Phóng sự phát trên VTV tối 22/11/2024 phản ánh tình trạng thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế tại Trung tâm Y tế Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. (Ảnh chụp màn hình- PV).

Giải pháp hay chỉ là sự đổ lỗi

Chuyện thiếu thuốc, vật tư y tế tại các cơ sở y tế công không phải là vấn đề mới mẻ, nhưng lạ lùng thay, nó vẫn là một câu chuyện cũ mèm mà cứ lặp đi lặp lại. Mỗi lần dịch bệnh ập đến, lại thêm một lần bệnh viện thiếu thốn, người dân phải chen chúc tìm thuốc ngoài chợ đen, vợ chồng con cái đua nhau đi vay mượn để mua một liều thuốc cần thiết. Tình trạng này không phải không có lý do, nhưng lý do gì mới là vấn đề cần mổ xẻ. Lý do thực sự nằm ở đâu, nếu không phải sự quản lý lỏng lẻo và những quy trình rườm rà đến mức khiến không ai còn muốn làm việc nữa?

Có thể nói, tình trạng thiếu thuốc, vật tư không đơn thuần là vấn đề kinh tế, mà còn là vấn đề về lòng tham và sự lười biếng trong việc cải cách. Một hệ thống bệnh viện với quy trình đấu thầu phức tạp, thủ tục hành chính chồng chéo không hề giúp ích gì cho bệnh nhân, chỉ khiến các nhà cung cấp thuốc, vật tư "chùn bước". Thậm chí, với những quy định hiện tại, có lẽ họ chỉ cần đủ sức chờ đợi là đã có cơ hội trúng thầu. Nhưng cái đau đớn nhất là bệnh nhân không thể chờ đợi, họ cần thuốc ngay lập tức. Và như vậy, khi bệnh viện thiếu thốn, nhân dân lại phải chịu nỗi đau thứ hai: Nỗi đau vì phải tìm đến những nguồn cung không chính thống với giá cắt cổ.

Các cơ quan quản lý đều tuyên bố sẽ giải quyết tình trạng này, nhưng rồi lại chỉ đưa ra những giải pháp "hơi tí là thay đổi", như cải cách quy trình đấu thầu, minh bạch hóa các hợp đồng cung ứng, hay tăng cường giám sát. Thực tế, nếu những giải pháp này được thực hiện nghiêm túc ngay từ đầu, thì có lẽ tình trạng thiếu thuốc đã không phải là một vấn đề "thường niên". Còn bây giờ, việc thay đổi quy trình và hứa hẹn sẽ cải cách chỉ là cách để trấn an dư luận trong khi các cơ sở y tế vẫn thiếu thốn, và bệnh nhân thì vẫn phải chịu đựng những nỗi đau không đáng có.

Thực tế cho thấy, mỗi khi có tình trạng thiếu thuốc hay vật tư, cơ sở y tế lại đổ lỗi cho những quy trình hành chính, rồi lại bảo do đấu thầu chậm, hợp đồng chưa hoàn tất. Trong khi đó, các cơ quan quản lý thì luôn khẳng định rằng "quy trình này rất quan trọng để đảm bảo tính minh bạch". Rõ ràng, vấn đề không phải là việc thay đổi hay không thay đổi quy trình đấu thầu, mà là sự thiếu quyết tâm trong việc thực hiện những thay đổi thực sự. Quá trình đấu thầu chẳng qua là một chiếc "vỏ bọc" để các nhà thầu có thể hợp thức hóa những vụ mua bán kéo dài, không hiệu quả. Nếu không có sự quyết liệt và minh bạch thực sự, mọi thứ chỉ là câu chuyện "khua môi múa mép".

Với cơ chế hiện tại, có lẽ người dân sẽ chẳng bao giờ được thấy một hệ thống y tế hoạt động đúng với chức năng của nó. Cơ sở y tế vẫn sẽ thiếu thuốc, vật tư, và người dân vẫn sẽ phải vật lộn tìm kiếm phương thuốc cho những căn bệnh không đáng phải lo.

Phóng sự phát trên VTV tối 22/11/2024 phản ánh tình trạng thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế tại Trung tâm Y tế Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. (Ảnh chụp màn hình - PV).

Khi nào người dân mới thôi phải chịu đựng?

Ai sẽ chịu trách nhiệm cho những câu chuyện thiếu thuốc không bao giờ có hồi kết? Quá trình đấu thầu vốn dĩ là để đảm bảo công bằng, nhưng công bằng đâu không thấy, chỉ thấy những mối quan hệ chằng chịt, những hợp đồng mua bán không minh bạch, thậm chí là sự thao túng của các nhóm lợi ích. Trong khi đó, bệnh nhân lại phải chịu cảnh chờ đợi, không thuốc điều trị, không phương tiện chăm sóc.

Chính sự thiếu trách nhiệm và sự thiếu quyết liệt trong việc thực hiện cải cách là nguyên nhân sâu xa tạo nên tình trạng này. Những lời hứa cải cách cứ kéo dài và những lời giải thích không bao giờ đi đến tận cùng. Chỉ khi nào các cơ quan chức năng thực sự chịu trách nhiệm, tháo gỡ được những nút thắt trong quá trình cung ứng, thì khi đó, câu chuyện thiếu thuốc mới có thể được khép lại. Nhưng liệu có ai đủ dũng cảm để nhìn thẳng vào sự thật và thực sự thay đổi?

Trong bối cảnh các cơ sở y tế đang đối mặt với tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế kéo dài, ngành thanh tra có vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của công tác quản lý. Thanh tra cần phải đi vào từng khâu, từ quy trình đấu thầu, mua sắm, cho đến việc thực hiện các hợp đồng, để đảm bảo rằng các cơ sở y tế không bị thiếu thốn do sai phạm trong quản lý hoặc thao túng của các nhóm lợi ích. Việc thanh tra không chỉ giúp phát hiện sai phạm mà còn góp phần xây dựng các cơ chế quản lý phù hợp, ngăn ngừa tình trạng này tái diễn. Chỉ khi thanh tra thực sự vào cuộc một cách mạnh mẽ, công tác cung ứng thuốc và vật tư y tế mới có thể được cải thiện và đảm bảo đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân, góp phần ổn định và nâng cao chất lượng hệ thống y tế quốc gia.

Tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế kéo dài chẳng phải là câu chuyện khó giải quyết, nhưng lại khó lòng tìm thấy sự quyết tâm thật sự từ các cơ quan chức năng. Để thực sự tháo gỡ tình trạng này, cần một sự thay đổi không chỉ trong quy trình, mà là trong tư duy quản lý và trách nhiệm của những người đứng đầu. Nếu cứ tiếp tục "mở miệng hứa", thì người dân vẫn phải chịu đựng và chỉ biết chờ đợi, còn các cơ sở y tế vẫn sẽ thiếu thốn. Khi đó, câu hỏi "ai chịu trách nhiệm?" Vẫn sẽ mãi là câu hỏi bỏ ngỏ./.