68,62% vụ việc khiếu nại về đất đai, nhà cửa

Theo đánh giá của UBND tỉnh Bình Định, trong năm 2023, tình hình đơn thư KNTC, kiến nghị, phản ánh trên địa bàn tỉnh có tăng hơn so với cùng kỳ năm 2022. Nội dung KNTC chủ yếu vẫn liên quan đến lĩnh vực đất đai, thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thu hồi đất để thực hiện các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh, như: Dự án Đường cao tốc Bắc - Nam; Dự án xây dựng đường ven biển ĐT 639; Khu nhà ở xã hội tại phường Nhơn Bình; các tuyến đường kết nối vào nhà ở xã hội tại phường Nhơn Bình; Khu Công nghiệp Becamex; hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư phía Đông chợ Dinh mới; hệ thống tiêu thoát lũ sông Dinh; các khu tái định cư phục vụ các dự án, khu dân cư mới tại các huyện, thị xã, thành phố… Một số vụ công dân chưa thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của mình trong việc KNTC; tập trung khiếu kiện đông người; một số công dân ra Hà Nội đến các cơ quan Trung ương khiếu nại nội dung cũ đã được UBND tỉnh và các Bộ ngành Trung ương xem xét, giải quyết.

Các cấp, các ngành trong tỉnh đã tiếp 3.526 lượt/2.769 người đến Trụ sở tiếp công dân và các cơ quan nhà nước trực tiếp trình bày KNTC, kiến nghị, phản ánh; trong đó có 24 đoàn đông người/14 vụ việc. So cùng kỳ năm 2022, tiếp công dân tăng 1.531 lượt.

Đồng thời, tiếp nhận 5.144 đơn (kỳ trước chuyển sang 270, tiếp nhận trong kỳ 4.874). Đã xử lý 5.127/5.144 tổng số đơn tiếp nhận. Phân loại theo nội dung, có 1.212 đơn/1.211 vụ việc khiếu nại, 176 đơn/176 vụ việc tố cáo và 2.881 đơn kiến nghị, phản ánh. Đáng chú ý, trong số 1.211 vụ việc khiếu nại đã tiếp nhận, liên quan đến lĩnh vực hành chính có 1.123 vụ việc, riêng về đất đai, nhà cửa có 831 vụ việc (chiếm 68,62%).

Trong số 557 vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền (giảm 33 vụ so với cùng kỳ năm 2022), thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước các cấp đã giải quyết 501 vụ việc (đạt tỷ lệ 89,95%). Qua giải quyết khiếu nại đã kiến nghị khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp cho công dân 4.326 triệu đồng và 550 m² đất các loại; chuyển hồ sơ 01 vụ việc sang Cơ quan An ninh điều tra - Công an tỉnh để tiếp tục điều tra, làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật. Đồng thời, thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước các cấp đã giải quyết 42/47 vụ tố cáo thuộc thẩm quyền (đạt tỷ lệ 89,36%).

Tiếp tục kiểm tra, rà soát 5 trường hợp khiếu nại kéo dài

Đối với các vụ việc KNTC phức tạp, tồn đọng, đông người, kéo dài, năm 2023 trên địa bàn tỉnh, Thanh tra Chính phủ đã  trực tiếp rà soát 2 vụ việc theo Kế hoạch số 1910/KH-TTCP. Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 488/QĐ-UBND thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra, rà soát lại kết quả giải quyết một số vụ việc khiếu nại, kiến nghị đông người, phức tạp, kéo dài tại các huyện Phù Mỹ, Phù Cát và thành phố Quy Nhơn.

Kết quả rà soát lại cho thấy, đối với các vụ việc khiếu nại kéo dài đã được các cấp chính quyền giải quyết đúng theo quy định, không có tình tiết mới. UBND tỉnh đã ban hành Thông báo chấm dứt không tiếp, không giải quyết và báo cáo gửi các cơ quan Trung ương để biết không tiếp, không chuyển đơn về địa phương. Hiện nay, Chủ tịch UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo kiểm tra, rà soát lại 5 trường hợp khiếu nại kéo dài.

Một buổi tiếp công dân định kỳ của Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định trong năm 2023. (Ảnh: binhdinh.gov.vn)

Cũng trong năm 2023, các cấp, các ngành của tỉnh nhận được 2 vụ việc thuộc thẩm quyền do các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội chuyển đến, đã giải quyết đạt tỷ lệ 100%.

Ngoài ra, UBND tỉnh Bình Định nhận 1 yêu cầu của Ban Dân nguyện tại Văn bản số 738/BDN ngày 09/6/2023. UBND tỉnh chỉ đạo UBND xã Bình Tân, huyện Tây Sơn đã cung cấp đầy đủ tài liệu liên quan đến khiếu nại của công dân cho Ban Dân nguyện theo quy định.

Công tác giải quyết KNTC còn một số hạn chế

UBND tỉnh Bình Định đánh giá, thời hạn giải quyết KNTC hầu hết được thực hiện đảm bảo theo quy định. Tuy nhiên, có một số ít vụ việc giải quyết khiếu nại còn chậm hơn so với quy định, phải gia hạn thời gian giải quyết. Đặc biệt là các vụ việc khiếu nại có tính chất phức tạp, liên quan đến đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng cần thẩm tra, xác minh lại nguồn gốc, quá trình sử dụng đất, xây dựng nhà ở. Vì vậy, cần nhiều thời gian để chính quyền địa phương cấp xã tổ chức kiểm tra, rà soát, lấy ý kiến khu dân cư để xác nhận lại nguồn gốc.

Theo UBND tỉnh, nội dung khiếu nại liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng chiếm tỷ lệ lớn, có nhiều vụ việc khiếu nại phát sinh cùng một thời điểm do có nhiều dự án triển khai thực hiện trên cùng địa bàn (nhất là tại thành phố Quy Nhơn). Trong khi đội ngũ cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ tham mưu giải quyết khiếu nại còn mỏng nên cũng ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết vụ việc.

Công tác quản lý nhà nước và việc thực thi pháp luật của một số cơ quan, đơn vị và cán bộ công chức, viên chức còn có những trường hợp khuyết điểm, vi phạm, nhất là trong những lĩnh vực có liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, như: Quản lý, sử dụng đất đai; thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng, giao đất tái định cư; xử lý vi phạm hành chính, thực hiện các chính sách bảo đảm an sinh xã hội… Vì vậy, có một số trường hợp xác định sai nguồn gốc đất, sai thời điểm sử dụng đất, sai diện tích đất phải giải tỏa; xác định giá trị và áp giá bồi thường có sai sót, gây thiệt hại đến quyền, lợi ích chính đáng của công dân làm phát sinh đơn thư khiếu nại.

Dự báo tình hình KNTC có chiều hướng tăng

UBND tỉnh Bình Định dự báo, trong năm 2024 và những năm tiếp theo, nhiều dự án trọng điểm xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội đang và sẽ tiếp tục được triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh, yêu cầu phải thực hiện việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và tái định cư. Do đó sẽ phát sinh nhiều đơn thư KNTC, kiến nghị, phản ánh của công dân trong các vùng dự án. Có thể dự báo trong năm 2024, tình hình KNTC của công dân trên địa bàn tỉnh sẽ có chiều hướng tăng hơn so với năm 2023.

Chình vì vậy, UBND tỉnh Bình Định đề ra một số phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trong năm tiếp theo, như sau:

Một là, các cấp, các ngành tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện phù hợp, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra trong Kế hoạch số 81-KH/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Kế hoạch số 44/KH-UBND của UBND tỉnh thực hiện Chỉ thị số 35-CT/TW ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC; các quy định của pháp luật, chỉ đạo của Chính phủ và hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC trong phạm vi thuộc thẩm quyền quản lý. 

Hai là, người đứng đầu các cơ quan hành chính nhà nước phải trực tiếp chỉ đạo, tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác tiếp công dân theo quy định. Tiếp công dân phải gắn với việc kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo giải quyết kịp thời, dứt điểm vụ việc, không để kéo dài, gây bức xúc, khiếu kiện vượt cấp. Tổ chức tốt việc tiếp dân đột xuất, đối thoại với công dân để chỉ đạo giải quyết kịp thời các vụ việc phức tạp, đông người khi mới phát sinh.

Ba là, tăng cường kiểm tra, thanh tra trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KNTC. Qua thanh tra, kiểm tra cần có biện pháp chỉ đạo chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những tồn tại, hạn chế, khuyết điểm, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đồng thời kiên quyết xử lý các trường hợp đùn đẩy, né tránh trách nhiệm, giải quyết chậm trễ, giải quyết không đúng quy định các vụ việc thuộc thẩm quyền, để công dân đi lại nhiều lần, gây bức xúc, khiếu kiện kéo dài, vượt cấp. Chú trọng chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thi hành các quyết định giải quyết khiếu nại, quyết định xử lý về tố cáo đã có hiệu lực pháp luật của cấp có thẩm quyền, không để kéo dài.

Bốn là, tiếp tục thực hiện Kế hoạch số 363/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ về việc kiểm tra, rà soát, giải quyết các vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài trên địa bàn tỉnh. Tập trung chỉ đạo giải quyết dứt điểm những vụ việc phức tạp, kéo dài đã có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các bộ ngành Trung ương và Chủ tịch UBND tỉnh.

Năm là, tăng cường công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật về tiếp công dân, KNTC cho cán bộ và Nhân dân bằng nhiều hình thức phù hợp, bảo đảm tính thiết thực, hiệu quả. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra. Tiếp tục chỉ đạo vận hành và cập nhật thường xuyên Hệ thống Cơ sở dữ liệu Quốc gia về KNTC và phần mềm Cơ sở dữ liệu Báo cáo tổng hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý Nhà nước về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC trên địa bàn tỉnh.

Sáu là, thực hiện nghiêm túc các quy định về công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, đơn vị, tập trung vào các ngành, lĩnh vực phát sinh nhiều khiếu kiện của công dân như công tác quy hoạch, giải phóng mặt bằng... Quá trình chỉ đạo công tác giải quyết KNTC cần quán triệt thực hiện tốt phương châm dân chủ đi đôi với kỷ cương pháp luật; có hình thức xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật đối với những phần tử quá khích, lợi dụng dân chủ, quyền KNTC để gây rối trật tự công cộng, cản trở, chống đối, xúc phạm người thi hành công vụ, tổ chức cho người khác khiếu kiện trái pháp luật./.