Nội dung này quy định tại Điều 36 Luật Thanh tra năm 2010 và đã được Thanh tra Chính phủ hướng dẫn chi tiết tại Thông tư 01/2014/TT-TTCP quy định về xây dựng, phê duyệt định hướng, chương trình thanh tra (CTTT), kế hoạch thanh tra (KHTT).

Theo đó, việc xây dựng định hướng CTTT, KHTT phải phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chỉ đạo của các cơ quan nhà nước cấp trên; yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương, ngành, lĩnh vực. Bảo đảm phân công nhiệm vụ rõ ràng, không chồng chéo về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra; khả thi, tiết kiệm nguồn lực thực hiện…

Thông tin trên báo chí là nguồn để xây dựng định hướng

Luật Thanh tra quy định, chậm nhất vào 15/10 hằng năm, Tổng Thanh tra Chính phủ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Định hướng CTTT. Thủ tướng Chính phủ có trách nhiệm xem xét, phê duyệt chậm nhất vào 30/10. Sau khi được phê duyệt, Định hướng được Thanh tra Chính phủ gửi cho Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Định hướng CTTT phải xác định rõ mục đích, yêu cầu thanh tra; nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm của Thanh tra Chính phủ, thanh tra các bộ, ngành, địa phương trong 1 năm; phục vụ yêu cầu quản lý, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bộ, ngành, UBND cấp tỉnh đối với các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại.

Điều 4 Thông tư 01/2014/TT-TTCP nêu rõ, việc xây dựng Định hướng dựa trên Nghị quyết của Quốc hội về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; Nghị quyết, đề án, chương trình, mục tiêu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về triển khai, thực hiện các hoạt động về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; Quyết định, chỉ thị, văn bản chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Chính phủ; Quyết định, chỉ thị, văn bản chỉ đạo, điều hành của Bộ trưởng; Nghị quyết của HĐND, UBND cấp tỉnh về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại và yêu cầu của việc phòng ngừa, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trên các lĩnh vực, nhiệm vụ của ngành Thanh tra…

Việc thu thập thông tin, tài liệu để xây dựng định hướng CTTT được tiến hành hàng năm, do đơn vị được Tổng Thanh tra Chính phủ giao trách nhiệm tham mưu, xây dựng định hướng CTTT, KHTT chủ trì thực hiện.

Thông tin, tài liệu thu thập gồm nội dung nêu tại Điều 4 Thông tư 01 và chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; quy định về chuyên môn - kỹ thuật, quy tắc quản lý ngành, lĩnh vực; văn bản quản lý, chỉ đạo, điều hành của các bộ, ngành, địa phương để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ; thông tin liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, hoạt động; đặc điểm, tình hình, kết quả thực hiện nhiệm vụ, việc chấp hành chính sách, pháp luật của bộ, ngành, địa phương, của cơ quan, tổ chức thuộc quyền quản lý của bộ, ngành, địa phương; tình hình, kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra; đơn thư khiếu nại, tố cáo; thông tin về dấu hiệu vi phạm pháp luật được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng...

Việc thu thập thông tin, tài liệu để xây dựng định hướng chương trình thanh tra do đơn vị được Tổng Thanh tra Chính phủ giao trách nhiệm tham mưu, xây dựng định hướng chương trình thanh tra, kế hoạch thanh tra chủ trì thực hiện là Vụ Kế hoạch – Tổng hợp.

Kế hoạch phải rõ phạm vi, đối tượng, thời gian

KHTT của Thanh tra Chính phủ được xây dựng dựa vào Định hướng đã được phê duyệt; yêu cầu công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ; yêu cầu công tác quản lý nhà nước; việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế, xã hội hàng năm của các bộ, ngành, địa phương; các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật được đăng tải trên báo chí hoặc dư luận xã hội quan tâm…

Các cục, vụ, đơn vị thuộc Thanh tra Chính phủ có trách nhiệm phối hợp, cung cấp thông tin, tài liệu; dự kiến đơn vị sẽ thanh tra để đơn vị chủ trì xây dựng KHTT hoàn chỉnh dự thảo, xin ý kiến các Phó Tổng Thanh tra Chính phủ và trình Tổng Thanh tra Chính phủ ký ban hành chậm nhất vào 10/11.

Luật Thanh tra quy định, chậm nhất 15/11 hằng năm, Chánh Thanh tra bộ, Thủ trưởng cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc bộ, Chánh Thanh tra tỉnh căn cứ Định hướng CTTT, hướng dẫn của Tổng Thanh tra Chính phủ và yêu cầu công tác quản lý của bộ, cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc bộ, UBND cấp tỉnh trình Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp phê duyệt KHTT chậm nhất vào 25/11.

Nội dung KHTT phải xác định rõ mục đích, yêu cầu thanh tra; phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra; đơn vị chủ trì, đơn vị phối hợp thanh tra và các nội dung khác.

Về điều chỉnh KHTT, Tổng Thanh tra Chính phủ quy định, người có thẩm quyền phê duyệt là người có thẩm quyền điều chỉnh. Việc điều chỉnh được tiến hành khi có sự chồng chéo về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra hoặc khi có sự chỉ đạo của thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước hoặc khi xét thấy cần thiết nhằm bảo đảm việc thực hiện KHTT hiệu quả.

Phát hiện chồng chéo thì phải phối hợp xử lý

Trong quá trình thực hiện KHTT, nếu phát hiện chồng chéo về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra thì cơ quan thanh tra có trách nhiệm thực hiện KHTT phải phối hợp với các cơ quan thanh tra có liên quan để xử lý.

Việc xử lý chồng chéo được thực hiện như sau: KHTT của Thanh tra Chính phủ chồng chéo với KHTT của Thanh tra bộ, tỉnh thì Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra; của Thanh tra bộ chồng chéo với cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc bộ, Thanh tra sở thì Thanh tra bộ tiến hành thanh tra.

Trường hợp Thanh tra các bộ có chồng chéo thì Thanh tra thuộc bộ có chức năng quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực hoạt động chính của đối tượng thanh tra là đơn vị tiến hành thanh tra.

Trường hợp KHTT của Thanh tra bộ chồng chéo với Thanh tra tỉnh thì căn cứ quy định pháp luật về thanh tra và phân cấp quản lý nhà nước giữa bộ và UBND cấp tỉnh đối với nội dung thanh tra để xác định Thanh tra bộ hoặc Thanh tra tỉnh có trách nhiệm tiến hành thanh tra.

KHTT của Thanh tra tỉnh chồng chéo với Thanh tra sở, huyện thì Thanh tra tỉnh tiến hành thanh tra; của Thanh tra sở chồng chéo với cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc sở thì Thanh tra sở tiến hành.

Trường hợp các KHTT của Thanh tra các sở có chồng chéo thì Thanh tra sở thuộc sở được giao chức năng quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực hoạt động chính của đối tượng thanh tra là đơn vị tiến hành.

Thanh tra sở chồng chéo với Thanh tra huyện thì căn cứ quy định pháp luật về thanh tra và phân cấp quản lý nhà nước giữa sở và UBND cấp huyện đối với nội dung thanh tra để xác định Thanh tra sở hoặc Thanh tra huyện có trách nhiệm tiến hành thanh tra.