào, cần có sự bình tĩnh để tìm tiếng nói chung trên bàn đàm phán cùng tổ chức phát hành. Nếu cộng hưởng cùng các chính sách theo hướng gỡ khó chung cho thị trường sớm được ban hành, việc tìm tiếng nói chung sao cho để thu hồi vốn tốt nhất cho nhà đầu tư và cũng là để doanh nghiệp có khả năng lo trả nợ càng có ý nghĩa.

Hệ lụy khi nhà đầu tư chọn phương án bán tháo khi thị trường xuống giá, chính là số tiền thu được khi xử lý tài sản bảo đảm vẫn không đủ để thanh toán nghĩa vụ của tổ chức phát hành theo trái phiếu, thì phần nghĩa vụ còn lại chưa thanh toán sẽ có thứ tự thanh toán ngang bằng với các nghĩa vụ chung, không phải là nợ thứ cấp và không có bảo đảm hiện tại hoặc tương lai khác của doanh nghiệp đã phát hành. Như vậy, cơ hội thu hồi vốn và đảm bảo đòi nợ (trong trường hợp trả nợ theo thứ tự khi doanh nghiệp phá sản) sẽ là rất ít.

leftcenterrightdel
 Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Tháo gỡ nút thắt về phát hành trái phiếu doanh nghiệp…

Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 08/2023/NĐ-CP quy định mới về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, theo đó doanh nghiệp phát hành được kéo dài kỳ hạn của trái phiếu thì thời gian tối đa không quá 02 năm so với kỳ hạn tại phương án phát hành trái phiếu đã công bố cho nhà đầu tư; có thể thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác; tạm ngưng quy định xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân, xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp.

Cũng theo đại diện của FiinRatings, việc các tập đoàn, công ty bất động sản chủ động đàm phán các phương án thanh toán nợ trái phiếu với các hình thức hoán đổi cổ phần, tài sản bất động sản, thực tế đã được các chuyên gia khuyến khích từ trước. Trên thị trường gần đây, đã xuất hiện nhiều trường hợp doanh nghiệp đàm phán được với các nhà đầu tư qua hội nghị trái chủ để giãn, hoãn thời thanh toán nợ, doanh nghiệp có thể cam kết trả thêm lãi theo biên độ cộng thêm trên lãi suất trái phiếu và gốc khi đến hạn mới. Các trường hợp như Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu An Giang hay Đầu tư và Xây dựng Vina 2, là ví dụ.

Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp đã bắt đầu thực hiện đàm phán “hàng đổi hàng”, được trái chủ đồng ý hoán đổi tài sản, thanh toán nợ trái phiếu bằng chuyển đổi thành vốn góp/cổ phần hoặc không chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu mà ngược lại chuyển một phần khoản trái phiếu thành khoản nợ với kỳ hạn thanh toán cuối cùng. Đây cũng là một phương án chấp nhận được với một số nhà đầu tư trong bối cảnh khó khăn hiện nay.

Một chuyên gia cho biết, hiện nay có nhiều khoản trái phiếu bất động sản đến hạn thanh toán, do đó, cần phải thay đổi phương thức, cho phép chuyển đổi trái phiếu doanh nghiệp, coi người mua trái phiếu giống như người đóng tiền vào dự án, và sẽ được nhận lại một phần dự án đó như một người góp vốn. Thậm chí, có trường hợp nhà phát hành thuyết phục được trái chủ cho thêm thời gian để thu xếp vốn, chủ doanh nghiệp tái cơ cấu và phục hồi, đưa định giá doanh nghiệp và giá cổ phiếu “lên đời”. Qua đó, hoàn trả lại giá trị danh mục đầu tư lẫn đảm bảo giá trị giấy tờ có giá của trái chủ...

Ở góc độ trái chủ, nhà đầu tư, cũng nên cân nhắc về phương án thu xếp giãn nợ của doanh nghiệp. Thay vì ép các doanh nghiệp hoặc công ty chứng khoán mua lại thì các nhà đầu tư trái phiếu yêu cầu các đại diện chủ nợ hoặc đơn vị phân phối đàm phán với doanh nghiệp và thực hiện giãn kỳ hạn trả nợ, kết hợp với việc thanh toán một phần hoặc kéo dài kỳ hạn của trái phiếu đó. Điều này sẽ giúp giải quyết được khó khăn cho chính doanh nghiệp phát hành, nhà đầu tư không phải cắt lỗ và có cơ hội thu hồi khoản đầu tư đó trong tương lai.

Các chuyên gia đồng quan điểm khi cho rằng, điều quan trọng bây giờ là cách thức xử lý các trái phiếu đến hạn, nếu chỉ bằng hình thức đòi cho bằng được mà không có sự ngồi lại của trái chủ và doanh nghiệp thì cả hai cùng "mệt", chứ không chỉ một phía doanh nghiệp. Cốt lõi là phải uyển chuyển, linh hoạt trong việc này, cũng là để thu hồi vốn tốt nhất cho nhà đầu tư và cũng là để doanh nghiệp có khả năng lo trả nợ./.

Lan Anh
Ý kiến bình luận
Họ và tên *
Email *
Nội dung bình luận *
Xác thực *

Bản quyền thuộc Tạp chí Thanh tra