Nét đẹp của con người Việt Nam với tinh thần “tương thân, tương ái”

Vừa qua, Việt Nam là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do cơn bão Yagi quét qua. Hiện nay, công tác khắc phục, giải quyết hậu quả bão lũ, giúp bà con nhân dân ổn định cuộc sống, chăm sóc sức khỏe và khôi phục các hoạt động đời sống, sản xuất tại những khu vực để ảnh hưởng đều đang được gấp rút triển khai rộng khắp.

Với tinh thần đó, nhiều tổ chức, cá nhân trong nước, cả nước ngoài đã thực hiện quyên góp ủng hộ. Có thể nói, đây là nghĩa cử cao đẹp, “tương thân, tương ái” giúp đỡ lẫn nhau vượt qua mọi khó khăn, thách thức.

Chỉ sau một thời gian rất ngắn, Ban Vận động Cứu trợ Trung ương đã nhận được đăng ký, ủng hộ rất lớn từ đông đảo các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm từ các địa phương trong cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài, các tổ chức tôn giáo đóng góp.

Ngay trong lễ phát động, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã nhận được đăng ký 407 tỷ đồng để hỗ trợ cho các địa phương. Tính đến 17h chiều 18/9, tài khoản của Ban Vận động Cứu trợ Trung ương đã tiếp nhận được tổng số tiền là 1.432 tỷ đồng.

Tuy nhiên, vấn đề tiếp nhận tiền, hiện vật và thực hiện hoạt động từ thiện này đang được dư luận quan tâm và đặt ra câu hỏi lớn, vậy, liên quan tới việc các tổ chức, cá nhân kêu gọi, tiếp nhận tiền ủng hộ của người khác để ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 và lũ lụt sau bão nhưng không chuyển hoặc chuyển không đủ số tiền đó vào tài khoản của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; không chứng minh được việc sử dụng đúng mục đích số tiền đã tiếp nhận thì sẽ bị xử lý như thế nào?

Về vấn đề này, Bộ Công an cũng có trả lời để giải đáp thắc mắc của nhiều người dân. Việc cá nhân, tổ chức đứng ra kêu gọi ủng hộ, hỗ trợ đồng bào vượt qua khó khăn dịch bệnh, thiên tai là nghĩa cử cao đẹp, nhân văn, đúng với truyền thống dân tộc Việt Nam. Nhà nước rất khuyến khích, tôn vinh và tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức đóng góp vận động, kịp thời mang lại hiệu quả thiết thực cho những người đang cần hỗ trợ.

Nhà nước rất khuyến khích, tôn vinh và tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức hỗ trợ đồng bào vượt qua khó khăn. Ảnh tư liệu.

Để việc từ thiện được minh bạch, tránh bị biến tướng

Việc vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo đã được Chính phủ quy định tại Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 11/12/2021). Nghị định này lần đầu tiên mở ra hành lang pháp lý cho phép cá nhân huy động tiền từ thiện, quy định rõ từng bước những người mà tham gia hoạt động này cần phải làm gì và có các quy định ràng buộc để việc này được minh bạch, tránh bị lợi dụng.

Điều 5 Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 quy định các hành vi bị nghiêm cấm gồm: (1) Cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia vận động, đóng góp, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện; (2) Báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện; (3) Lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

Như vậy, tùy vào từng trường hợp, tính chất và mức độ của hành vi mà cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử lý vi phạm hành chính. Cụ thể như sau:

Về xử lý hình sự

Nếu cá nhân, tổ chức ngay từ đầu đã dùng thủ đoạn gian dối, chủ động lên kế hoạch kêu gọi từ thiện, ủng hộ, cứu trợ nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 với khung hình phạt cao nhất là tù chung thân.

Nếu ban đầu cá nhân, tổ chức kêu gọi quyên góp tiền từ thiện, ủng hộ, cứu trợ không có mục đích chiếm đoạt tài sản, nhưng khi có được tiền từ việc quyên góp, ủng hộ thì dùng thủ đoạn gian dối (như làm giả sao kê, không chuyển đủ số tiền đã nhận được) nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 175 Bộ luật Hình sự năm 2015, với khung hình phạt cao nhất là 20 năm tù.

Về xử lý vi phạm hành chính

Nếu cá nhân, tổ chức lợi dụng hoạt động kêu gọi từ thiện, ủng hộ, cứu trợ để chiếm đoạt tài sản nhưng chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, chưa đến mức xử lý hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự hoặc tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 175 Bộ luật Hình sự nêu trên thì căn cứ quy định tại điểm c khoản 1, khoản 3 Điều 15 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình thì hành vi dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại đến tài sản của tổ chức, cá nhân khác, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng.

Đồng thời, người vi phạm còn có thể bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính và trục xuất nếu là người nước ngoài. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Đối với hành vi sử dụng không đúng mục đích số tiền ủng hộ đã tiếp nhận theo cam kết ban đầu, căn cứ quy định tại Điều 10 Nghị định số 130/2021/NĐ-CP ngày 30/12/2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo trợ, trợ giúp xã hội và trẻ em thì cá nhân, tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính, cụ thể:

Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: Để hư hỏng, thất thoát tiền, hàng cứu trợ, trừ trường hợp bất khả kháng do thiên tai, hỏa hoạn; sử dụng, phân phối tiền, hàng cứu trợ không đúng mục đích, không đúng đối tượng; tráo đổi hàng cứu trợ.

Phải khắc phục hậu quả bằng cách: Buộc bồi hoàn lại số tiền, hàng cứu trợ bị hư hỏng, thất thoát; buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được; buộc chịu mọi chi phí khám bệnh, chữa bệnh (nếu có) cho người sử dụng hàng cứu trợ bị ảnh hưởng sức khỏe./.