Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 126/2024/NĐ-CP, quy định chi tiết về việc thành lập, tổ chức, hoạt động và quản lý nhà nước đối với hội được thành lập và hoạt động tại Việt Nam. Nghị định này có hiệu lực từ ngày 26/11/2024, mở ra khung pháp lý cụ thể và toàn diện nhằm đảm bảo sự minh bạch, hiệu quả trong hoạt động của các tổ chức hội, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của các hội đoàn trong nước.
Điều kiện thành lập hội được quy định chặt chẽ
Một trong những điểm mới đáng chú ý của Nghị định 126/2024/NĐ-CP là quy định cụ thể về điều kiện thành lập hội. Các tổ chức, công dân Việt Nam muốn thành lập hội phải tuân thủ những tiêu chuẩn và yêu cầu nhất định. Hội phải có tôn chỉ, mục đích rõ ràng và phù hợp với quy định của pháp luật.
Ngoài ra, điều kiện về số lượng thành viên tối thiểu cũng được xác định rõ ràng. Đối với hội hoạt động trên phạm vi toàn quốc hoặc liên tỉnh, phải có ít nhất 100 tổ chức, công dân đủ điều kiện và tự nguyện đăng ký tham gia.
Với các hội hoạt động trong phạm vi tỉnh, yêu cầu là ít nhất 50 tổ chức, công dân; đối với cấp huyện là 20 tổ chức, công dân; và cấp xã là 10 tổ chức, công dân. Điều này nhằm đảm bảo rằng mỗi hội đều có một nền tảng thành viên đủ lớn để đảm bảo hoạt động hiệu quả và bền vững.
Tên gọi của hội phải phù hợp và không trùng lặp
Tên gọi của hội là yếu tố quan trọng được Nghị định 126/2024/NĐ-CP quy định kỹ lưỡng. Theo đó, tên của hội phải được viết bằng tiếng Việt hoặc phiên âm ra tiếng Việt, và có thể sử dụng tiếng dân tộc thiểu số hoặc tiếng nước ngoài nếu cần thiết.
Tuy nhiên, tên gọi phải phản ánh đúng tôn chỉ, mục đích và lĩnh vực hoạt động chính của hội. Đặc biệt, tên gọi của hội không được trùng lặp hoặc gây nhầm lẫn với các hội đã được thành lập trước đó. Điều này giúp tránh tình trạng rối loạn trong hệ thống hội đoàn và đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng trong hoạt động của các hội.
Ban vận động thành lập hội là yếu tố bắt buộc
Một trong những yêu cầu quan trọng khi thành lập hội theo Nghị định mới là việc thành lập ban vận động thành lập hội. Ban vận động gồm các tổ chức, công dân Việt Nam có tâm huyết, trách nhiệm và có kiến thức liên quan đến lĩnh vực hoạt động của hội. Các thành viên trong ban vận động phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận và đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định.
Ban vận động đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng kế hoạch, phương hướng hoạt động ban đầu của hội, đồng thời là cầu nối giữa các thành viên sáng lập và cơ quan quản lý nhà nước. Quy định này giúp đảm bảo hội được thành lập trên cơ sở tổ chức và hoạt động minh bạch, có định hướng rõ ràng ngay từ khi còn là ý tưởng.
Thẩm quyền phê duyệt điều lệ và quản lý hội
Nghị định 126/2024/NĐ-CP cũng quy định rõ ràng về thẩm quyền của các cơ quan quản lý nhà nước đối với việc phê duyệt điều lệ và quản lý hoạt động của các hội. Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ là người có thẩm quyền phê duyệt điều lệ đối với các hội hoạt động trên phạm vi toàn quốc có đảng đoàn.
Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm cho phép thành lập, chia tách, sáp nhập, hợp nhất, giải thể và phê duyệt điều lệ đối với các hội hoạt động trong phạm vi toàn quốc hoặc liên tỉnh. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và cấp huyện có thẩm quyền tương tự đối với các hội hoạt động trong phạm vi tỉnh và huyện.
Việc phân quyền này nhằm đảm bảo sự giám sát và quản lý chặt chẽ từ các cấp chính quyền, tạo điều kiện cho các hội hoạt động một cách đúng pháp luật và hiệu quả.
Tăng cường sự hỗ trợ và kiểm soát từ nhà nước
Nghị định 126/2024/NĐ-CP không chỉ là một khung pháp lý nhằm quản lý các hội đoàn, mà còn là công cụ để nhà nước hỗ trợ và giám sát hoạt động của các tổ chức này. Với các quy định chặt chẽ về điều kiện thành lập, quản lý tài sản, và minh bạch trong hoạt động, Nghị định giúp đảm bảo rằng các hội đoàn hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, và đóng góp tích cực vào sự phát triển của xã hội.
Ngoài ra, Nghị định còn khuyến khích các hội đoàn tham gia vào các hoạt động xã hội, kinh tế, và chính trị, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các hội trong khuôn khổ pháp luật. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm thúc đẩy sự phát triển của các tổ chức xã hội tại Việt Nam, góp phần tạo nên một cộng đồng đoàn kết, gắn bó và phát triển bền vững.
Với sự ra đời của Nghị định 126/2024/NĐ-CP, Chính phủ đã khẳng định cam kết trong việc tạo ra một khung pháp lý đồng bộ và hiệu quả cho các hội đoàn tại Việt Nam. Nghị định không chỉ tạo điều kiện cho các tổ chức hội đoàn hoạt động theo đúng pháp luật, mà còn tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước đối với các tổ chức này, đồng thời tạo ra cơ hội phát triển mới cho các hội đoàn trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.