Quảng Nam là một tỉnh ven biển duyên hải Nam Trung bộ; có diện tích tự nhiên 10.406 km2, dân số khoảng 1,5 triệu người; có 18 đơn vị hành chính (02 thành phố, 01 thị xã và 15 huyện; trong đó, có 09 huyện miền núi) với 241 xã, phường, thị trấn; là một trong những tỉnh phát triển của khu vực miền Trung.
Việc xây dựng các khu, cụm công nghiệp tiếp tục có bước phát triển, nhiều công trình trọng điểm của tỉnh, công trình phục vụ phát triển KT-XH liên quan đến công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư nên đã tác động đến đời sống của người dân trong vùng dự án. Công tác quản lý, sử dụng tài nguyên khoáng sản, bảo vệ môi trường còn những tồn tại, hạn chế, bất cập và thời gian qua, công tác giải quyết các thủ tục hành chính về đất đai còn chậm trễ, kéo dài,... Đây được cho là những nguyên nhân chủ yếu làm phát sinh đơn thư khiếu nại, tố cáo và kiến nghị, phản ánh của người dân.
Bên cạnh đó, đến nay vẫn còn một số trường hợp liên quan đến việc thực hiện các chế độ, chính sách của Nhà nước hoặc chế độ, chính sách chưa phù hợp với từng đối tượng cụ thể; do đó, tình hình khiếu kiện vẫn còn diễn ra ở một số địa phương trong tỉnh.
    |
 |
| Bí thư Tỉnh ủy Lương Nguyễn Minh Triết chủ trì buổi tiếp công dân. Ảnh: Thanh Nhung |
Trong thời gian qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố, sở, ban, ngành triển khai thực hiện và nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Do đó, kết quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh có bước chuyển biến rõ rệt, hạn chế được tình trạng đơn thư tồn đọng, kéo dài, vượt cấp góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các tổ chức, cá nhân; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật. Công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo góp phần quan trọng vào việc giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phục vụ tốt cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Cụ thể, công tác phối hợp của các cơ quan, đoàn thể trong hoạt động tiếp công dân tại Trụ sở tiếp công dân tỉnh được thực hiện theo quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 2911/QĐ-UBND ngày 18/8/2015 của UBND tỉnh, Quyết định số 565/QĐ-UBND ngày 04/3/2019 của UBND tỉnh.
Thành phần mời tham dự các buổi tiếp công dân định kỳ, đối thoại giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh đều mời đại diện Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam tỉnh, Hội nông dân tỉnh.
Đáng chú ý, theo Luật Tiếp công dân, Chủ tịch UBND tỉnh tiếp công dân ít nhất 01 ngày trong 01 tháng. Trong kỳ báo cáo, Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp tiếp công dân 9,5 ngày với tỷ lệ 39,6% (Trong năm 2022, Chủ tịch UBND tỉnh tiếp công dân định kỳ vào tháng 3, tháng 4, tháng 8, tháng 12; Trong năm 2023, Chủ tịch UBND tỉnh tiếp công dân định kỳ vào tháng 01, tháng 4 (01 buổi), tháng 8, tháng 9, tháng 11, tháng 12). Chủ tịch UBND tỉnh đã ủy quyền các Phó Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì tiếp công dân định kỳ để nắm bắt rõ hơn nguyện vọng của nhân dân, qua đó làm tốt hơn nhiệm vụ của mình với tổng số 14,5 ngày với tỷ lệ 60,4 %.
Sau buổi tiếp công dân định kỳ, UBND tỉnh ban hành thông báo kết luận chủ trì tại buổi tiếp công dân với nội dung hướng dẫn, giải thích vụ việc theo quy định của pháp luật, chỉ đạo xử lý vụ việc theo pháp luật. Trong kỳ báo cáo, UBND tỉnh đã ban hành 10 thông báo kết luận của Chủ tịch UBND tỉnh, 20 thông báo kết luận của các Phó Chủ tịch UBND tỉnh tại buổi tiếp công dân định kỳ đối với 61 vụ việc. Kết quả cụ thể: Giải quyết xong: 44 vụ; đang tiếp tục chỉ đạo giải quyết: 17 vụ (04 vụ của cá nhân phản ánh liên quan đến việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bồi thường, bố trí tái định cư; 13 vụ liên quan đến công dân mua đất tại các dự án nhà ở thương mại).
Các nội dung tại Thông báo kết luận tiếp công dân định kỳ của Chủ tịch UBND tỉnh, các Phó Chủ tịch UBND tỉnh được đa số được các cơ quan, đơn vị, địa phương nghiêm túc triển khai thực hiện theo quy định. Tuy nhiên, liên quan đến việc người dân mua đất tại các dự án nhà ở thương mại vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc.
Ngoài ra, trong 2 năm 2021-2023, tổng số đơn tiếp nhận: 76 đơn; gồm: 66 đơn khiếu nại, 10 đơn tố cáo.
Phân theo lĩnh vực: 62 khiếu nại đất đai, 02 khiếu nại chính sách, 02 khiếu nại khác, 10 đơn tố cáo công chức, công vụ.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh giao các cơ quan chức năng thẩm tra, tham mưu giải quyết, cụ thể như sau: Thanh tra tỉnh: 47 đơn; Sở Tài nguyên và Môi trường: 27 đơn; Sở Nội vụ: 01 đơn; Công an tỉnh: 01 đơn.
Công tác đối thoại trong giải quyết khiếu nại được tham mưu thực hiện đúng quy định pháp luật. Tính đến nay đã giải quyết xong 76 đơn, đạt tỷ lệ 100%, trong đó 64 đơn giải quyết đúng hạn, 12 đơn có gia hạn thời gian giải quyết.
Bên cạnh đó, tỉnh Quảng Nam còn gặp nhiều khó khăn trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo như việc tiếp đoàn đông người tập trung chủ yếu liên quan đến những người dân mua đất tại các dự án nhà ở thương mại được Lãnh đạo tỉnh quan tâm thực hiện.
Tuy nhiên, hiện nay người dân vẫn thường xuyên đến Trụ sở tiếp công dân tỉnh để đăng ký tiếp công dân, do những khó khăn, vướng mắc của dự án và quyền lợi của người dân chưa được tháo gỡ, giải quyết.
Trong kỳ báo cáo, việc trực tiếp tiếp công dân định kỳ của Chủ tịch UBND tỉnh (quy định ít nhất 01 ngày trong 01 tháng) đạt tỷ lệ chưa cao (tiếp 9,5 ngày, tỷ lệ 39,6%), còn lại đã ủy quyền cho Phó Chủ tịch UBND tỉnh tiếp (tiếp 14,5 ngày, tỷ lệ 60,4 %).
Một số vụ việc khiếu nại giải quyết chưa đảm bảo thời gian theo quy định.
Nguyên nhân của một số khó khăn này, chủ yếu là do tranh chấp giữa chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại với đơn vị môi giới, phân phối sản phẩm đất nền dự án đã được Tòa án nhân dân các cấp xét xử, bản án đã có hiệu lực pháp luật nhưng chưa được các bên có liên quan thi hành.
Các dự án thời gian qua không được tiếp tục đầu tư dẫn đến việc đến nay vẫn chưa ra giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để giao cho người dân. Ngoài ra, một số vụ việc khiếu nại, tố cáo có tính chất phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành; vướng mắc trong hồ sơ, thủ tục đất đai như xác định nguồn gốc, diện tích, loại đất.
Vì vậy, Lãnh đạo Thanh tra tỉnh đã có ý kiến đề nghị UBND tỉnh kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung Luật Tiếp công dân cần quy định cụ thể cho phép Chủ tịch UBND các cấp được ủy quyền cho cấp phó tiếp công dân.
Bởi vì theo quy định tại khoản 3 Điều 18 và khoản 5 Điều 12 Luật Tiếp công dân “Chủ tịch UBND tỉnh tiếp công dân ít nhất 01 ngày trong 01 tháng”, không quy định được ủy quyền cấp phó nên việc thực hiện còn nhiều khó khăn. Trong khi đó, tại khoản 2 Điều 107 Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định về tiếp công dân của Chủ tịch HĐND được ủy nhiệm tiếp công dân “Chủ tịch HĐND phải có lịch tiếp công dân. Tùy theo yêu cầu của công việc, Chủ tịch Hội đồng nhân dân bố trí số lần tiếp công dân trong tháng. Chủ tịch HĐND có thể ủy nhiệm cho Phó Chủ tịch HĐND hoặc Ủy viên của Thường trực HĐND tiếp công dân, nhưng ít nhất mỗi quý Chủ tịch Hội đồng nhân dân phải bố trí thời gian 01 ngày để trực tiếp tiếp công dân”.
Tại Điều 9 Luật Tiếp công dân quy định người tiếp công dân được từ chối tiếp người đến nơi tiếp công dân trong trường hợp: Người khiếu nại, tố cáo về vụ việc đã giải quyết đúng chính sách, pháp luật, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm tra, rà soát, thông báo bằng văn bản và đã được tiếp, giải thích, hướng dẫn nhưng vẫn cố tình khiếu nại, tố cáo kéo dài. Trong khi đó chưa có quy định về xử lý trong tiếp công dân đối với kiến nghị, phản ánh đã được tiếp thu, giải thích, trả lời.
Thời gian tới, để ngăn chặn và xử lý kịp thời hành vi vi phạm pháp luật tại trụ sở tiếp công dân, cần sớm ban hành văn bản quy phạm pháp luật xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiếp công dân, trong đó quy định cụ thể về thẩm quyền của Trưởng Ban Tiếp công dân./.