Luật Chứng khoán quy định, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm liên quan đến hoạt động chứng khoán và thị trường chứng khoán thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Mức phạt tiền tối đa trong xử phạt vi phạm hành chính có thể lên tới 10 lần khoản thu trái pháp luật có được từ hành vi vi phạm.

Không có khoản thu trái pháp luật từ hành vi cho mượn tài khoản!

Vừa qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với Công ty cổ phần Louis Holdings, Công ty cổ phần The Golden Group (tên cũ: Công ty cổ phần Louis Capital) và 10 cá nhân (gồm: Hà Nguyễn Uyên, Huỳnh Nguyễn Hương Trà, Ngô Thị Hoài Thanh, Ngô Thị Hoài Thương, Nguyễn Thị Kiều Liên,  Nguyễn Thị Minh Hiệp, Phan Thị Nga, Phan Thị Thanh Sen, Phan Thị Thương, Lê Quang Nhuận).

Đồng thời áp dụng các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với 12 tổ chức, cá nhân này.

Cụ thể, căn cứ Kết luận điều tra bổ sung vụ án hình sự của cơ quan công an, ngày 19/01/2024, UBCKNN ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 12 tổ chức, cá nhân như sau: Đình chỉ giao dịch chứng khoán của 12 tổ chức, cá nhân trên 12 tài khoản mở tại Công ty cổ phần Chứng khoán Trí Việt và 02 tài khoản mở tại Công ty cổ phần Chứng khoán APG trong thời hạn 9 tháng kể từ ngày 19/01/2024 do có hành vi vi phạm cho người khác mượn tài khoản để giao dịch chứng khoán dẫn đến hành vi thao túng thị trường chứng khoán (12 tổ chức, cá nhân nêu trên đã cho ông Đỗ Thành Nhân mượn tài khoản để giao dịch chứng khoán dẫn đến hành vi thao túng thị trường chứng khoán đối với mã chứng khoán BII và TGG của ông Nhân).

Dữ liệu của VietstockFinance cho thấy, năm 2014, Công ty cổ phần Louis Land niêm yết cổ phiếu trên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) với mã chứng khoán là BII và năm 2018, Công ty Cổ phần Louis Capital (mã chứng khoán: TGG) được giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE). Còn ông Đỗ Thành Nhân là cái tên được giới đầu tư đặc biệt chú ý khi người này bị bắt tạm giam vào tháng 4/2022 về tội thao túng thị trường chứng khoán, trong đó có các cổ phiếu BII, TGG.

UBCKNN cho biết, căn cứ Kết luận điều tra của cơ quan công an, 12 tổ chức, cá nhân nêu trên không có khoản thu trái pháp luật có được từ hành vi vi phạm nên đã quyết định áp dụng biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với 12 tổ chức, cá nhân này như sau: (1) Cấm giao dịch chứng khoán; (2) Cấm đảm nhiệm chức vụ tại công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, chi nhánh công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam và công ty đầu tư chứng khoán có thời hạn 2 năm kể từ ngày 19/01/2024.

Bị cáo Đỗ Thành Nhân được dẫn giải ra phiên tòa xét xử vụ Louis Holdings thao túng chứng khoán, thu lợi gần 155 tỷ đồng hồi tháng 5/2023. Ảnh: Báo Hà Nội mới

Trưởng đoàn thanh tra có trách nhiệm tính khoản thu trái pháp luật

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Hoàng Việt Hùng – Giám đốc Công ty Luật UpLaw cho biết, Thông tư số 117/2020/TT-BTC ngày 31/12/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định phương pháp tính khoản thu trái pháp luật, số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán, khoản thu trái pháp luật theo quy định tại Điều 132 Luật Chứng khoán là số lợi mà tổ chức, cá nhân có được do thực hiện hành vi thao túng thị trường chứng khoán, hành vi sử dụng thông tin nội bộ để mua, bán chứng khoán, sau khi trừ đi các khoản thuế, phí phải nộp do công ty chứng khoán cung cấp và xác nhận.

Việc xác định khoản thu trái pháp luật phải tuân theo một số nguyên tắc như sau:

Một là, trên cơ sở biên bản vi phạm hành chính đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán hoặc hành vi sử dụng thông tin nội bộ để mua, bán chứng khoán, Trưởng đoàn thanh tra hoặc Trưởng đoàn kiểm tra có trách nhiệm tính và lập Báo cáo về việc tính khoản thu trái pháp luật để Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) xem xét, quyết định;

Hai là, khoản thu trái pháp luật được xác định từ thời điểm bắt đầu thực hiện hành vi vi phạm đến thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm;

Ba là, trường hợp một tổ chức hoặc một cá nhân sử dụng nhiều tài khoản để thực hiện hành vi thao túng thị trường chứng khoán hoặc sử dụng thông tin nội bộ để mua, bán chứng khoán thì khoản thu trái pháp luật được tính trên tổng giao dịch của các tài khoản sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm sau khi trừ giao dịch nội nhóm giữa các tài khoản;

Bốn là, trường hợp không có cơ sở xác định được khoản thu trái pháp luật đối với từng tổ chức, cá nhân vi phạm thì khoản thu trái pháp luật được chia đều cho từng tổ chức, cá nhân vi phạm…và một số nguyên tắc khác.

Áp dụng quy định trách nhiệm pháp lý nhẹ hơn

Theo đề nghị của Chủ tịch UBCKNN, ngày 19/12/2023, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 73/2023/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 117/2020/TT-BTC.

Cụ thể, sửa đổi, bổ sung điểm d khoản 3 Điều 3 như sau:

“d) Khoản thu trái pháp luật đối với trường hợp trong thời kỳ thao túng thị trường chứng khoán có điều chỉnh về giá chứng khoán được tính bằng tổng khoản thu trái pháp luật trong các giai đoạn trước thời điểm điều chỉnh về giá (ngày giao dịch không hưởng quyền) và khoản thu trái pháp luật trong giai đoạn sau khi điều chỉnh về giá.

Khoản thu trái pháp luật trong giai đoạn trước thời điểm điều chỉnh về giá và khoản thu trái pháp luật trong giai đoạn sau khi điều chỉnh về giá được tính theo công thức quy định tại khoản này. Đối với trường hợp tổng khối lượng chứng khoán bán ra lớn hơn tổng khối lượng chứng khoán mua vào trong giai đoạn sau khi điều chỉnh giá, giá của khối lượng chứng khoán chênh lệch quy định tại điểm c khoản này là giá mua bình quân trong giai đoạn trước ngày giao dịch không hưởng quyền được điều chỉnh giá theo công thức sau:

P’=(P+Pa*a-C)/(1+a+b)

Trong đó: P’: giá của khối lượng chứng khoán chênh lệch quy định tại điểm c khoản này. P: giá mua bình quân cổ phiếu trong giai đoạn trước ngày giao dịch không hưởng quyền. Pa: giá cổ phiếu phát hành thêm cho quyền mua ưu đãi. a: tỷ lệ cổ phiếu phát hành thêm cho quyền mua ưu đãi. b: tỷ lệ chia cổ phiếu để tăng vốn cổ phần từ nguồn vốn chủ sở hữu. C: cổ tức bằng tiền.”.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung điểm h khoản 3 Điều 4 như sau:

“h) Số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi che giấu thông tin về quyền sở hữu thực sự đối với một hoặc một số chứng khoán để trốn tránh hoặc để hỗ trợ người khác trốn tránh nghĩa vụ công bố thông tin hoặc chào mua công khai hoặc quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam quy định tại khoản 4 Điều 34 Nghị định số 156/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung theo quy định tại khoản 28 Điều 1 Nghị định số 128/2021/NĐ-CP ngày 30 tháng 12 năm 2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP được tính như sau:

- Đối với tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi che giấu thông tin về quyền sở hữu thực sự đối với một hoặc một số chứng khoán để trốn tránh nghĩa vụ công bố thông tin theo quy định hoặc nghĩa vụ phải tuân thủ trong thực hiện chào mua công khai hoặc quy định phải tuân thủ về tỷ lệ sở hữu nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam, số lợi bất hợp pháp mà tổ chức, cá nhân vi phạm có được do thực hiện hành vi vi phạm là toàn bộ số tiền, chứng khoán và khoản lợi ích khác phát sinh từ số chứng khoán che giấu quyền sở hữu thực sự.

- Đối với tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi nhằm hỗ trợ người khác che giấu thông tin về quyền sở hữu thực sự đối với một hoặc một số chứng khoán để trốn tránh thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin hoặc chào mua công khai hoặc quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam, số lợi bất hợp pháp mà tổ chức, cá nhân vi phạm có được do thực hiện hành vi vi phạm là toàn bộ số tiền, chứng khoán và khoản lợi ích liên quan đến số tiền, chứng khoán này phát sinh từ hành vi vi phạm, được xác định trên cơ sở hợp đồng hoặc thỏa thuận giữa các bên;”.

Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 5/2/2024.

Đối với hành vi vi phạm xảy ra trước thời điểm Thông tư này có hiệu lực thi hành mà bị phát hiện hoặc đang trong quá trình xem xét ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính hoặc xem xét ra quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả khi Thông tư này đã có hiệu lực thì áp dụng quy định tại Thông tư này nếu Thông tư này quy định trách nhiệm pháp lý nhẹ hơn./.