Khiếu nại, tố cáo kéo dài, bao giờ mới được giải quyết?
Theo đơn thư phản ánh, hồ sơ tài liệu cung cấp và thu thập, cho thấy: Gia đình ông N.V.A có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) số DTO000270 QSDĐ/138/D.UB do UBND huyện Phú Quốc cấp ngày 31/3/2004, với diện tích là 54.815m2. Thực hiện chính sách giải tỏa đền bù làm đường cho Nhà nước, dự án Khu tái định cư – Khu mở rộng thị trấn An Thới của UBND tỉnh Kiên Giang năm 2005, gia đình ông N.V.A đã tuân thủ quy định của pháp luật, nhận đền bù và không có ý kiến.
Tuy nhiên, phần diện tích đất còn lại theo sổ đỏ là 10.934,3 m2 đã được “biến mất”, chưa được làm rõ, việc giải quyết đền bù theo quyết định của UBND tỉnh Kiên Giang năm 2010 cho dự án khu tái định cư - khu dự án mở rộng 57,9ha chưa đúng quy định, phát sinh khiếu nại. Gia đình ông N.V.A liên tục có đơn khiếu kiện từ năm 2016 và được Văn phòng Chính phủ nhiều lần chuyển đơn yêu cầu UBND thành phố Phú Quốc, UBND tỉnh Kiên Giang giải quyết đơn nhưng chưa được giải quyết theo đúng quy định, trình tự thủ tục của pháp luật dẫn đến khiếu nại kéo dài gây bức xúc và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân.
Tháng 8/2021, gia đình ông N.V.A được thông báo của Ban Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thành phố Phú Quốc thông tin về Quyết định đền bù số 361/QĐ-UBND ngày 24/01/2019 của UBND thành phố Phú Quốc được ký từ năm 2019, kèm theo số tiền đền bù (3.982.959.200 đồng) và với một diện tích không đúng còn lại theo sổ đỏ; không có biên bản, thủ tục đền bù theo quy định và không có xác nhận của gia đình ông N.V.A.
Người dân khiếu nại, Chính phủ chỉ đạo, cơ quan báo chí - Tạp chí Thanh tra Chính phủ có Văn bản số 116 ngày 31/3/2022 gửi Chủ tịch UBND thành phố Phú Quốc yêu cầu làm rõ để phản ánh bạn đọc nhưng sau 6 tháng nhiều lần nhắc nhở cho đến nay Chủ tịch UBND thành phố mới có Văn bản trả lời số 900/UBND-NCPC ngày 20/9/2022. Nội dung văn bản trả lời cho thấy: Sự việc đền bù lần thứ nhất (theo Quyết định năm 2005) đã có việc đo vẽ, kiểm đếm cùng gia đình nên việc đền bù người dân đã đồng thuận và nhận tiền hỗ trợ đến bù. Sau đó, dự án được điều chỉnh mở rộng thêm và đền bù theo quyết định năm 2010 của UBND tỉnh Kiên Giang. Văn bản không nêu rõ kết quả giải quyết khiếu nại tố cáo, làm rõ các vấn đề người dân đang khiếu nại, tố cáo như việc Ban Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chưa có việc kiểm đếm, người dân chưa được xác nhận, làm rõ phần diện tích thiếu so với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng đã có quyết định đến bù - đây cũng chính là vấn đề đang khiếu nại, tố cáo từ năm 2016 đến nay mà ông N.V.A đã gửi đến Chủ tịch UBND thành phố Phú Quốc, đến các cấp chính quyền và phản ánh đến cơ quan báo chí. Người dân tiếp tục phản ánh, khiếu nại, tố cáo kéo dài, quyền và lợi ích của người dân tiếp tục bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Trách nhiệm và bài học nào trong xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của Chủ tịch thành phố Phú Quốc?
Theo hồ sơ tài liệu thu thập và cung cấp, các văn bản giải trình của Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải Quân, cho thấy:
- “Tính đến ngày 31/3/2022, Bộ Tư lệnh Vùng 5, không thực hiện chi ứng trước bất kỳ số tiền, diện tích đất nào liên quan đến hộ gia đình ông Nguyễn Văn Ân... Bộ Tư lệnh Vùng chỉ tiếp nhận phần diện tích đất sạch do UBND tỉnh Kiên Giang bàn giao để thực hiện xây dựng hạ tầng thuộc Dự án”.
- Ban quản lý dự án, UBND thành phố chưa làm rõ nguồn tiền 3,9 tỷ đền bù, cơ sở pháp lý đền bù và việc cơ quan quản lý nhà nước không công khai, cung cấp kịp thời cho người dân, giữ tiền của người dân nhiều năm không công bố là hành vi thiếu công khai, minh bạch, có thể là hành vi vụ lợi, dẫn đến tạo sơ hở cho tiêu cực, tham nhũng. Theo quy định về lập, thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được quy định tại khoản a, mục 2 điều 69 của Luật Đất đai chỉ rõ: Việc tổ chức lấy ý kiến phải được lập thành biên bản có xác nhận của đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã, đại diện những người có đất thu hồi. Theo hồ sơ, việc Ban Bồi thường xác định giá trị đền bù nhưng không có sự chứng kiến của chủ đất, không có cơ sở pháp lý xác định việc đo đạc là vi phạm các quy định của Luật Đất đai. Hiện nay, theo đơn phản ánh, Tạp Chí Thanh tra Chính phủ đã có văn bản yêu cầu làm rõ gửi đến Chủ tịch UBND thành phố Phú Quốc nhưng tại Văn bản số 900/UBND-NCPC ngày 20/9/2022 của Chủ tịch UBND Phú Quốc chưa làm rõ kết quả xử lý khiếu nại tố cáo theo quy định của Luật Báo chí và Luật Phòng chống tham nhũng về trách nhiệm giải trình: “trường hợp báo chí đăng tải thông tin về vi phạm pháp luật và có yêu cầu trả lời các vấn đề liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ được giao thì cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền phải giải trình và công khai nội dung giải trình trên báo chí theo quy định của pháp luật". Đại diện của Tạp chí Thanh tra Chính phủ, khi làm việc trực tiếp với ông Trương Quốc Thanh, Trưởng Ban Bồi thường, hỗ trợ và Tái định cư, được trả lời “không có trách nhiệm làm rõ”!.
- Theo quy định của Luật khiếu nại số 02/2011/QH13 ngày 11/11/2011, tại Điều 6, quy định về những nội dung cấm như: “Thiếu trách nhiệm trong việc giải quyết khiếu nại; không giải quyết khiếu nại; làm sai lệch các thông tin, tài liệu, hồ sơ vụ việc khiếu nại; cố ý giải quyết khiếu nại trái pháp luật”; “ra quyết định giải quyết khiếu nại không bằng hình thức quyết định”; “can thiệp trái pháp luật vào việc giải quyết khiếu nại”; khoản 1 Điều 18 quy định về thẩm quyền của thành phố: “Giải quyết khiếu nại lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình”; Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 77/2015/QH13 ngày 19/6/2015 quy định tại khoản 3, khoản 8 Điều 29 nêu rõ nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND huyện (thành phố): “Bảo vệ… các quyền và lợi ích hợp pháp khác của công dân”. “Tổ chức việc thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật, tiếp công dân theo quy định của pháp luật”; Thông tư số 05/2021/TT-TTCP, ngày 01/10/2021 (trước đây là Thông tư số 07/2014/TT-TTCP ngày 31/10/2014) của Thanh tra Chính phủ Ban hành quy định về quy trình xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, đơn kiến nghị, phản ánh đã quy định cụ thể về trình tự thủ tục giải quyết khiếu nại lần đầu với 9 điều (từ điều 27 đến điều 35). Cho thấy các quy định của pháp luật đã quy định rõ vai trò, trách nhiệm của các cấp có thẩm quyền nhưng sự việc khiếu nại kéo dài nhiều năm chưa được giải quyết.
- Bộ Chính trị từ năm 2014 đã có có Chỉ thị số 35-CT/TW đã chỉ rõ: Các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức nhân dân có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; phải xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên… thực hiện đồng bộ các giải pháp để giải quyết dứt điểm khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài, vượt cấp. Người đứng đầu tổ chức đảng, chủ tịch uỷ ban nhân dân các cấp, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị phải trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo và chịu trách nhiệm về tình hình khiếu nại, tố cáo và công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong phạm vi địa bàn, lĩnh vực phụ trách... Chủ động đối thoại, vận động, thuyết phục công dân để giải quyết, tháo gỡ triệt để khiếu kiện, bức xúc của nhân dân.
Lý do nào chưa được giải quyết và công khai, minh bạch kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo theo đúng trình tự thủ tục và thẩm quyền, khiến người dân phải chịu nhiều hệ lụy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống trong nhiều năm? Chủ tịch UBND thành phố Phú Quốc có sớm làm rõ, giải quyết dứt điểm, chấm dứt tình trạng khiếu nại, tố cáo kéo dài của gia đình ông N.V.A; có thiếu trách nhiệm, vụ lợi hay lợi ích nhóm, tạo sơ hở cho tiêu cực, tham nhũng hay không?; là đảng viên, có “thờ ơ, vô cảm với các hành vi sai trái trong xã hội” hay không?. Để rộng đường dư luận, phản ánh, đánh giá về những bài học thực tiễn trong giải quyết kiếu nại, tố cáo, Tạp chí Thanh tra Chính phủ tiếp tục đề nghị các cấp có thẩm quyền, trách nhiệm làm rõ và phản ánh đến bạn đọc, cơ quan quản lý có liên quan xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật./.