Còn phát sinh khiếu kiện vượt cấp

UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết, công tác tiếp dân ở một số đơn vị cấp xã, cấp huyện chưa gắn với đối thoại để hướng dẫn, giải đáp chính sách pháp luật cho công dân. Việc phân loại, xử lý đơn, xác định thẩm quyền, trình tự, thủ tục giải quyết một số vụ việc còn hạn chế, lúng túng, thiếu chính xác nên phát sinh khiếu kiện vượt cấp phải chỉ đạo giải quyết lại. Một số trường hợp giải quyết còn máy móc, áp dụng pháp luật cứng nhắc, kiến nghị xử lý chưa sát với thực tế, không khả thi, khó thực hiện.

Hơn nữa, việc tổ chức thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật đảm bảo đúng quy định nhưng nhiều trường hợp không khẩn trương, kịp thời nên tiếp tục phát sinh khiếu kiện.

Đáng nói, tâm lý công dân khi khiếu kiện, nhất là các vụ việc đông người, phức tạp thường đặt kỳ vọng, niềm tin vào lãnh đạo cơ quan, đơn vị nên cố tình gây áp lực để lãnh đạo cơ quan, đơn vị phải gặp gỡ, tiếp công dân. Trong đó, có trường hợp thiếu tôn trọng, không hợp tác, không lắng nghe giải đáp, hướng dẫn của chuyên viên, công chức tiếp công dân; ý thức chấp hành pháp luật của một số công dân còn hạn chế nên có những yêu cầu, đòi hỏi không đúng hoặc vượt quá quy định pháp luật, cố tình khiếu kiện kéo dài, có phản ứng tiêu cực, cố chấp, không chấp hành nội quy, quy định; lạm dụng dân chủ, xúc phạm, lăng mạ, đe dọa, hành hung người làm công tác tiếp công dân.

Đội ngũ công chức làm công tác tiếp công dân, tham mưu xử lý đơn không ổn định, thường thay đổi vị trí công tác, chưa thực sự gắn bó, không tâm huyết với công tác tiếp công dân cũng là một trong những khó khăn của tỉnh Thanh Hóa.

Công tác thống kê, tổng hợp số liệu, báo cáo và cập nhật số liệu vào phần mềm Cơ sở dự liệu Hệ thống báo cáo công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và phòng, chống tham nhũng tại một số đơn vị, địa phương đôi khi còn lúng túng, vướng mắc.

Cán bộ, công chức tiếp dân, giải quyết KNTC thường thay đổi vị trí công tác

Theo UBND tỉnh Thanh Hóa, những tồn tại, hạn chế nêu trên có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Đối với cấp xã việc tiếp công dân, tham mưu xử lý đơn, giải quyết KNTC do công chức Địa chính hoặc Tư pháp kiêm nhiệm. Trong khi khiếu kiện chủ yếu phát sinh từ cơ sở và có tỷ lệ cao tập trung vào các lĩnh vực này nên tính khách quan trong xử lý, giải quyết vụ việc chưa cao.

Công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Đất đai... và các văn bản hướng dẫn thi hành luật đến cán bộ, công chức, người dân đã được quan tâm nhưng còn hạn chế, chưa liên tục, chưa sâu rộng, hiệu quả chưa cao. Cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân, tham mưu, xử lý đơn và giải quyết KNTC chưa được đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ chuyên sâu, chuyên nghiệp. Ngoài ra, do đội ngũ cán bộ, công chức tiếp công dân, tham mưu xử lý đơn, giải quyết KNTC không ổn định, thường thay đổi vị trí công tác nên việc chủ động cập nhật, nghiên cứu pháp luật để tham mưu xử lý, giải quyết KNTC cũng có hạn chế, khó khăn nhất định.

Ban Tiếp công dân huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa tiếp nhận các kiến nghị, phản ánh của công dân. (Ảnh minh họa, nguồn: Báo Thanh Hóa)

Hơn nữa, tiếp công dân là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, nhiều áp lực; khối lượng công việc nhiều nhưng quy định về cơ cấu tổ chức bộ máy, biên chế chưa tương xứng với chức năng, nhiệm vụ và chưa có cơ chế chính sách phù hợp để khích lệ, động viên đội ngũ công chức tiếp công dân ổn định tâm lý, gắn bó, tâm huyết và phấn đấu phát triển.

Việc thống kê, tổng hợp báo cáo và cập nhật số liệu vào phần mềm Cơ sở dự liệu Hệ thống báo cáo có nhiều đề cương, biểu mẫu, chỉ tiêu phải báo cáo. Hiện nay, các cơ quan, đơn vị đã và đang chủ động nghiên cứu tài liệu hướng dẫn để thực hiện nhưng chưa được hướng dẫn, tập huấn nên việc thống kê, tổng hợp báo cáo và cập nhật số liệu vào phần mềm còn có sự khó khăn, lúng túng trong quá trình thực hiện.

Một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới

UBND tỉnh Thanh Hóa nhận định, trong thời gian tới, tình hình KNTC nói chung và trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa nói riêng vẫn còn tiềm ẩn diễn biến phức tạp. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tiếp dân, giải quyết KNTC; trong thời gian tới, cấp ủy, chính quyền các cấp cần tiếp tục theo dõi, dự báo, kiểm soát tốt tình hình, chủ động xử lý, giải quyết kịp thời các vụ việc, hạn chế khiếu kiện phức tạp, đông người, vượt cấp và không để phát sinh điểm nóng. Đồng thời, thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

Một là, tiếp tục thực hiện tốt các quy định của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; Chỉ thị 35-CT/TW ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị; Quy định số 11-QĐi/TW ngày 18/2/2019 của Bộ Chính trị; Chỉ thị 21-CT/TU ngày 08/4/2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy; Kế hoạch 363/KH-TTCP ngày 20/3/2019 của Thanh tra Chính phủ.

Hai là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nhất là Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luât Tố cáo, Nghị định số 31/2019/NĐ-CP ngày 12/4/2019 hướng dẫn Luật Tố cáo, Nghị định 124/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Khiếu nại; các Thông tư số 04, số 05/2021/TT-TTCP ngày 01/10/2021 của Thanh tra Chính phủ quy định quy trình tiếp công dân, xử lý đơn KNTC, kiến nghị phản ánh để nâng cao ý thức, trách nhiệm, hiểu biết pháp luật của cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết KNTC ở cơ sở và nâng cao nhận thức pháp luật cho các tầng lớp nhân dân.

Bà là, tăng cường trách nhiệm, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong các lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, khiếu kiện, như: Quản lý đất đai, đầu tư xây dựng, quản lý tài chính, ngân sách, các khoản thu đóng góp của Nhân dân, chính sách xã hội, tổ chức, cán bộ; thực hiện tốt công tác kiểm kê, bồi thường giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, bố trí tái định cư, tạo việc làm, công khai, dân chủ, công bằng bảo đảm quyền và lợi ích của người dân khi Nhà nước thu hồi đất... nhằm hạn chế tham nhũng, khiếu kiện; bố trí cán bộ, công chức làm công tác giải phóng mặt bằng phải đảm bảo có phẩm chất đạo đức tốt, vững vàng về chuyên môn, nghiệp vụ, có kinh nghiệm trong việc xử lý tình huống, xử lý vụ việc, không gây bức xúc cho người dân.

Bốn là, thực hiện nghiêm túc việc tiếp công dân theo quy định của pháp luật hiện hành. Thường xuyên quan tâm, chủ động chỉ đạo theo dõi, nắm chắc tình hình KNTC trong phạm vi quản lý của ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị. Trong đó, tập trung giải quyết kịp thời, dứt điểm các vụ việc thuộc thẩm quyền từ khi mới phát sinh, không để vụ việc diễn biến phức tạp, phát sinh khiếu kiện đông người, vượt cấp. Đồng thời, bố trí lực lượng, chủ động rà soát, giải quyết dứt điểm các vụ việc đông người, phức tạp, còn tồn đọng, kéo dài và thường xuyên kiểm tra, đôn đốc thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại, văn bản xử lý tố cáo, các kết luận thanh tra đã có hiệu lực pháp luật.

Năm là, nâng cao chất lượng hiệu quả việc xác minh, giải quyết KNTC, thực hiện đầy đủ các trình tự thủ tục, áp dụng đúng pháp luật; tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chức năng. Trong quá trình xác minh, rà soát, giải quyết vụ việc phải coi trọng đối thoại, hoà giải, phát huy tối đa hiệu quả việc đối thoại công khai, dân chủ; nghiên cứu, vận dụng chính sách pháp luật, giải quyết đạt lý, thấu tình theo hướng có lợi cho công dân nhưng phải đảm bảo quy định của pháp luật, phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính khả thi để chấm dứt khiếu kiện. Trong quá trình giải quyết phải làm rõ nguyên nhân phát sinh KNTC để chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước, xác định trách nhiệm và xử lý nghiêm tập thể, cá nhân có khuyết điểm, sai phạm, thiếu trách nhiệm.

Sáu là, Thanh tra tỉnh, Ban Tiếp công dân tỉnh chủ động tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh tăng cường thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị, các cấp, các ngành và cán bộ, công chức có liên quan trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KNTC; nhất là các địa phương, cơ quan, đơn vị phát sinh nhiều đơn thư khiếu kiện, chất lượng, hiệu quả xử lý đơn, giải quyết KNTC thấp để vụ việc kéo dài hoặc chậm thực hiện chỉ đạo của cấp trên; kiến nghị xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật đối với các tổ chức, các nhân có vi phạm.

Bẩy là, tiếp tục phối hợp thường xuyên, chặt chẽ với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Hội nông dân các cấp và các tổ chức chính trị xã hội trong việc tuyên truyền, vận động Nhân dân, đoàn viên, hội viên chấp hành tốt các quy định của pháp luật về tiếp công dân, KNTC; trao đổi, cung cấp thông tin, phối hợp giải quyết kịp thời KNTC của công dân; tạo điều kiện tốt cho công tác giám sát việc tiếp công dân, giải quyết KNTC.

Tám là, tăng cường sự phối hợp giữa địa phương với các cơ quan Trung ương, nhất là việc phối hợp với Thanh tra Chính phủ, Ban Tiếp công dân Trung ương, các cơ quan tiếp công dân thường xuyên tại Trụ sở Tiếp công dân Trung ương Đảng và Nhà nước; giữa các cơ quan tham mưu, phục vụ Bí thư Tỉnh ủy, Đoàn ĐBQH tỉnh, Thường trực HĐND, UBND tỉnh trong công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC, cùng đối thoại, thuyết phục công dân thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận giải quyết tố cáo đã có hiệu lực pháp luật hoặc cùng nghiên cứu tìm giải pháp, tham mưu xử lý để chấm dứt khiếu kiện.

Chín là, Thanh tra tỉnh tiếp tục làm đầu mối liên hệ với Thanh tra Chính phủ để phối hợp xử lý, giải đáp, hướng dẫn các đơn vị khi có khó khăn vướng mắc trong việc thực hiện chế độ báo cáo theo Thông tư số 02/2021/TT-TTCP ngày 22/3/2021 của Thanh tra Chính phủ và trong quá trình sử dụng phầm mềm Hệ thống báo cáo công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và phòng, chống tham nhũng; cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, xử lý đơn và giải quyết KNTC, kiến nghị, phản ánh./.